Thỏa thuận phía sau đề cử 2 phụ nữ vào vị trí lãnh đạo then chốt của Liên minh châu Âu

Nếu được Nghị viện châu Âu chính thức bỏ phiếu phê chuẩn trong các phiên họp tới, Liên minh châu Âu sẽ lần đầu tiên có nữ Chủ tịch Ủy ban châu Âu và nữ Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu. Có nhiều điều đáng nói liên quan đến việc lần đầu tiên 2 vị trí lãnh đạo then chốt của EU được dành cho phụ nữ này.

Việc đưa 2 ứng cử viên nữ lên nắm giữ 2 trong số 5 chức vụ quan trọng nhất của EU được đánh giá là “một cân bằng giới tính hoàn hảo”

Tối 2-7, tại Brussels (Bỉ), 28 nhà lãnh đạo của Liên minh châu Âu (EU) đã đi đến thống nhất về danh sách đề cử các chức danh chủ chốt của khối cho nhiệm kỳ mới. Trong đó, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đức Ursula von der Leyen được giới thiệu làm Chủ tịch Ủy ban châu Âu và Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) Christine Lagarde giữ chức Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB).

Hai vị trí hàng đầu khác của EU là: Thủ tướng Bỉ Charles Michel sẽ giữ chức Chủ tịch Hội đồng châu Âu, Ngoại trưởng Tây Ban Nha Josep Borrell làm Đại diện cấp cao của EU về chính sách an ninh và đối ngoại. Các chức danh trên rất quan trọng, có vai trò định hình các chính sách trải dài trên các lĩnh vực từ thương mại, di cư cho tới khí hậu của khối kinh tế lớn nhất thế giới với 500 triệu dân. Hãng tin CNN dẫn lời Chủ tịch Hội đồng châu Âu sắp mãn nhiệm Donald Tusk gọi các đề cử này là “một cân bằng giới tính hoàn hảo”.

Kịch tính cuộc thỏa hiệp của các nước lớn

Bà Ursula von der Leyen (60 tuổi) đương kim Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đức, thuộc nhóm đảng Nhân dân châu Âu (EPP), được các nhà lãnh đạo EU thống nhất lựa chọn làm người thay ông Jean-Claude Juncker để giữ chức vụ quan trọng nhất của khối là Chủ tịch Ủy ban châu Âu, nhiệm kỳ 2019-2024. Thủ tướng Đức Angela Merkel cho biết, bà Ursula von der Leyen đã nhận được sự đề cử gần như tuyệt đối cho chức danh này với một phiếu trắng của bà Merkel, điều này phù hợp với quy tắc bầu cử của Đức. Nó chứng tỏ rằng, ứng viên được thông qua mà không vấp phải một sự phản đối nào.

Quyết định này được đưa ra sau ngày họp căng thẳng thứ 3 của các lãnh đạo châu Âu tại Brussels (kéo dài từ trưa đến tối 2-7) nhằm bàn thảo việc đề cử nhân sự cấp cao của khối. Sau khi hàng loạt các ứng cử viên nặng ký như Frans Timmermans hay Manfred Weber bị gạch tên vì không nhận được sự nhất trí của tất cả các lực lượng chính trị và các nhóm nước, thế bế tắc chỉ được phá vỡ vào chiều 2-7 khi đích thân Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đưa ra đề cử bầu bà Ursula von der Leyen. Đổi lại, phía Đức phải ủng hộ một ứng cử viên nữ khác người Pháp là bà Christine Lagarde, đương kim Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) vào chức Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu.

Thủ tướng Đức Angela Merkel đã chấp nhận thỏa hiệp với phương án này, một phần do lo ngại sự bế tắc kéo dài sẽ khiến toàn bộ EU rơi vào khủng hoảng, mặt khác, việc đưa 2 ứng cử viên nữ lên nắm giữ 2 trong số 5 chức vụ quan trọng nhất của EU cũng thuyết phục được các nước vốn yêu cầu phải có sự bình đẳng giới trong các chức danh lãnh đạo như Pháp, Hà Lan hay Đan Mạch.

Ứng viên bất ngờ của nước Đức

Bà Ursula von der Leyen sẽ chính thức thay ông Jean-Claude Juncker để nhậm chức Chủ tịch Ủy ban châu Âu từ ngày 1-11-2019 và trở thành nữ Chủ tịch đầu tiên trong lịch sử Ủy ban châu Âu. Bà Merkel cũng lưu ý rằng, nếu được chấp thuận, bà von der Leyen cũng sẽ là người Đức đầu tiên trở thành lãnh đạo điều hành châu Âu sau 52 năm.

Chưa từng làm việc cho EU, nhưng bà không mấy xa lạ với Brussels, nơi bà sống phần lớn thời thơ ấu. Cha bà là ông Ernst Albrecht đã từng làm việc cho Cộng đồng than và thép châu Âu và Cộng đồng kinh tế châu Âu (tiền thân của EU), trước khi quay trở lại Đức theo đuổi sự nghiệp chính trị. Ông trở thành Thủ hiến bang Lower Sachsen từ năm 1976 đến 1990.

Bà Von der Leyen thông thạo tiếng Anh, Pháp, đã học tại Trường Kinh tế London vào những năm 1970 và sống ở Stanford (California) từ 1992 đến 1996. Xuất thân là một bác sĩ và là mẹ của 7 người con, bà bước vào chính trường đóng vai trò quan trọng trong việc hiện đại hóa hình ảnh của đảng CDU dưới thời bà Merkel lãnh đạo. Là Bộ trưởng Bộ Gia đình trong nội các đầu tiên của Merkel từ năm 2005 đến 2009, bà tạo dấu ấn với các chính sách khuyến khích các ông bố chăm sóc con nhỏ.

Bà Von der Leyen từng giữ chức Bộ trưởng Bộ Lao động cho đến năm 2013 thì trở thành nữ Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên của Đức. Sự thăng tiến nhanh chóng trên con đường chính trị khiến bà được coi là người kế nhiệm tiềm năng của Thủ tướng Merkel. Tuy nhiên, nhiệm kỳ Bộ trưởng Bộ Quốc phòng lại không mấy thành công khiến tỷ lệ ủng hộ bà ngày càng xuống thấp. Dù sao thì theo phân tích của Fox News, việc bà được đề cử vào vị trí lãnh đạo Ủy ban châu Âu là một sự lựa chọn khá bất ngờ.

“Chiến binh” chống khủng hoảng người Pháp

Trong khi đó, Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) Christine Lagarde sắp rời cương vị này để đảm nhiệm chức Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), trở thành người phụ nữ đầu tiên điều hành chính sách tiền tệ của khu vực sử dụng đồng tiền chung Eurozone.

Bà Lagarde (63 tuổi) từng làm luật sư và từng đảm nhiệm chức Bộ trưởng Bộ Tài chính Pháp đã được đề cử thay thế ông Mario Draghi trên cương vị Chủ tịch ECB khi ông Draghi kết thúc nhiệm kỳ kéo dài 8 năm vào ngày 31-10. “Bà Lagarde được chọn vì có uy tín lãnh đạo không thể tranh cãi tại IMF. Tôi cho rằng, ai làm được như bà ấy ở IMF cũng đều có thể lãnh đạo ECB” – Thủ tướng Đức Angela Merkel phát biểu.

Tổng thống Emmanuel Macron thì nói: “Lagarde có phẩm chất và năng lực để lãnh đạo ECB. Bà ấy cũng được thị trường tín nhiệm”. Bà Lagarde trở thành Tổng Giám đốc thứ 11 vào ngày 5-7-2011 và là người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo IMF, hiện bà vẫn còn 2 năm nữa trong nhiệm kỳ 2 tại IMF. Trong một tuyên bố, bà Lagarde cho biết bà “vinh dự được đề cử” cho ghế Chủ tịch ECB và sẽ tạm thời ngừng các nhiệm vụ tại IMF trong khi chờ các nghị sỹ EU phê chuẩn việc đề cử mình. Bà Lagarde sẽ trở thành người đứng đầu ECB trong bối cảnh nền kinh tế 19 nước thành viên Eurozone cần có thêm sự hỗ trợ từ ngân hàng Trung ương, hồi phục nền kinh tế “lục địa già” vốn đang chậm lại.

Sinh ra ở Paris, bà Lagarde là trưởng nữ của một giảng viên đại học. Sau thời gian học ở Le Havre và Mỹ, bà gia nhập Công ty luật Baker & McKenzie rồi nhanh chóng trở thành nữ Chủ tịch đầu tiên của công ty này. Kỹ năng ngoại giao của bà Lagarde ở IMF được đánh giá như một huyền thoại và chắc chắn sẽ được chứng minh trên cương vị mới.

Theo Politico, dù bị chê là thiếu bằng cấp kinh tế và kinh nghiệm về chính sách tiền tệ, nhưng đổi lại, bà Lagarde có năng lực chính trị cao, một yếu tố cần thiết để tập hợp sự ủng hộ của các quan chức ECB trong việc thiết lập chính sách, nhất là khi ECB không có nhiều dư địa để hạ lãi suất và cần dựa vào các chính phủ để tăng cường hỗ trợ nền kinh tế. Giới đầu tư kỳ vọng rằng, là một “chiến binh” giàu kinh nghiệm trong việc chống khủng hoảng, bà Lagarde sẽ duy trì chính sách tiền tệ quyết liệt và sáng tạo để vực dậy tăng trưởng. Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte nhận xét bà Lagarde là một phụ nữ cứng rắn. “Bà ấy biết mình muốn gì, luôn đưa ra những chỉ đạo rõ ràng. Khi cho vay, bà ấy có những điều kiện rất khắt khe” – ông nói.

Theo ANTD