Thời kỳ đen tối của giá dầu

Các nhà sản xuất dầu thô vừa rơi vào cảnh “khóc dở mếu dở” sau khi giá dầu thế giới lần đầu trong lịch sử rơi xuống vùng âm (-37,63 USD/thùng). Những động thái nhằm “cứu” thị trường dầu mỏ khỏi bờ vực đổ vỡ đã tức tốc được đưa ra, song là những cố gắng hết sức mong manh.

Thị trường dầu mỏ vừa chứng kiến một “cú sốc” mạnh sau khi giá dầu WTI của Mỹ giao tháng 5-2020 rơi xuống mức -37,63 USD/thùng. Mặc dù sau đó giá dầu đã bật tăng trở lại lên mức hơn 0 USD/thùng, song những đột biến trên thị trường dầu mỏ gây tâm lý bấp bênh cho các nhà đầu tư. Bất chấp thỏa thuận cắt giảm sản lượng mới được đưa ra, giá dầu mỏ lao dốc không phanh do nguồn cung hiện quá dư thừa trên các thị trường và các kho dự trữ hết chỗ chứa. Việc các nhà đầu tư phải bán tháo tạo áp lực lên giá dầu. Mức giá âm được cho là dấu hiệu các nhà giao dịch sẽ phải trả tiền để đưa bớt dầu ra khi nguồn cung thừa thãi đang thử thách năng lực các kho chứa. Dầu thô WTI trước mắt không tìm được “điểm đến” bởi nguồn cung quá nhiều. Hiện các nhà buôn tập trung vào hợp đồng giao tháng 6, với khối lượng giao dịch cao hơn gấp 30 lần.
Thị trường dầu mỏ thế giới liên tục lao dốc trong những tuần qua do lệnh phong tỏa và hạn chế đi lại áp đặt tại nhiều nước trên thế giới khiến nhu cầu dầu giảm mạnh. Cuộc khủng hoảng giá dầu càng trở nên tồi tệ hơn khi tranh cãi giữa A-rập Xê-út và Nga xảy ra trước khi Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và các đối tác (OPEC ) đạt thỏa thuận cắt giảm sản lượng khai thác 9,7 triệu thùng dầu/ngày. Các nguồn dự trữ đã kịch trần khiến quyết định cắt giảm sản lượng của OPEC chưa đủ sức kéo giá dầu trở lại quỹ đạo. Giá dầu mỏ giảm xuống “vùng âm” trong phiên giao dịch ngày 20-4 vừa qua gây lo ngại kéo theo những hệ lụy kinh tế tiêu cực hơn nữa.
Với đợt suy giảm giá dầu kỷ lục này, nhiều công ty dầu mỏ Mỹ có nguy cơ phá sản khi hầu hết “đại gia” dầu mỏ đều vay nợ lớn trong giai đoạn trước đó. Theo nhận định của Công ty nghiên cứu thị trường Rystad Energy, nếu giá dầu ở mức 20 USD/thùng, tính đến cuối năm 2021, sẽ có 533 công ty sản xuất và khai thác dầu mỏ của Mỹ sẽ phải đệ đơn xin phá sản. Trong trường hợp giá dầu duy trì ở mức 10 USD/thùng, hơn 1.100 công ty sẽ rơi vào thảm cảnh này. Các hoạt động kinh tế và công nghệ bị đình trệ khiến nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ thế giới giảm mạnh. Các công ty lọc dầu xử lý dầu thô với mức ít hơn bình thường khiến hàng trăm triệu thùng dầu bị đẩy vào các kho chứa trên toàn thế giới. Một số nhà buôn thậm chí đã phải thuê tàu neo đậu chỉ để chứa dầu thừa. Hiện vẫn còn khoảng 160 triệu thùng đang nằm trong két chứa trên toàn cầu. Thị trường dầu mỏ tại Mỹ cũng chứng kiến tình trạng dư thừa với lượng dầu tồn trong các kho chứa ở thành phố Cớt-sinh, bang Ô-cla-hô-ma tăng 9% trong tuần qua, với khoảng 61 triệu thùng.
Trong bối cảnh nguồn cung dư thừa quá lớn hiện nay, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh LB Nga Đ.Mét-vê-đép cho biết, Nga sẵn sàng thảo luận với các đối tác để bắt đầu việc mua bán “trên cơ sở mất hoặc trả tiền hợp đồng”. Tổng thống Mỹ Đ.Trăm đang cân nhắc quyết định ngừng nhập khẩu dầu thô từ A-rập Xê-út. Chính quyền của ông Đ.Trăm cũng lên kế hoạch tăng 75 triệu thùng dầu dự trữ, trong khi Bộ Năng lượng Mỹ đang tiến hành các thủ tục cho phép các công ty xăng dầu trong nước thuê kho dự trữ quốc gia. Hiện bốn kho dự trữ dưới lòng đất dọc vùng vịnh Mê-hi-cô ở bang Tếch-dát và Lu-di-a-na, ở phía nam nước Mỹ, chỉ có thể dự trữ được tối đa 727 triệu thùng dầu.
Dù Nga và Mỹ, cùng A-rập Xê-út “bắt tay” nhau nhằm duy trì sự ổn định giá dầu, song những dự báo về giảm tiêu thụ và dư nguồn cung đã tác động tiêu cực chưa từng có tới thị trường dầu. Giá dầu liên tục giảm sâu sau khi OPEC đưa ra dự báo nhu cầu dầu sẽ giảm khoảng 6,9 triệu thùng/ngày, tức là 6,9% trong năm 2020. Tính riêng trong tháng 4, OPEC dự báo nhu cầu sẽ giảm mạnh nhất, với 20 triệu thùng/ngày. Tuy nhiên, dự báo này vẫn chưa nghiêm trọng bằng dự báo mà Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) đưa ra, theo đó nhu cầu trong tháng 4 sẽ giảm 29 triệu thùng/ngày và trong cả năm giảm 9,3 triệu thùng/ngày.
Những nỗ lực của OPEC cùng với Mỹ chưa ngăn chặn được đà giảm của giá dầu. Theo các nhà phân tích, thỏa thuận của nhóm OPEC ở dạng thức hiện nay chưa đủ để cân bằng thị trường dầu mỏ. Có thể các “ông lớn” dầu mỏ cần đưa ra những thỏa thuận cắt giảm sản lượng mạnh tay hơn, tuy nhiên diễn biến trên thị trường còn phụ thuộc vào sức tiêu thụ. Sự mất cân đối cung cầu nghiêm trọng đã đẩy thị trường dầu vào thời kỳ đen tối nhất trong lịch sử.

MỸ VÂN