Thổ Nhĩ Kỳ không phê chuẩn tư cách thành viên NATO của Phần Lan, Thụy Điển
Hôm 31/1, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ nói quốc hội nước này sẽ không phê chuẩn nghị định thư về tư cách thành viên NATO của Thụy Điển và Phần Lan với điều kiện hiện nay.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu đang có chuyến công du Hungary. Theo hãng tin Sputnik, phát biểu trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Hungary, Ngoại trưởng Cavusoglu nêu rõ: “Ngoại trưởng Thụy Điển (Tobias Billstrom) đã đến thăm chúng tôi. Ông ấy đã gặp gỡ các đảng phái trong quốc hội, và tất cả các bên đều nêu rõ (với ông Billstrom) rằng nghị định thư chỉ có thể được phê chuẩn khi các nghĩa vụ (với chúng tôi) được thực hiện. Do đó, trong điều kiện hiện nay, không nên đề cập việc phê duyệt văn kiện này”.
Theo Ngoại trưởng Cavusoglu, Ankara có thể “có cái nhìn tích cực” về tư cách thành viên của Phần Lan trong NATO nếu Helsinki và liên minh quân sự này đưa ra quyết định về một đơn xin gia nhập tách biệt với Thụy Điển.
Biểu tình bên ngoài sứ quán Thụy Điển ở Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ, phản đối hành động đốt kinh Koran, ngày 21/3/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Tháng 5/2022, Phần Lan và Thụy Điển đã nộp đơn xin gia nhập NATO. Theo quy định, đơn này cần được sự chấp thuận của toàn bộ 30 nước thành viên của NATO. Hiện đã có 28 nước chấp thuận việc này. Hungary dự kiến sẽ chấp thuận đơn xin gia nhập của Phần Lan vào tháng 2 tới.
Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc Phần Lan và Thụy Điển che giấu các tay súng mà nước này truy nã, vì vậy cho rằng Helsinki và Stockholm cần làm nhiều hơn nữa trước khi đơn xin gia nhập NATO được Ankara chấp thuận. Ba nước sau đó đã ký thỏa thuận về ủng hộ tiến trình gia nhập NATO của Phần Lan và Thụy Điển.
Tuy nhiên, tiến trình này một lần nữa bị đình trệ sau khi biểu tình diễn ra gần Đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ ở Stockholm (Thụy Điển) vào tuần trước, trong đó có hành động của chính trị gia cánh hữu Stram Kurs Rasmus Paludan – một người có quan điểm chống người nhập cư – đốt bản sao kinh Koran. Sau vụ việc này, Thụy Điển thông báo đã tạm dừng tiến trình xin gia nhập NATO, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố hoãn đàm phán. Trong các tuyên bố ngày 29 – 30/1, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và Ngoại trưởng Cavusoglu đã để ngỏ khả năng chấp nhận để Phần Lan gia nhập NATO trước Thụy Điển.
Về phần mình, Ngoại trưởng Phần Lan Pekka Haavisto cho biết nước này vẫn đang theo đuổi kế hoạch gia nhập NATO cùng lúc với nước láng giềng Thụy Điển. Ngoại trưởng Haavisto ngày 30/1 đã bày tỏ hy vọng Helsinki và Stockholm có thể trở thành thành viên của NATO muộn nhất là vào tháng 7 tới – thời điểm hội nghị NATO diễn ra tại Vilnius (Litva).
Thổ Nhĩ Kỳ để ngỏ khả năng chấp thuận Phần Lan gia nhập NATO
Trong một cuộc trao đổi với cử tri trẻ được truyền hình trực tiếp ngày 29/1, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan lần đầu tiên để ngỏ khả năng nước này chấp thuận cho Phần Lan, nhưng không bao gồm Thụy Điển, gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan phát biểu tại Ankara. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Hiện tại Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary hiện là 2 nước duy nhất trong số 30 thành viên của liên minh quân sự này chưa đồng ý với nguyện vọng gia nhập NATO của Thụy Điển và Phần Lan, tổ chức quy định chỉ tiến hành các bước kết nạp thành viên mới với điều kiện đồng thuận tuyệt đối của các thành viên chính thức. Tuy nhiên, quốc hội Hungary dự kiến bỏ phiếu thông qua yêu cầu của Stokholm và Helsinki vào tháng 2 tới.
Tổng thống Erdogan đưa ra phát biểu trên chỉ vài ngày sau khi chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ tạm ngừng các cuộc đối thoại với Thụy Điển và Phần Lan về việc gia nhập NATO. Ankara đã nhiều lần phê phán việc Stokholm từ chối dẫn độ một số công dân Thổ Nhĩ Kỳ thuộc sắc tộc Kurd mà Ankara cho rằng có liên quan tới cuộc đảo chính bất thành năm 2016.
Trong buổi đối thoại được truyền hình ngày 29/1, ông Erdogan nêu rõ: "Nếu cần, chúng ta có thể đưa ra một đáp án khác biệt cho Phần Lan (về việc gia nhập NATO). Thụy Điển sẽ bị sốc khi chúng ta đưa ra một đáp án khác cho Phần Lan... Nếu bạn (Thụy Điển) thực sự muốn gia nhập NATO, bạn sẽ trao trả những kẻ khủng bố đó cho chúng tôi".
Thổ Nhĩ Kỳ ra điều kiện để ủng hộ Phần Lan gia nhập NATO Cùng với Thụy Điển, Phần Lan đã từ bỏ chính sách không liên kết quân sự, đăng ký trở thành thành viên của NATO sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát vào cuối tháng 2/2022, nhưng nỗ lực của Phần Lan đang gặp trở ngại từ phía Thổ Nhĩ Kỳ. Biểu tượng NATO tại trụ sở ở Brussels (Bỉ). Ảnh: Reuters...