Thị trường chứng khoán: Nhà đầu tư trăn trở về sắc thuế mới

Từ ngày 5.12.2020, khi nhà đầu tư bán số lượng cổ phiếu được trả cổ tức, được chia thưởng sẽ bị khấu trừ 5% thuế thu nhập cá nhân.

Hình ảnh nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Ảnh: Quý Hòa.

Cụ thể, theo quy định tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế, có hiệu lực thi hành từ ngày 5.12.2020, các công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, nơi các cá nhân ủy thác danh mục đầu tư sẽ khai và nộp thuế thay cho cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán; cá nhân là cổ đông hiện hữu nhận thưởng bằng chứng khoán; cá nhân được ghi nhận phần vốn tăng thêm do lợi tức ghi tăng vốn; cá nhân góp vốn bằng bất động sản, phần vốn góp, chứng khoán.

Điều đó đồng nghĩa với việc khi nhà đầu tư bán lô cổ phiếu từ cổ tức hoặc được chia thưởng thì sẽ bị khấu trừ 5% thuế thu nhập cá nhân. Đây đang là mối trăn trở của nhiều nhà đầu tư khi bản chất của việc chia cổ tức bằng cổ phiếu khiến lượng cổ phiếu lưu hành tăng thêm trong khi giá trị lại giảm đi.

Cụ thể, đối với hình thức chi trả cổ tức bằng cổ phiếu, doanh nghiệp sẽ phát hành thêm cổ phiếu để chi trả cho cổ đông, thay vì tiền mặt. Khi thị trường chứng khoán ở trong giai đoạn giá tăng, nhà đầu tư sẽ có xu hướng giữ nhiều cổ phiếu trong danh mục đầu tư của mình. Do đó, việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ được ưa chuộng hơn trong thị trường giá tăng.

Xét trên góc độ toán học, việc chia cổ tức đa phần chỉ có lợi đối với những nhà đầu tư dài hạn, nắm giữ cổ phiếu của doanh nghiệp lâu dài. Bởi lý do, lợi nhuận mà nhà đầu tư nhận được từ việc đầu tư vào cổ phiếu đến từ chênh lệch giá và cổ tức. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp thực hiện chia cổ tức, giá cổ phiếu lại có sự điều chỉnh đúng bằng với tỉ lệ cổ tức được chia. Như vậy, giả sử giá cổ phiếu trên thị trường không có sự tác động thêm của bất kỳ yếu tố nào, mà chỉ là sự điều chỉnh trong ngày chia cổ tức thì việc chia hay không chia cổ tức là giống nhau. Lợi ích của nhà đầu tư tại thời điểm nhận cổ tức là không thay đổi.

Đối với những nhà đầu tư dài hạn, họ nắm giữ cổ phiếu lâu dài, thì theo thời gian, nếu hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tốt, thị trường chứng khoán không quá tiêu cực thì nhóm nhà đầu tư này sẽ được hưởng lợi.

Đối với quy định mới về thuế, ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) chia sẻ, trả cổ tức bằng cổ phiếu không phải là hình thức phân phối lợi nhuận sau thuế hay chia tiền mặt cho cổ đông. Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu không làm thay đổi vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại thời điểm chia, không làm giảm lợi nhuận chưa phân phối của doanh nhiệp như trường hợp chia cổ tức bằng tiền mặt, không làm tăng giá trị cổ phiếu về mặt sổ sách và thị giá. Do vậy, khi cổ đông nhận được cổ phiếu thì khoản này không được coi là thu nhập từ đầu tư vốn.

Nhà đầu tư trăn trở về sắc thuế mới. Ảnh minh họa: QH.

Ông Hải cho biết thêm, trả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng không thể coi là thu nhập từ đầu tư vốn vì những nghiệp vụ này doanh nghiệp không mất 1 đồng trả cho nhà đầu tư. Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng ngoài việc làm tăng tính thanh khoản của cổ phiếu, còn ghi nhận sự tăng tài sản, tăng vốn điều lệ doanh nghiệp nhờ kinh doanh có lãi nhưng trên thế giới chưa tồn tại 1 sắc thuế nào đánh vào cổ phiếu thưởng, trả cổ tức bằng cổ phiếu hay đánh vào sự gia tăng tài sản của doanh nghiệp nhờ việc kinh doanh có lợi nhuận.

“Doanh nghiệp kinh doanh thành công thì đồng nghĩa với việc trả nhiều thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp, các loại thuế xuất nhập khẩu, thuế thu nhập cá nhân và cổ đông cũng phải trả nhiều thuế cổ tức hơn nhưng tuyệt nhiên không có sắc thuế nào đánh vào sự gia tăng của vốn điều lệ”, ông Hải chia sẻ.