Thiếu máu cơ tim

Bệnh thiếu máu cơ tim (TMCT) được xem là hậu quả của tình trạng xơ vữa động mạch vành tim.

TS-BS Nguyễn Hoài Nam – giảng viên ĐHYD TP.HCM cho biết: “Phần lớn những bệnh nhân bị TMCT đều có biểu hiện đau thắt ở ngực bên trái và lan xuống cánh tay trái, cơn đau có thể thoáng qua làm người bệnh không chú ý hoặc có khi kéo dài vài ba phút. Nhưng cũng có những trường hợp nhồi máu cơ tim mà không hề có cơn đau thắt ngực trước đó”.

Tại sao có những cơn đau thắt ngực?

Tất cả lượng oxy cho cơ tim đều do động mạch vành tim cung cấp. Đau thắt ngực xảy ra do TMCT xuất hiện khi việc cung cấp oxy cho cơ tim bị thiếu hụt so với nhu cầu.

Mức độ cung cấp máu cho động mạch vành phụ thuộc rất nhiều vào đường kính của động mạch vành. Vì một lý do nào đó, thường là do xơ vữa động mạch, động mạch vành bị hẹp lại hay tắc hẳn sẽ gây ra tình trạng thiếu máu nuôi dưỡng cơ tim, nhất là khi tim tăng cường hoạt động do vận động thể lực hay do tăng cảm xúc khi bị stress. Khi đó sẽ xuất hiện những cơn đau thắt ngực bên trái và lan xuống cánh tay trái.

Phần lớn các cơn đau thắt ngực đều xảy ra ở những người cao huyết áp, xơ vữa động mạch và rối loạn chuyển hóa , trong đó có rối loạn chuyển hóa chất béo, acid uric, đái tháo đường v.v… Một số nguyên nhân khác hiếm gặp hơn đòi hỏi sự chẩn đoán chính xác của thầy thuốc chuyên khoa tim mạch như hẹp lỗ động mạch vành, hẹp động mạch chủ ngực, bóc tách động mạch chủ ngực.

Ảnh minh họa: Internet

Thầm lặng, không triệu chứng?

TMCT không triệu chứng là một yếu tố của hội chứng động mạch vành cấp tính và mạn tính. Do vậy, nó có thể có cùng một mức độ lâm sàng quan trọng như TMCT có triệu chứng. Đáng nói là những cơn TMCT không triệu chứng này còn có thể xuất hiện ở cả những bệnh nhân có khó chịu ở ngực với một số cơn thiếu máu.

Ngoài các nguyên nhân chung gây TMCT kể trên, thì còn có một nguyên nhân khác làm cơn đau không xuất hiện khi TMCT là do hệ thần kinh. Bệnh thần kinh làm ảnh hưởng đến thần kinh cảm giác hướng tâm, thường gặp ở một số bệnh, đặc biệt là bệnh nhân đái tháo đường.

Những bệnh nhân đái tháo đường có một tỷ lệ khá cao bị nhồi máu cơ tim thầm lặng và những cơn TMCT thầm lặng đã được chứng minh bằng nghiệm pháp gắng sức và ghi điện tim lưu động.

Chẩn đoán bệnh TMCT nói chung đòi hỏi phải tiến hành nhiều khám nghiệm, kiểm tra khác nhau, chẳng hạn như: đo điện tâm đồ, làm nghiệm pháp gắng sức, xạ hình tưới máu cơ tim, chụp mạch vành… Vì thế, nếu bệnh nhân đã thuộc nhóm nguy cơ như kể trên, thì cần đến bác sĩ chuyên khoa tim mạch để được chẩn đoán chính xác, tuyệt đối không tự đoán bệnh và mua thuốc uống tại nhà mà không có chỉ định của bác sĩ.

Điều trị như thế nào?

TMCT nói chung, theo TS-BS Hoài Nam, hiện có khá nhiều phương pháp điều trị, có thể dùng thuốc và theo từng trường hợp mà các bác sĩ sẽ điều trị bằng thuốc dãn mạch, thuốc tăng cường máu đến cơ tim, thuốc giảm mỡ trong máu…

Một phương pháp cũng khá hiệu quả đó là chụp, nong động mạch vành và đặt giá đỡ (stent) làm cho chỗ hẹp rộng ra, máu lưu thông dễ dàng. Có hai loại stent được đặt vào chỗ hẹp là stent có thuốc kháng đông và stent không có thuốc kháng đông.

Giải pháp cuối cùng nếu động mạch vành bị tắc nhiều hay tắc hoàn toàn thì sẽ làm phẫu thuật bắc cầu động mạch vành. Vật liệu để bắc cầu hiện nay tốt nhất vẫn là các mạch máu của chính bệnh nhân như động mạch ngực trong, động mạch quay, tĩnh mạch hiển lớn.

Phòng ngừa ra sao?

- Nên chọn chế độ ăn thích hợp, ít mỡ, ít đường, giảm muối. Tăng cường ăn rau và những thức ăn chứa chất xơ, bổ sung vitamin với lượng thích hợp, ăn ít thịt mà thay thịt bằng cá, tránh dùng các chất kích thích (rượu mạnh, cà phê…).

- Tăng cường hoạt động thể lực, luyện tập thể dục, thể thao (phù hợp với tuổi và thể lực).

- Tránh stress và các yếu tố bất lợi của môi trường sống tác động đến sức khỏe thể chất và tinh thần.

Theo PNO