Thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển nóng và đầy rủi ro

Trong sáu tháng đầu năm, các ngân hàng thương mại (NHTM) phát hành 42,5 nghìn tỷ đồng trái phiếu với lãi suất bình quân 6,72%/năm và kỳ hạn bình quân 4,7 năm. So với lãi suất tiền gửi thì đây là một mức lãi suất cao và có sức hấp dẫn mạnh mẽ đối với các nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Báo cáo của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) vừa công bố cho hay, trong sáu tháng đầu năm 2020, Kho bạc Nhà nước đã phát hành tổng cộng 120,8 nghìn tỷ đồng, tương đương 46,5% kế hoạch gọi thầu cả năm 2020. Kỳ hạn gọi thầu bình quân là 13,4 năm, xấp xỉ bằng bình quân 2019 nhưng lãi suất trúng thầu bình quân đang ở mức thấp nhất từ trước đến nay, chỉ ở mức 2,93%/năm (so với bình quân 4,6%/năm của 2018 và 2019).

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển nóng và đầy rủi ro

Cùng với đó, theo dữ liệu công bố của các doanh nghiệp và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) thì tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) phát hành trong sáu tháng đầu năm ước tính ở mức 159 nghìn tỷ đồng, tăng 50% so với cùng kỳ năm trước. Trong sáu tháng đầu năm, các NHTM phát hành 42,5 nghìn tỷ đồng trái phiếu với lãi suất bình quân 6,72%/năm và kỳ hạn bình quân 4,7 năm. So với lãi suất tiền gửi thì đây là một mức lãi suất cao và có sức hấp dẫn mạnh mẽ đối với các nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Tuy nhiên, báo cáo đánh giá, do Việt Nam chưa tồn tại một tổ chức độc lập và uy tín để xếp hạng tín nhiệm các doanh nghiệp, sự nóng lên của thị trường trái phiếu có thể dẫn đến tình trạng cạnh tranh lãi suất, chất lượng TPDN không đồng đều, đẩy rủi ro về phía người mua phải tự thẩm định, đánh giá.

Những rủi ro được VEPR nêu rõ, trước mắt do ảnh hưởng tiêu cực của dịch Covid-19 đến hoạt động sản xuất kinh doanh, áp lực đối với việc trả nợ của các doanh nghiệp phát hành trái phiếu cũng sẽ bị đẩy lên cao hơn, làm tăng rủi ro vỡ nợ.

“Đặc biệt, hiện nay, các doanh nghiệp bất động sản đang gia tăng huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu, cùng lúc đó các công ty chứng khoán, MHTM đẩy mạnh việc phân phối TPDN cho nhà đầu tư cá nhân, khiến nhà đầu tư cá nhân tiếp tục xu hướng tăng mua TPDN. Từ đó gây nên việc thị trường TPDN tăng trưởng nóng, nguy cơ sụp đổ cao” – VEPR cảnh báo.