Thiên tai lịch sử đang hoành hành miền Tây
Người dân miền Tây đang hứng chịu trận thiên tai hạn hán, xâm nhập mặn nghiêm trọng nhất từ trước đến nay.
Mùa mưa kết thúc sớm, dòng chảy thượng nguồn sông Mekong thấp nhất trong 90 năm là nguyên nhân khiến xâm nhập mặn xuất hiện sớm ở hơn chục tỉnh thuộc Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL). Riêng Đồng Tháp và Cần Thơ chưa bị mặn tấn công, song lại bị nắng hạn hoành hành. Dự báo, thiên tai gay gắt kéo dài, nguy cơ 500.000 ha lúa hè thu không thể xuống giống, tác động nghiêm trọng đến đời sống của một triệu hộ dân (tương đương 5 triệu người).
“Với diễn biến như hiện nay, chúng ta đang trải qua trận thiên tai lịch sử”, Bộ trưởng Nông nghiệp Cao Đức Phát nhận định.
Bà Phạm Thị Tiết (80 t.uổi, ở xã Phú Thạnh, huyện Tân Phú Đông, tỉnh T.iền Giang) nói: “6 công lúa đông xuân của gia đình mất trắng. Từ trước tới nay dân ở đây chưa từng chứng kiến cảnh nước mặn lên cao và nắng hạn gay gắt như thế này”.
Hiện, T.iền Giang có hơn 1.000 ha lúa đông xuân của người dân bị mất trắng. Các địa phương trong tỉnh lắp 674 điểm bơm chuyền 2 cấp, 3 cấp phục vụ nước tưới cho gần 22.000 ha lúa.
Tại vùng Miệt Thứ tỉnh Kiên Giang, nhiều nông dân xuống giống vụ đông xuân nhưng chỉ thu hoạch được lúa lép. Ông Danh Ca (42 t.uổi, huyện An Biên) thở dài, cho biết: “Nước mặn năm nay tràn vào mạnh quá, dân chúng tôi trở tay không kịp. Nhìn đồng lúa đang ngậm sữa c.hết dần mà đứt ruột đứt gan”.
Đến nay, Kiên Giang có hơn 55.000 ha lúa bị thiệt hại. Để bảo vệ diện tích lúa còn lại, chính quyền khẩn cấp làm 89 đ.ập tạm ngăn mặn, giữ ngọt; đồng thời khoan nước ngầm với công suất 20.000 m3 mỗi ngày đêm phục vụ người dân.
Tương tự, Sóc Trăng có 12.800 ha lúa ở các huyện Trần Đề, Long Phú, Kế Sách, Châu Thành, Mỹ Xuyên nhưng đã bị thiệt hại trên 70%, gây tổn thất trên 30 tỷ đồng của nông dân. Trong ảnh, ông Thạch Thanh (42 t.uổi) ở vùng bị mặn xâm nhập nặng thuộc huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng bần thần bên ruộng lúc khô cằn, nứt toác. “Thấy mình bất lực trước cái nắng cháy. Làm ruộng rẫy không được, mấy tuần nay nhiều người ở đây bỏ đi miền Đông mần mướn kiếm sống, chờ mưa xuống mới quay về”, ông nói.
Video đang HOT
Con mương nội đồng trong vùng tứ giác Long Xuyên nứt nẻ vì nắng hạn gay gắt nhiều tháng qua. Trước đó, những giọt nước cuối cùng được người dân bơm hết lên ruộng để cứu lúa.
Nhiều kênh nội đồng ở vùng bán đảo Cà Mau trơ đáy. Hiện, người dân cố gắng vét từng giọt nước cuối cùng để mong cứu được lúa.
Tại các khu vực sông Vàm Cỏ, sông T.iền, sông Hậu, ven biển Tây; nước mặn xâm nhập sâu vào đất liền 45-93km; nhiều nơi có độ mặn cao nhất đạt 20,3-31,5g/l. Bộ trưởng Nông Nghiệp Cao Đức Phát nói: “Điều này chưa từng xuất hiện trong lịch sử quan trắc xâm nhập mặn”.
Các tỉnh T.iền Giang, Bến Tre, Long An, Cà Mau, Sóc Trăng và Kiên Giang đã công bố tình trạng thiên tai. Bí thư tỉnh ủy Bến Tre Võ Thành Hạo cho biết chỉ còn 4 trong 164 xã, phường chưa bị mặn tấn công; công sở, trường học, bệnh viện, khu công nghiệp đều đang thiếu nước ngọt nghiêm trọng. Người dân phải mua nước sinh hoạt với giá 40.000-70.000 đồng mỗi m3.
Hạn hán khiến vùng đất giồng cát trồng hoa màu ven biển ở miền Tây gần như mất trắng vì thiếu nước ngọt tưới.Ông Nguyễn Thành Lâm – Phó phòng Nông nghiệp huyện Ba Tri (Bến Tre) lo ngại: “Lúa mất trắng đã khổ cho người dân lắm rồi. Bây giờ rau màu và cây ăn trái cũng đang khô héo từng ngày. Người khá có đất sản xuất thì bị thiệt hại dẫn đến không có thu nhập, còn người nghèo thì không ai thuê làm, chẳng biết lấy gì mà sống”.
Trong khi đó, tại vùng bán đảo Gò Công (T.iền Giang), những ao, đìa nước ngọt còn sót lại đang rất quý giá, được người dân tận dụng tối đa để bơm vào ruộng cứu lúa.
Hệ thống thủy lợi ở ĐBSCL chưa hoàn chỉnh lại đang quá tải trước cơn thiên tai lịch sử này. Toàn vùng cần nguồn kinh phí 32.500 tỷ đồng để thực hiện các công trình cấp thiết ứng phó với biến đổi khí hậu. Trong đó cần gấp 1.060 tỷ đồng cho các địa phương thực hiện những công trình cấp bách nhất để ngăn mặn, giữ ngọt phục vụ đời sống và sản xuất của người dân.
Cửu Long
Theo VNE
‘Giải cứu’ ĐBSCL trước thiên tai hạn, mặn
Nhiều tỉnh ĐBSCL đang đồng loạt triển khai các biện pháp trước thiên tai khô hạn, xâm nhập mặn chưa từng có nhiều năm qua.
Ông Lê Hữu Tâm (xã Hưng Yên, H.An Biên, Kiên Giang) mất trắng 25 công lúa vì nước bị nhiễm mặn - Ảnh: Tây Hồ
Khoan giếng ngầm
Kiên Giang đang là tỉnh hứng chịu hậu quả nặng nề nhất bởi hạn, mặn. Tính đến nay, diện tích thiệt hại trong vụ lúa mùa và đông xuân 2015 - 2016 Kiên Giang đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sản xuất của hơn 18.000 hộ nông dân. Hạn hán cũng làm hàng chục ngàn hộ dân thiếu nước ngọt cho sinh hoạt. Theo các chuyên gia, những tác động "kép" đầy tai hại trên chắc chắn còn tăng bởi đây mới là đầu mùa khô, nắng nóng, xâm nhập mặn sẽ còn kéo dài và ngày càng gay gắt hơn.
Giếng nước ngầm vừa được khoan thêm để dự phòng nguồn nước sinh hoạt cho người dân TP.Rạch Giá - Ảnh: Xuân Lam
Ông Phạm Vũ Hồng, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang, cho biết ngay lúc này, ngoài giải pháp tình thế như khoan thêm giếng ngầm, chủ động nguồn nước ngọt cho các nhà máy, tỉnh đã chỉ đạo các huyện thị khẩn cấp hoàn thành các công trình thủy lợi còn dang dở, công trình ngăn mặn "chữa cháy" như nghiên cứu đắp các đ.ập ngăn cao su, đ.ập vải kỹ thuật; tuyệt đối không để cục bộ ở các huyện xung đột lợi ích với nhau.
Hiện Công ty TNHH MTV cấp thoát nước Kiên Giang đang khoan 16 giếng nước ngầm để bổ sung nguồn nước dự trữ khi nước mặt bị nhiễm mặn. Mỗi giếng sâu từ 85 - 115 m, tổng chi phí khoảng 15 tỉ đồng. Khi hoàn thành, 16 giếng sẽ cung cấp thêm khoảng từ 16.000 - 20.000 m3 nước/ngày đêm. "Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế nhằm đối phó tình hình hiện nay. Về lâu dài, công ty đã lập dự án xây dựng thêm một hồ chứa nước ngọt ở TP.Rạch Giá và một hồ ở Sóc Xoài (thuộc H.Hòn Đất) với sức chứa mỗi hồ khoảng 1 triệu m3", ông Nguyễn Hữu Hoài Phương, Giám đốc Công ty TNHH MTV cấp thoát nước Kiên Giang, nói.
Còn tại Hậu Giang, ông Trần Công Chánh, Bí thư Tỉnh ủy, cũng đã chỉ đạo khoan nước ngầm để khai thác nước ngọt bổ sung cho các nhà máy nước khi mặn kéo dài. Theo đó, tại TP.Vị Thanh sẽ khoan 2 giếng bổ sung khoảng 5.800 m3nước/ngày đêm. Ở TX.Ngã Bảy, TX.Long Mỹ, H.Châu Thành mỗi điểm khoan 1 giếng để bổ sung khoảng 2.900 m3 nước ngọt/ngày đêm...
Nạo vét kênh, xây cống ngăn mặn
Tỉnh Cà Mau lên kế hoạch nạo vét các tuyến kênh chứa nước ở khu vực rừng U Minh Hạ, đầu tư hệ thống hồ chứa nước ngọt phục vụ nước sinh hoạt cho dân và kết hợp phục vụ phòng cháy rừng.
Đặc biệt, Cà Mau cũng kiến nghị T.Ư xem xét hỗ trợ địa phương dự án đầu tư dẫn nước ngọt từ vùng Nam sông Hậu về Cà Mau để hạn chế tối đa tình trạng khoan nước ngầm ở vùng đất bị nhiễm mặn. Các tỉnh khác như Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh, T.iền Giang cũng đang ráo riết thực hiện các biện pháp chủ động nguồn nước ngọt sinh hoạt cho dân.
Ở Kiên Giang những năm trước đã chủ động xây dựng hệ thống cống ngăn mặn, cống lấy nước ngọt để sản xuất.
Tuy nhiên, nhiều cống không phát huy được tác dụng, có cống xây dang dở, thiếu vốn, có cống khi xong lại không còn phù hợp với tình hình sản xuất thực tế... Theo ông Hồng, hiện tại UBND tỉnh đã cho rà soát lại hiện trạng sử dụng của các cống để có sự điều chỉnh cho phù hợp; đồng thời chỉ đạo Sở NN-PTNT phối hợp các địa phương triển khai phương án ngăn mặn - giữ ngọt, tập trung ở vùng ven biển An Biên - An Minh và một số khu vực cục bộ ở TP.Rạch Giá, các huyện Châu Thành, Gò Quao, Hòn Đất, Kiên Lương, Giang Thành. Đây đều là các huyện đang gặp khó bởi hệ thống cống ngăn mặn chưa được xây dựng đồng bộ.
Hiện tại toàn tỉnh mới chỉ hoàn thành 82/89 đ.ập ngăn mặn và cần phải đắp thêm 12 đ.ập ở vùng bị ảnh hưởng của H.Giang Thành. "Với các công trình thủy lợi, công trình ngăn mặn lâu dài cần nguồn vốn lớn thì có kế hoạch cụ thể trên cơ sở tính toán, cân đối trên toàn tỉnh. Riêng các công trình tạm thời, các địa phương cần tính toán sử dụng các đ.ập như đ.ập cao su, đ.ập vải địa kỹ thuật vừa hiệu quả vừa tiết kiệm chi phí", ông Hồng nói.
Chọn giống lúa phù hợp
Một số địa phương ở Kiên Giang cũng đã tính đến chuyển đổi mô hình sản xuất. Đặc biệt ở H.An Minh, lần đầu tiên ngành nông nghiệp sẽ phát hàng chục ngàn phiếu thăm dò, lấy ý kiến người dân xem mô hình nào phù hợp, hiệu quả có thể áp dụng được ở những vùng đất bị nhiễm mặn không trồng được lúa. Còn H.An Biên đang chuẩn bị thí điểm vùng nuôi chuyên canh tôm và phát triển thêm mô hình nuôi thủy sản nước lợ.
Cống ngăn mặn ở ấp Xẻo Quao (xã Đông Hòa, H.An Minh) đang được đầu tư xây dựng - Ảnh: Tây Hồ
Tại Cà Mau, ông Nguyễn Tiến Hải, Chủ tịch UBND tỉnh, cũng đã chỉ đạo các địa phương thực hiện một loạt giải pháp phòng chống hạn, mặn như tuyên truyền cho người dân về mùa vụ, diễn biến thời tiết, chuyển giao kỹ thuật mô hình lúa tôm phù hợp với điều kiện thực tế, hướng dẫn lịch thời vụ và bố trí cây trồng phù hợp...
Trong khi đó, Cục Trồng trọt khuyến cáo ngoài việc ưu tiên cho sản xuất giống lúa phù hợp với cơ cấu mùa vụ, thị trường thì cần chú ý tới phù hợp với diễn biến tình hình xâm nhập mặn, nhất là các tỉnh Long An, T.iền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Kiên Giang và Hậu Giang. Cục Trồng trọt cho rằng những vùng khó khăn về nước tưới, chịu ảnh hưởng phèn, mặn thì nông dân nên sử dụng một số giống: OM 5464, AS 996, OM 2517, OM 5451, OM 6677, OM 6976; vùng ven biển Nam bộ sử dụng các giống: IR 50404, OM 576, OM 5476, OM 4900, OMCS 2000, Jasmine 85, RVT, VD 20, ST5; vùng bán đảo Cà Mau sẽ phù hợp với các giống: OM 4900, OM 2517, GKG 1, OM 7347, RVT, OM 5954.
Rửa đất nhiễm mặn
Hiện nay, hơn 40% diện tích trồng lúa vùng ĐBSCL, tương đương gần 300.000 ha đất sản xuất bị ảnh hưởng của xâm nhập mặn.
Vì vậy, việc cải tạo diện tích đất bị nhiễm mặn là hết sức quan trọng và cấp bách. Theo GS-TS Nguyễn Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL, nếu đất nhiễm mặn thì nông dân cần áp dụng thêm kỹ thuật dùng lượng nước ngọt rửa mặn 1 - 2 lần trước khi xuống giống.
Đối với những vùng đất mặn có phèn nên bón vôi nung, riêng đất mặn không phèn nên bón vôi thạch cao (CaSO4) với liều lượng khoảng 30 - 50 kg/1.000 m2. Sau khi rải vôi cần cày hoặc sục cho vôi trộn đều trong đất, ngâm nước từ 1 - 2 ngày rồi rút nước.
Đình Tuyển - Xuân Lam
Theo Thanhnien
Gia Lai khô khát Hàng chục ngàn héc ta cây trồng ở Gia Lai đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi hạn hán, trong khi còn vài tháng nữa mới đến mùa mưa, kéo theo nguy cơ mất mùa rất lớn. Nhiều trạm bơm tại Gia Lai không còn nước để bơm - Ảnh: Trần Hiếu Sông "chết" Con sông Ba hùng vĩ chảy qua nhiều huyện,...
