Thỏa thuận ngừng bắn Liban liệu có phá vỡ bế tắc ở Gaza?

Thỏa thuận ngừng bắn ở Liban đã có hiệu lực, nhưng liệu đây có phải là một tín hiệu đáng mừng cho khả năng khai thông bế tắc ở Dải Gaza?

Người dân Liban vui mừng trước lệnh ngừng bắn, ngày 27/11/2024. Ảnh: New York Times

Các chuyên gia nghi ngờ điều đó. Hamas khó có thể thỏa hiệp ở Gaza, bất chấp quyết định của đồng minh Hezbollah là ngừng chiến. Một thỏa thuận ở Gaza cũng sẽ khó khăn hơn đối với Thủ tướng Israel, Benjamin Netanyahu.

Sau khi giúp đạt được một lệnh ngừng bắn ở Liban, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tuyên bố rằng thỏa thuận này có thể tạo động lực hướng tới một bước đột phá tương tự ở Gaza.

Nhưng các nhà phân tích cho biết đánh giá đó là quá sớm, vì Israel và Hamas còn lâu mới đạt được thỏa thuận ở Gaza như Israel và Hezbollah đã làm được ở Liban.

Thỏa thuận ngừng bắn ở Liban có thể đạt được một phần là do Hezbollah, vốn bị suy yếu sau nhiều tháng bị Israel ám sát các thủ lĩnh và hứng chịu nhiều tổn thất trên chiến trường, đã mất đi đòn bẩy tại bàn đàm phán. Về phía Israel, Thủ tướng Benjamin Netanyahu có thể thỏa hiệp vì một thỏa thuận ở Liban sẽ không làm suy yếu đáng kể quyền lực của ông ở trong nước.

Trong khi đó, giới chuyên gia nhận định khó có thể đạt được bước đột phá ở Gaza vì Hamas vẫn giữ khoảng 100 con tin, một quân bài chủ chốt cho phép nhóm vũ trang Palestine này duy trì lập trường đàm phán cứng rắn. Thứ hai, ông Netanyahu không thể thỏa hiệp với Hamas vì làm như vậy có thể làm sụp đổ liên minh cầm quyền của ông, buộc phải tổ chức bầu cử sớm.

Các đồng minh trong liên minh cực hữu của ông Netanyahu, nhiều người trong số họ hy vọng sẽ đưa thường dân Do Thái định cư ở Gaza sau chiến tranh, đã đe dọa sẽ từ bỏ liên minh của ông nếu cuộc xung đột ở đó kết thúc mà không đánh bại hoàn toàn Hamas. Khi nói đến Liban, ông Netanyahu ít chịu áp lực trong nước hơn trong việc giáng một đòn chí mạng vào Hezbollah, ngay cả khi nhiều người Israel vẫn rất lo ngại về mối đe dọa lâu dài của nhóm này.

“Thỏa thuận Liban đạt được vì ông Netanyahu muốn và Hezbollah cần nó và vì nó không phải là yếu tố phá vỡ thỏa thuận đối với liên minh của Netanyahu”, Aaron David Miller, một nhà phân tích người Mỹ và là cựu nhà đàm phán trong các cuộc đàm phán hòa bình Trung Đông trước đây, cho biết. “Thỏa thuận Gaza thì khác”, ông nói.

Tuy nhiên, cả các nhà lãnh đạo Mỹ và Israel vẫn bày tỏ sự lạc quan rằng thỏa thuận Liban có thể là bước ngoặt.

Khi công bố lệnh ngừng bắn Liban vào ngày 26/11, Tổng thống Biden cho biết ông hy vọng thỏa thuận này sẽ dẫn đến động lực mới trong các cuộc đàm phán song song về Gaza. Tại Israel, ông Netanyahu cho rằng việc Hezbollah rút khỏi cuộc chiến có thể giúp cô lập đồng minh Hamas của họ và buộc nhóm này cũng phải lùi bước.

Đống đổ nát sau cuộc không kích của Israel xuống Dải Gaza ngày 17/11/2024. Ảnh: THX/TTXVN

“Hamas đã trông cậy vào Hezbollah để chiến đấu bên cạnh mình”, ông Netanyahu cho biết trong một bài phát biểu được ghi âm, “Khi Hezbollah không còn trong cuộc chơi, Hamas sẽ tự lực cánh sinh. Chúng tôi sẽ tăng cường áp lực lên Hamas và điều đó sẽ giúp chúng tôi thực hiện sứ mệnh thiêng liêng của mình là phóng thích các con tin.”

Tuy nhiên, các nhà phân tích Palestine cho biết, nhóm Hamas, sau khi đã trải qua nhiều thất bại nghiêm trọng trong năm qua, sẽ không có khả năng đột nhiên từ bỏ các con tin hoặc từ bỏ quyền lực ở Gaza. Mặc dù giới lãnh đạo Hamas đã bị tiêu diệt phần nhiều và người dân Gaza đều mong muốn chấm dứt khổ đau, nhưng các thủ lĩnh còn lại của nhóm này vẫn đang chờ đợi một thỏa thuận cho phép nhóm này tồn tại nguyên vẹn sau chiến tranh.

Để đạt được mục đích đó, Hamas dự kiến ​​sẽ tiếp tục thúc đẩy một thỏa thuận trong đó yêu cầu Israel rút quân vĩnh viễn khỏi Gaza, cho phép nhóm này tái lập toàn quyền kiểm soát ở vùng đất này.

“Tôi thực sự không nghĩ rằng lệnh ngừng bắn ở Liban sẽ có bất kỳ tác động nào đến Gaza”, Mkhaimar Abusada, một nhà khoa học chính trị Palestine, nhận định, “Không có ánh sáng nào ở cuối đường hầm đen tối cho Gaza”.