Thị trường chứng khoán: Nhà đầu tư trăn trở về sắc thuế mới
Từ ngày 5.12.2020, khi nhà đầu tư bán số lượng cổ phiếu được trả cổ tức, được chia thưởng sẽ bị khấu trừ 5% thuế thu nhập cá nhân.
Hình ảnh nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Ảnh: Quý Hòa.
Cụ thể, theo quy định tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế, có hiệu lực thi hành từ ngày 5.12.2020, các công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, nơi các cá nhân ủy thác danh mục đầu tư sẽ khai và nộp thuế thay cho cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán; cá nhân là cổ đông hiện hữu nhận thưởng bằng chứng khoán; cá nhân được ghi nhận phần vốn tăng thêm do lợi tức ghi tăng vốn; cá nhân góp vốn bằng bất động sản, phần vốn góp, chứng khoán.
Điều đó đồng nghĩa với việc khi nhà đầu tư bán lô cổ phiếu từ cổ tức hoặc được chia thưởng thì sẽ bị khấu trừ 5% thuế thu nhập cá nhân. Đây đang là mối trăn trở của nhiều nhà đầu tư khi bản chất của việc chia cổ tức bằng cổ phiếu khiến lượng cổ phiếu lưu hành tăng thêm trong khi giá trị lại giảm đi.
Cụ thể, đối với hình thức chi trả cổ tức bằng cổ phiếu, doanh nghiệp sẽ phát hành thêm cổ phiếu để chi trả cho cổ đông, thay vì tiền mặt. Khi thị trường chứng khoán ở trong giai đoạn giá tăng, nhà đầu tư sẽ có xu hướng giữ nhiều cổ phiếu trong danh mục đầu tư của mình. Do đó, việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ được ưa chuộng hơn trong thị trường giá tăng.
Xét trên góc độ toán học, việc chia cổ tức đa phần chỉ có lợi đối với những nhà đầu tư dài hạn, nắm giữ cổ phiếu của doanh nghiệp lâu dài. Bởi lý do, lợi nhuận mà nhà đầu tư nhận được từ việc đầu tư vào cổ phiếu đến từ chênh lệch giá và cổ tức. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp thực hiện chia cổ tức, giá cổ phiếu lại có sự điều chỉnh đúng bằng với tỉ lệ cổ tức được chia. Như vậy, giả sử giá cổ phiếu trên thị trường không có sự tác động thêm của bất kỳ yếu tố nào, mà chỉ là sự điều chỉnh trong ngày chia cổ tức thì việc chia hay không chia cổ tức là giống nhau. Lợi ích của nhà đầu tư tại thời điểm nhận cổ tức là không thay đổi.
Đối với những nhà đầu tư dài hạn, họ nắm giữ cổ phiếu lâu dài, thì theo thời gian, nếu hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tốt, thị trường chứng khoán không quá tiêu cực thì nhóm nhà đầu tư này sẽ được hưởng lợi.
Đối với quy định mới về thuế, ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) chia sẻ, trả cổ tức bằng cổ phiếu không phải là hình thức phân phối lợi nhuận sau thuế hay chia tiền mặt cho cổ đông. Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu không làm thay đổi vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại thời điểm chia, không làm giảm lợi nhuận chưa phân phối của doanh nhiệp như trường hợp chia cổ tức bằng tiền mặt, không làm tăng giá trị cổ phiếu về mặt sổ sách và thị giá. Do vậy, khi cổ đông nhận được cổ phiếu thì khoản này không được coi là thu nhập từ đầu tư vốn.
Video đang HOT
Nhà đầu tư trăn trở về sắc thuế mới. Ảnh minh họa: QH.
Ông Hải cho biết thêm, trả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng không thể coi là thu nhập từ đầu tư vốn vì những nghiệp vụ này doanh nghiệp không mất 1 đồng trả cho nhà đầu tư. Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng ngoài việc làm tăng tính thanh khoản của cổ phiếu, còn ghi nhận sự tăng tài sản, tăng vốn điều lệ doanh nghiệp nhờ kinh doanh có lãi nhưng trên thế giới chưa tồn tại 1 sắc thuế nào đánh vào cổ phiếu thưởng, trả cổ tức bằng cổ phiếu hay đánh vào sự gia tăng tài sản của doanh nghiệp nhờ việc kinh doanh có lợi nhuận.
“Doanh nghiệp kinh doanh thành công thì đồng nghĩa với việc trả nhiều thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp, các loại thuế xuất nhập khẩu, thuế thu nhập cá nhân và cổ đông cũng phải trả nhiều thuế cổ tức hơn nhưng tuyệt nhiên không có sắc thuế nào đánh vào sự gia tăng của vốn điều lệ”, ông Hải chia sẻ.
Đánh thuế cổ tức cổ phiếu... tức đến tận cổ!
Nghị định 126 hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế trên thị trường chứng khoán đang vấp phải nhiều ý kiến trái chiều cả về mục đích đánh thuế lẫn cách thu.
Theo quy định tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế, có hiệu lực thi hành từ ngày 5/12/2020, nhà đầu tư bán chứng khoán được chia thưởng, được trả cổ tức sẽ bị khấu trừ 5% thuế thu nhập cá nhân.
Nghị định 126 nêu rõ, đối với cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán, cá nhân là cổ đông hiện hữu nhận thưởng bằng chứng khoán thì tổ chức có trách nhiệm khai thuế thay và nộp thuế thay cho cá nhân đối với thu nhập từ đầu tư vốn khi cá nhân chuyển nhượng chứng khoán cùng loại.
Đánh thuế cổ tức cổ phiếu liệu có hợp lý?
Đối với chứng khoán thông qua hệ thống giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán thì tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay là công ty chứng khoán (CTCK), ngân hàng thương mại nơi cá nhân mở tài khoản lưu ký, công ty quản lý quỹ nơi cá nhân ủy thác danh mục đầu tư.
Đối với chứng khoán không thông qua hệ thống giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán thì tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay sẽ thực hiện theo quy định: Chứng khoán của công ty đại chúng đã đăng ký chứng khoán tập trung tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay là CTCK, ngân hàng thương mại nơi cá nhân mở tài khoản lưu ký;
Chứng khoán của CTCP chưa là công ty đại chúng nhưng tổ chức phát hành chứng khoán ủy quyền cho CTCK quản lý danh sách cổ đông thì tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay là CTCK nhận ủy quyền; chứng khoán không thuộc trường hợp quy định nêu tại đoạn này thì tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay là tổ chức phát hành chứng khoán.
Trước thềm Nghị định 126 chính thức có hiệu lực, nhiều công ty chứng khoán đã có thông báo tới các nhà đầu tư về việc nộp thuế thu nhập cá nhân đối với cổ phiếu trả cổ tức, cổ phiếu thưởng.
Theo đó, các công ty chứng khoán sẽ thực hiện khấu trừ thuế thu nhập cá nhân khi nhà đầu tư bán, chuyển nhượng cổ phiếu mà công ty có căn cứ xác định là cổ phiếu cổ tức/cổ phiếu thưởng chốt quyền từ ngày 5/12/2020.
Như vậy, với quy định này, các công ty chứng khoán sẽ phải điều chỉnh lại hệ thống quản lý tài khoản của nhà đầu tư, tách bạch các loại cổ phiếu để thực hiện khấu trừ khi nhà đầu tư bán chứng khoán.
SSI gửi thông tin đến nhà đầu tư.
Thu thuế cổ tức cổ phiếu liệu có thoả đáng?
Sắc thuế mới này đang vấp phải nhiều ý kiến trái chiều cả về mục đích đánh thuế lẫn cách thu. Nhiều người cho rằng sắc thuế đánh trên cổ phiếu thưởng, cổ tức bằng cổ phiếu là bất hợp lý, gây thuế chồng thuế, đẩy thiệt hại về phía các nhà đầu tư.
Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cũng vừa có văn bản lên tiếng phản đối việc áp thuế với cổ phiếu thưởng, cổ tức bằng cổ phiếu.
Theo VAFI, trả cổ tức bằng cổ phiếu không phải là hình thức phân phối lợi nhuận sau thuế hay chia tiền mặt cho cổ đông.
Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu không làm thay đổi vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại thời điểm chia, không làm giảm lợi nhuận chưa phân phối của doanh nghiệp như trường hợp chia cổ tức bằng tiền mặt, không làm tăng giá trị cổ phiếu về mặt sổ sách và thị giá (lý thuyết song trên thực tế sau chia tách thì thị giá cổ phiếu có thể giảm hoặc tăng tùy thuộc nhiều yếu tố), nên khi cổ đông nhận được cổ phiếu thì khoản này không được coi là thu nhập từ đầu tư vốn.
Điều 3 Điểm 3 Luật thuế thu nhập cá nhân 2014 có qui định thu nhập từ đầu tư vốn bao gồm tiền lãi cho vay, lợi tức cổ phần, thu nhập từ đầu tư vốn dưới các hình thức đầu tư khác
VAFI cho rằng trả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng không thể coi là thu nhập từ đầu tư vốn vì những nghiệp vụ này doanh nghiệp không mất một đồng trả cho nhà đầu tư.
Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng ngoài việc làm tăng tính thanh khoản của cổ phiếu, còn ghi nhận sự tăng tài sản, tăng vốn điều lệ doanh nghiệp nhờ kinh doanh có lãi. Do đó, việc đánh thuế cổ phiếu thưởng là điều không hợp lý.
Bên cạnh đó, việc phải đóng thêm thuế khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu có thể dẫn đến việc nhà đầu tư bị đánh thuế chồng thuế. Trên thị trường chứng khoán, các nhà đầu tư khi bán cổ phiếu hay chứng chỉ quỹ đều phải nộp thuế 0,1%.
Nhưng khi Nghị định 126 này có hiệu lực, ngoài số thuế 0,1% vừa nêu, nhà đầu tư phải đóng thêm thuế thu nhập cá nhân 5% khi bán số cổ phiếu là cổ tức hoặc cổ phiếu thưởng đã nhận được.
Đây là "thuế chồng thuế" bởi các doanh nghiệp chỉ được trả cổ tức từ lợi nhuận sau thuế. Điều này đồng nghĩa doanh nghiệp đã đóng thuế cho nhà nước trên lợi nhuận làm ra. Sau đó cổ đông nếu nhận cổ tức bằng tiền đã phải đóng thuế 5% và doanh nghiệp khấu trừ tại nguồn.
Như vậy, nhà đầu tư khi được trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ nhận được gì hay chỉ tức đến tận cổ!
Đánh thuế cổ phiếu thưởng chưa đúng bản chất Trong tuần qua, một số công ty chứng khoán đã có thông báo tới các nhà đầu tư về việc nộp thuế thu nhập cá nhân đối với cổ phiếu trả cổ tức, cổ phiếu thưởng, nhưng hầu hết công ty chứng khoán khác vẫn đang... nghe ngóng. Ảnh: Dũng Minh. Bán sau khi chốt quyền là trừ thuế Công ty Chứng khoán...