Thời thế tạo anh hùng
Thuyền vượt qua chân đèo Hải Vân, quân của Nguyễn Hoàng đã tiến sâu vào vùng đất miền Trung. Quân thủy qua cửa Việt Yên (nay là Cửa Việt) thì quân bộ cũng vừa tiến kịp.
Minh họa của Phạm Công Thành
Chúa Nguyễn nhớ lại dịp ra mắt Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, chờ suốt một ngày mới được người đọc cho một câu “Hoành Sơn nhất đái, vạn đại dung thân…”. Dải Hoành Sơn như bức thành trời trấn giữ cả mặt bắc, Chúa thấy yên lòng và cảm thấy lời của Trạng quả quý hơn cả báu vật…
Chúa truyền các tướng sĩ đóng trại ở gò Phù Sa, xã Ái Tử, huyện Đăng Xương (còn gọi là Vũ Xương, tức huyện Triệu Phong, Quảng Trị ngày nay). Quan giữ trấn Thuận Hóa là Tống Phước Trị, người Tống Sơn, Thanh Hóa đến lạy chào, dâng bản đồ, sổ sách điền, hộ trong xứ và xin được một lòng theo phò tá Chúa. Chúa khiêm nhường cảm tạ.
Bô lão địa phương cùng tìm đến doanh trại, dâng lên Chúa bảy vò nước tinh khiết. Nước trong vắt, có thể uống được. Thái Phó Nguyễn Ư Dĩ chứng kiến ý tốt của người đại diện dân chúng nói với Nguyễn Hoàng:
- Cháu mới chân ướt chân ráo đến trấn nhậm vùng này, được các bô lão dâng nước cho, chẳng phải là điềm lành sẽ được nước sau này hay sao!
Chúa mừng lắm, biết lòng dân đã thuận theo, mà dân thuận thì việc gì chẳng xong. Chúa thầm hứa sẽ bằng mọi cách biến vùng đất gió Lào, cát trắng này thành một nơi khá giả, dân có thể no, quân sẽ mạnh.
Bởi là đất mới nên giặc giã còn nhiều. Chúa phái các tướng giỏi đi đán.h dẹp và tự mình đến đán.h những tướng giặc quân đông cứng đầu. Lại có cả cánh quân nhà Mạc, quân Chiêm Thành, Chân Lạp thay nhau đán.h phá quyết liệt. Nhờ trời, mọi chuyện đều thuận buồm xuôi gió, giặc giã bị dẹp yên.
Dân chúng các vùng nghèo khó kéo nhau đến Thuận Hóa lập nghiệp. Họ lập các làng, xóm, chọn những nơi đất màu mỡ mà khai phá. Đó là những rẻo đất sạch những dòng chảy của Quảng Trị. Họ vỡ đất trồng lúa, ngô, khoai, sắn. Có dân thì có chợ, hàng hóa giao lưu, đời sống khá lên. Đêm đêm, thuyền chài giong đèn đi đán.h cá, có khi là một bè chở gỗ, một thủy thủ nhớ nhà cất lên một giọng hò tha thiết, bồi hồi.
Chúa truyền trong dân ai khai phá được nhiều thì được hưởng lợi nhiều. Thuế má nhẹ nhàng, dân đến càng đông. Làng xóm cứ đông dần, thương lái giao lưu tấp nập. Người làm ruộng lại biết làm kênh dẫn nước từ những con suối ở các triền núi cao xuống vào ruộng, đường sá mở ra chằng chịt như bàn cờ.
Nghe tin Chúa cấp đất, có thể sinh sống, dân các nơi ùn ùn kéo đến. Chúa cho mở trường dạy học. Các thầy đồ ở tỉnh Thanh Hóa – Nghệ An truyền dạy cho các sĩ tử. Chúa chiêu mộ các bậc có tài, có đức, ban cho các chức danh xứng đáng.
Năm Mậu Ngọ (1558), nghe tin giặc Đá Vách ở Quãng Ngãi, Chúa cho gọi Bùi Tá Hán đến truyền:
- Ta vừa được tướng giữ tuyến phía đông báo về giặc Đá Vách khá hung hãn xuống chiếm đất, cướp bóc khá dữ, liệu khanh có thể đán.h dẹp được chăng?
Video đang HOT
Bùi Tá Hán vái lạy thưa:
- Khải Chúa, tôi được ăn lộc nước từ lâu, chưa có dịp lập công, nay được Chúa sai khiến xin hết lòng đán.h giặc.
- Thế giặc rất lớn, địa thế hiểm trở khanh không thể co.i thườn.g.
- Khải Chúa, cái khó ló cái khôn, giặc có thế đất, cậy đông, song không có thiên thời. Thần sẽ không tiến thẳng phía giặc dựng phòng tuyến mà bất ngờ vượt núi cao, tập hậu sau lưng, chắc sẽ phá được.
Chúa mừng lắm, quả nhiên trận ấy thắng lớn. Sau đó Chúa sai ông ra trấn giữ Quảng Nam, giữ chức Tổng trấn, Bắc quân đô đốc Chưởng phủ sự.
Chỉ tiếc rằng mấy năm sau, Bùi Tá Hán mất, Chúa rất thương tiếc, truy tặng Thái Bảo. cho lập miếu thờ.
Ngoài biển Đông luôn có giặc kéo đến quấy rối liên miên, hết bọn này đến bọn khác. Triều đình sai quân đán.h dẹp không nổi. Chúng ngang nhiên chặn các thuyền buôn qua lại hai miền Nam – Bắc để trấn lột, cướp hết của cải. Chúng có đủ sún.g ống, tàu bè, dân gọi là cướp biển.
Chúa Nguyễn Hoàng thân chinh dẫn chiến thuyền, giấu sau các đảo lớn nhỏ, khi giặc tiến ra, cụm lại, liền dùng thuyền lớn bao vây, dùng hỏa công đán.h dữ dội, khiến giặc thiệt hại khá lớn. Sau đó, chúng không dám bén mảng xâm phạm nữa.
Con trai của Chúa là Nguyễn Phước Tuyên, được phong làm Cai cơ, sau thăng lên Chưởng Cơ, là người có tài đán.h giặc biết kế lừa nhử, đán.h úp khá táo bạo. Năm Canh Thân (1620) bọn giặc là Hiệp và Trạch (không rõ họ) nổi loạn. Chúng sai người đem mật thư hẹn với quân Trịnh làm tiếp ứng. Họ Trịnh nhận lời. Chúa gọi Nguyễn Phước Tuyên đến, truyền:
- Bọn Hiệp, Trạch làm phản thế khá mạnh. Chúng lại hẹn với quân nhà Trịnh phối hợp tấ.n côn.g, con có thể dẫn quân tiên phong đi chặn địch được không?
- Phụ hoàng đã tin tưởng, con xin hết lòng. Phá tan bọn Hiệp, Trạch mới trở về.
Nguyễn Phước Tuyên dẫn quân đi đán.h. Giặc ra sức chống cự, có lúc thế trận khá giằng co. Nhưng Phước Tuyên quả cảm dẫn quân lên trước, đán.h quyết liệt. Giặc tháo chạy, Tuyên dẫn quân đuổi theo, bắt được Hiệp, Trạch đem nộp cho Chúa. Tiếp đến, kẻ bề tôi phản nghịch tên là Anh, xây lũy ở Nhật Lệ làm kế cố thủ. Chúa lại sai Tuyên đán.h dẹp. Tuyên nhận lệnh cho nghi binh ở chính diện, mình dẫn quân bộ theo đường tắt vào Quảng Nam, phóng hỏa đốt lũy. Kẻ phản nghịch hoảng sợ chạy ra cửa biển, Tuyên bắt được, cho đeo gông giải về. Chúa rất vui lòng, khen thưởng rất hậu.
Nhân buổi nhàn hạ, Chúa cho gọi các tướng và các con đến hỏi:
- Các Khanh có biết tại sao ta không chọn những lỵ sở có sẵn để lập dinh thự, dựng các cơ quân không?
Con trai là Nguyễn Phước Hán nói:
- Đó là tại Phụ hoàng muốn thử thách tướng sĩ, có ở nơi gian khó, mới chú tâm vào việc quân.
Chúa cười bảo:
- Đó chỉ đúng một phần, ta không chọn những nơi đông dân, thành quách đã sẵn để làm lỵ sở, mà chọn Ái Tử, vùng đất bên bờ sông Thạch Hãn nối liền với cửa Việt Yên để đóng quân là vì ở đó có nhiều bãi cát trống trải, thuận lợi cho việc phòng thủ.
Một vị tướng thân cận nói:
- Thế mới biết anh hùng tạo ra thời thế… Mà cũng có khi là thời thế tạo anh hùng chăng?
Chúa cười phủ dụ:
- Ta đâu dám nhận là anh hùng của thời thế, nhưng thời thế quả đã đem nhiều thuận lợi cho cơ nghiệp của ta…
Chúa đóng dinh quân ở Thuận Hóa. Đúng lúc này, Vua Lê Anh Tông ra chỉ vụ điều Quận công Nguyễn Bá Quý đang trấn nhậm đất Quảng Nam về giữ đất Nghệ An. Vua Lê phong cho Nguyễn Hoàng làm Tổng Trấn tướng quân kiêm giữ luôn đất Quảng Nam.
Ông chia quân ra trấn giữ, sai tướng giỏi giữ Quảng Nam, còn mình giữ Thuận Hóa. Ông đã có cả một vùng lãnh thổ rộng lớn kéo từ Quảng Bình vào nam.
Công lao mở mang đất đai trải dài bờ cõi đều nhờ vào Đoan Quận Công Nguyễn Hoàng.
Theo ANTD
Bí quyết ăn Tết ngon mà không... ngán
Tết là lễ hội ẩm thực tại gia. Món nào cũng có, thức nào cũng sang, đĩa nào cũng đầy. Làm sao để ăn Tết ngon mà không....ngán? Học văn hóa ẩm thực Tết , gọi nôm na là cách ăn Tết , là điều cần thiết, không chỉ với con trẻ mà còn với cả người lớn.
Tại sao ngán?
Nhiều người thắc mắc, tại sao ăn thả ga thì dễ ngán và sợ thực phẩm. Thậm chí còn gây bệnh cấp tính như tiêu chảy. Đó là vì các lý do sau:
Ăn nhiều, tiêu hóa không xuể. Hệ tiêu hóa chỉ có một khả năng nhất định, có thể tiêu hóa được một lượng thực phẩm trong một thời gian. Ăn quá nhiều, sẽ làm hệ tiêu hóa bị quá tải. Chẳng hạn như bữa trưa mùng 1, bạn ăn chừng 150 g thịt, nửa cái bánh chưng hoặc bánh tét, làm trọn cái đùi gà, thêm một khoanh giò hoặc chả quế, làm vơi cả một góc đĩa xôi thì coi như bạn sẽ ngán.
Vì trong 4 - 6 giờ, hệ tiêu hóa không thể "xử lý" hết chừng ấy khối lượng đạm, béo và tinh bột do chúng không có dịch tiêu hóa đủ dẫn đến thức ăn dư thừa trong ruột và ức chế trung tâm ăn uống trên não dẫn tới ngán ăn.
Ăn quá lớn, vị giác bị trơ lỳ. Ngọt, béo, mặn, đắng, chua, cay tạo ra mùi vị cho thực phẩm và nó được tiếp nhận bởi các gai vị giác nằm ở lưỡi. Lưỡi sẽ bị trơ lỳ và không còn bị kích thích bởi mùi vị nữa nếu bạn ăn quá nhiều, quá đậm đặc. Trong nghệ thuật chế biến, nếu bạn nấu nướng toàn món béo vào một bữa thì độ béo sẽ bị thừa, bạn sẽ ngấy cho dù lúc đó bạn chưa no. Trong nghệ thuật thưởng thức, bạn chỉ ăn một vài món cố định như xào và rang, bạn sẽ dễ bị thừa vị mặn. Quá ngọt, quá cay, quá mặn hoặc quá béo sẽ đưa bạn đến ngán ăn.
Bí quyết ăn Tết ngon mà không... ngán
Ăn lung tung, không đúng trình tự. Bạn đừng nghĩ rằng chỉ việc tống thức ăn vào miệng, nhai là xong. Mà để tạo ra một cảm giác hoàn hảo, bạn cần tạo ra một sự nhận cảm chu trình nhận ra mùi vị thức ăn. Nếu dọn mâm ra, bạn lao ngay vào mâm và "chiến" tất cả các thực phẩm cùng một lúc, bạn sẽ không thể nào thấy được vị chính của món. Mặc dù bữa ăn người Việt không phân định rạch ròi từng lớp thực phẩm như bữa ăn người phương Tây, nhưng bên trong đó vẫn ẩn chứa quy tắc riêng: món ăn nào cần ăn trước, món ăn nào cần ăn sau. Ví dụ như ngay đầu tiên bạn đã ăn bánh chưng thì hỏng, bạn sẽ ngán đến tận cuối bữa.
Ăn bất cẩn, dẫn đến tiêu chảy. Thực phẩm Tết đa dạng, món sống, món chín đan xen. Nếu ăn ẩu, ăn vội, ăn không quy củ, bạn sẽ bị lâm trận vào rối loạn tiêu hóa. Nhẹ thì bị đau bụng, nặng thì bị tiêu chảy, cơ thể mệt mỏi và chán ngán, lúc đó thì không còn thiết Tết với nhất gì nữa.
Một số bí quyết dưới đây sẽ giúp bạn thưởng ngoạn tết rất ngon và hài hòa
Thứ nhất, chỉ nên vừa đủ. Khi nào là đủ? Khi bạn cảm thấy bụng đủ chặt là ổn. Khi bạn cảm thấy còn ăn được nhưng vẫn nên dừng lại, vẫn hơi thòm thèm là đủ. Một bữa ăn Tết, bạn chỉ nên ăn chừng 1/6 cái bánh chưng hoặc 1/6 đĩa xôi, nếu bạn thích ăn một bát cơm thì không nên ăn tiếp một bát miến. Mỗi thứ chỉ một nửa là đủ cho chất bột. Nếu trên mâm cỗ tết có chừng 4 - 5 món, bạn chỉ nên ăn mỗi món 1 - 2 lần. Nếu trên mâm cỗ tết có chừng 2 - 3 món, bạn sẽ ăn mỗi món chừng 2 - 3 lần, tương đương với 2- 3 thìa. Nhưng nhớ là phải có cả rau củ quả thì bữa ăn sẽ bớt ngán và thanh hơn.
Thứ hai, ăn đúng thứ tự. Khi mới bắt đầu vào bữa ăn, nên nhấm một chút rượu vang, ăn một số món nhẹ. Thích ăn nóng thì ăn súp, thích ăn nguội thì ăn giò thái mỏng hoặc salad. Sau đó mới là món chính. Món chính cần ăn nóng, đậm đà, đủ vị như cơm, gà chiên, thịt đông, các món xào, bánh chưng. Sau món chính làm món tráng miệng. Khi kết thúc, đừng nên ăn quá chua hoặc quá cay hoặc quá béo, vì dư vị bữa ăn sẽ tồn lưu rất lâu và rất khó chịu. Bạn chỉ nên ăn nhẹ dành cho các món trung hòa hoặc hơi thiên về ngọt.
Thứ ba, kết hợp đúng thực phẩm. Do lượng thực phẩm và món ăn trong Tết rất nhiều nên sẽ có những món ăn không hợp nhau. Nếu kết hợp bất cẩn, bạn có thể bị tiêu chảy. Hãy kết hợp theo công thức: béo đi với chua (bánh chưng đi với dưa hành, thịt mỡ đi với dưa bẹ), đạm đi với cay (thịt gà chấm với muối tiêu), lạnh đi với ấm nóng (canh thịt đi với chút gừng) bạn sẽ thấy hết ngán. Cũng cần lưu ý những thứ hàn, lạnh, nguội, làm tăng nhu động ruột và tăng tiết dịch tiêu hóa không nên đi liền với nhau.
Thứ tư, ăn nổi bật vị giác . Tức là khi ăn uống, hãy chú ý đến vị của món ăn. Bạn hãy ăn từ các món ăn nhẹ, đến các món ăn mạnh, từ các món ăn thanh đến các món ăn đậm. Đừng làm theo chiều ngược lại, vị giác của bạn bị xóa nhòa. Chẳng hạn: ăn salad rồi mới ăn đến món xào, ăn bánh chưng rồi mới đến ăn cơm nóng, ăn giò chả thái rồi mới ăn đến thịt luộc, hấp hay chiên. Như thế, sẽ bảo toàn được đầy đủ vị cho món ăn.
Thứ năm, ăn hài hòa. Ăn đủ nhóm thực phẩm, đừng chỉ ăn mỗi thịt cá, cần ăn cả rau củ trong bữa ăn. Đây là những thực phẩm là trung hòa. Bạn không nên chế biến rau củ quả dưới dạng xào. Vì nó đã làm mất đi tính thanh đạm của rau củ. Để chống ngán, bạn có thể chế ra dưới nhiều dạng khác như luộc (su su luộc, bắp cải luộc, ngọn bí luộc, su hào luộc), muối (dưa bẹ muối, dưa hành muối), nộm (bắp cải nộm, dưa chuột góp), tái (hành tái, cải cúc tái, cải thảo tái), sống (cà chua sống, dưa chuột sống, rau thơm sống).
Theo BS Yên Lâm Phúc
Sức khỏe & Đời sống
Thực hư chuyện đứ.a tr.ẻ 9 tuổ.i chữa bách bệnh Hiệu quả chữa bệnh thì chưa thấy đâu nhưng việc học tập của Quân đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi thường xuyên lên lớp trong tình trạng bơ phờ, mệt mỏi, học lực giảm sút rõ rệt, cuối năm có khả năng bị lưu ban nếu tình hình học tập của Quân không được cải thiện Không cần biết người bệnh bị...