Thoái vốn chỉ “chăm chăm” vào đất sẽ thất bại

Trong chưa đầy một tháng (từ ngày 20/10 đến 17/11), có tới 4 quyết định về phương án thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã lần lượt được Bộ Xây dựng phê duyệt.

Những khối tài sản mà các doanh nghiệp sở hữu mới là đích ngắm của nhiều nhà đầu tư.

Đến nay, việc bán vốn tại Tổng công ty IDICO (mã IDC) và Tổng công ty Xây dựng số 1 (CC1) đã hoàn tất với 100% lượng chào bán được phân phối hết. Còn lại, cổ phần Tổng công ty Xây dựng Hà Nội – CTCP (Hancorp – HAN) và Tổng công ty Sông Hồng (SHG) của Bộ Xây dựng sẽ lần lượt đấu giá công khai trên sàn HNX vào ngày 25/12.

“Hấp lực” từ đất

Sức hấp dẫn của cổ phần có lẽ không đến từ bức tranh kết quả kinh doanh bởi lợi nhuận của cả 4 doanh nghiệp trên đều giảm trong 9 tháng năm 2020. Trong đó, Công ty Xây dựng số 1 lỗ ròng 98 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế 9 tháng đầu năm của IDICO cũng giảm 27,5%.

Thậm chí, với Hancorp, đà lợi nhuận tăng trưởng âm đã kéo dài từ năm 2017 đến nay. Sông Hồng đến nay đã lỗ lũy kế hơn ngàn tỷ đồng, gấp 3,75 lần mức vốn điều lệ của Tổng công ty (270 tỷ đồng).

Có thể “hấp lực” là những khối tài sản mà các doanh nghiệp trên sở hữu mới là đích ngắm của nhiều nhà đầu tư. Đơn cử, IDICO với tổng diện tích của 10 dự án đang đầu tư nghiên cứu và phát triển xấp xỉ 3.300 ha, trải dài từ Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Long An, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh…

Tổng công ty Sông Hồng đang nắm quyền thuê đất 50 năm tại khu đất 1,7 ha ở An Dương (Hà Nội) và một khu đất 320 m2 ở Lào Cai đang xây dựng khách sạn dở dang phải dừng lại do thiếu vốn. Ngoài ra, danh mục của tổng công ty này còn có 9 dự án đầu tư dở dang về hồ sơ pháp lý, nên không thể triển khai, như Dự án Sông Hồng Tower tại Cổ Nhuế, nhà ở tái định cư ở Khu đô thị Đền Lừ III… Lợi ích từ đất đai vẫn là “miếng ngon” hút nhà đầu tư.

Tổng Công ty Sông Hồng còn có 9 dự án đầu tư dở dang về hồ sơ pháp lý, nên không thể triển khai, như Dự án nhà ở tái định cư ở Khu đô thị Đền Lừ III…

Phải thay đổi quản trị

Bình luận về việc các doanh nghiệp thuộc Bộ Xây dựng làm ăn “bết bát”, TS. Lê Duy Bình – Giám đốc Economica Việt Nam nhìn nhận, những doanh nghiệp này thua lỗ là do vẫn chịu vòng “kim cô” do Nhà nước nắm quyền chi phối.

“Điều quan trọng nhất ở tất cả các doanh nghiệp để làm ăn tốt phải thay đổi quản trị công ty và làm rõ được vai trò của chủ sở hữu tách bạch với người điều hành. Vấn đề này có được ở các doanh nghiệp CPH triệt để hoặc doanh nghiệp tư nhân rất rạch ròi”, ông Bình nói.

Vẫn theo ông Bình, việc các doanh nghiệp thuộc Bộ Xây dựng luôn trong tình trạng kinh doanh thua lỗ là do trách nhiệm người điều hành chưa phát huy được tối đa, CPH chưa triệt để bởi phải chịu rất nhiều sự ràng buộc áp cho doanh nghiệp như vấn đề bảo toàn vốn, quy định về lương thưởng, chế độ thù lao, khả năng đa dạng hoá ngành nghề kinh doanh phù hợp với thị trường. Hơn nữa, quản trị công ty chưa được nâng cao, nên điều hành của lãnh đạo vẫn theo lối mòn cũ.