Thêm bằng chứng khẳng định Trung Quốc không có Hoàng Sa, Trường Sa

Mai Hoàng Minh20:54 31/05/2013

Thêm một bằng chứng bằng bản đồ của Trung Quốc xuất bản không có hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, vừa được website của huyện đảo Hoàng Sa (hoangsa.danang.gov.vn) cập nhật.

Chiều 30/5, trao đổi với PV Dân trí, Chánh Văn phòng huyện đảo Hoàng Sa – ông Lê Phú Nguyện – cho biết, đây là những bản đồ được ông Trần Thắng từ Mỹ gửi về lần thứ 2 để bổ sung vào bằng chứng chứng minh Trung Quốc không có hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Trang bìa 1 của Postal Atlas of China 1919

Cuốn atlas này có tên là Atlas Postal de Chine – Trung Hoa bưu chính dư đồ – Postal Atlas of China. Atlas này là sản phẩm của chương trình thiết lập bản đồ bưu chính do nhà Thanh vạch ra vào năm 1906 và được chính phủ Trung Hoa dân quốc kế tục vào các năm sau đó.

Các bản đồ được lập chi tiết ở từng tỉnh, thể hiện rõ các con đường vận chuyển thư từ, công văn trong các tỉnh, thành của Trung Quốc. Nơi nào không thuộc lãnh thổ Trung Quốc thì không được thể hiện trên các bản đồ trong atlas. Vì thế mà cương giới cực nam của Trung Quốc trong atlas này luôn giới hạn cực nam của lãnh thổ Trung Quốc chỉ đến đảo Hải Nam, không hề có Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.

Điều này cũng chứng tỏ rằng, cho đến khi nhà Thanh phát hành các atlas này vào năm 1908 và sau này chính quyền Trung Hoa dân quốc tái bản các atlas vào các năm 1919 và 1933, hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam vẫn nằm ngoài cái gọi là “chủ quyền lịch sử” phi pháp của Trung Quốc.

Bản đồ tổng thể lãnh thổ Trung quốc trong Postal Atlas of China 1919, phần cực nam lãnh thổ là đảo Hải Nam

Còn Atlas Postal de Chine – Trung Hoa bưu chính dư đồ – Postal Atlas of China do Tổng cục Bưu chính, thuộc Bộ Giao thông của Trung Hoa dân quốc xuất bản tại Nam Kinh năm 1919. Atlas được in bằng 3 thứ tiếng: Trung – Anh – Pháp, gồm 1 bản đồ tổng thể vẽ toàn bộ lãnh thổ Trung Quốc và 46 bản đồ vẽ các tỉnh của Trung Quốc, đều có kích thước là 61cm x 71cm. Tấm bản đồ tổng thể có tỷ lệ là 1:7500000, kích thước là 63 x 38cm.

Trang bản đồ tỉnh Quảng Đông trong Postal Atlas of China 1919, thể hiện rõ cực nam lãnh thổ Trung Quốc là đảo Hải Nam, thuộc địa bàn tỉnh Quảng Đông lúc bấy giờ

Atlas Postal de Chine – Trung Hoa bưu chính dư đồ – Postal Atlas of China này là cuốn sách bản đồ được in lần thứ 2 tại Trung Quốc với số lượng in giới hạn. Cuốn sách bản đồ này được rao bán bởi một nhà sưu tầm ở Ba Lan, anh Trần Thắng đã tìm được và liên hệ, mua tặng UBND huyện Hoàng Sa phục vụ công tác đấu tranh, bảo vệ chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa.

Video đang HOT

Theo Dantri

Bảo vệ ngư dân trên biển Đông: "Dùng ngay "bài" của Trung Quốc để đối phó"

Nếu chúng ta không có giải pháp, Trung Quốc ắt sẽ được đằng chân lân đằng đầu và còn gây ra nhiều rắc rối, nguy hiểm cho bà con ngư dân ta.

Tàu cá mang số hiệu QNg 96382 TS của ngư dân tỉnh Quảng Ngãi hoạt động nghề cá bình thường tại ngư trường truyền thống thuộc khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam bị tàu Trung Quốc bắn cháy cabin

"Chúng ta không thể cứ hô hào là bà con ta cứ ra biển đi nhưng đến khi họ bị Trung Quốc lấy mất về ngư cụ thì không ai sẽ đứng ra nhận trách nhiệm hỗ trợ cho họ. Bên cạnh đó, tôi nghĩ các phóng viên, nhà báo cũng phải cố gắng đến tận nơi bà con ngư dân, xem họ sinh sống, đánh cá ra sao, từ đó mới có thể phản ánh chính xác tới nhân dân cả nước về những khó khăn mà họ đang phải gánh chịu", nhà nghiên cứu Dương Danh Dy cho biêt.

Như tin đã đưa, tối 21/5, Tàu cá QNg 90917 TS cùng 15 ngư dân hành trình từ Hoàng Sa về Quảng Ngãi đã bị tàu có sơn chữ China quyết liệt cản đường, uy hiêp và suýt bị đâm chìm trên biển. Những ngư dân đã may mắn thoát nạn nhưng con tàu trở về với nhiều vết thương trên thân tàu, thiệt hại hàng trăm triệu đồng.

Trước những diễn biến phức tạp của tình hình Biển Đông cũng như những khó khăn, nguy hiểm mà bà con ngư dân Việt Nam đang phải đối mặt khi đánh bắt trên vùng biển chủ quyền của Việt Nam ở quần đảo Hoàng Sa, PV đã có cuộc trao đổi với nhà nghiên cứu Dương Danh Dy, nguyên Tổng lãnh sự Việt Nam tại Quảng Châu, Trung Quốc xung quanh vấn đề này.

Nhà nghiên cứu Dương Danh Dy

PV: Thưa ông, theo phản ánh của báo chí, một tàu cá Quảng Ngãi lại vừa bị 16 tàu thép có vũ khí, có sơn chữ China rượt đuổi ngay trên vùng biển chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa và đã gây nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng của ngư dân, ông có thể cho biết một vài đánh giá của mình về sự kiện này?

NNC Dương Danh Dy: Thường xuyên theo dõi tình hình Biển Đông qua báo chí Việt Nam cũng như nước ngoài, trong đó có báo chí Trung Quốc tôi thực sự cảm thấy lo ngại và căm phẫn trước những hành động ngày càng leo thang của TQ trên Biển Đông, đặc biệt là tại hai khu vực quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.

Quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam là điều không thể chối cãi, chúng ta có đầy đủ bằng chứng về lịch sử cũng như pháp lý để khẳng định điều đó. Tuy nhiên do những nguyên nhân lịch sử, quần đảo Hoàng Sa đã bị Trung Quốc dùng vũ lực chiếm đoạt phi pháp từ năm 1974 và phái quân đồn trú trái phép từ đó đến nay. Trong suốt khoảng thời gian từ 1974 đến hiện tại, Trung Quốc đã liên tục xua đuổi, ngăn cản trái phép, thậm chí là phá hủy tàu thuyền, bắt bớ hay đe dọa tính mạng ngư dân Việt Nam đang đánh bắt trên vùng biển chủ quyền của Việt Nam.

Thời gian gần đây, đặc biệt kể từ sau khi thành lập trái phép cái gọi là "thành phố Tam Sa", hoạt động phi pháp của Trung Quốc ở Hoàng Sa nói riêng, Biển Đông nói chung đang ngày một leo thang, nguy hiểm. Trong đó, những vụ xâm phạm chủ quyền lãnh hải Việt Nam, xua đuổi tàu cá Việt Nam đánh bắt tại vùng biển chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa đang ngày một gia tăng.

Cách đây không lâu, ngày 20-3-2013 một tàu cá của ngư dân tỉnh Quảng Ngãi trong lúc đang đánh bắt cá tại ngư trường truyền thống thuộc khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đã bị tàu quân sự Trung Quốc nổ súng bắn cháy cabin. Vụ việc này đã khiến dư luận Việt Nam và khu vực hết sức phẫn nộ và quan ngại trước hành động lộng hành của phía Trung Quốc không chỉ xâm phạm chủ quyền của Việt Nam mà còn đe dọa đến an toàn tính mạng của ngư dân Việt Nam.

Theo báo chí phản ánh thì, chiều 20/5, một tàu đánh cá nhỏ của Việt Nam đánh bắt ở Hoàng Sa, cách vùng biển Quảng Ngãi khoảng 130 hải lý thì gặp đoàn tàu 16 chiếc đi thành hai tốp đuổi theo tấn công , dùng tàu lớn đâm thẳng vào những chiếc tàu cá nhỏ của ngư dân mình. Mặc dù báo phản ánh là tàu "sơn chữ China", có trang bị vũ khí nhưng cá nhân tôi khẳng định rằng đó là tàu công vụ Trung Quốc (vũ trang hoặc bán vũ trang) bởi chỉ có Trung Quốc và Đài Loan là đòi "chủ quyền" ở quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, trong khi tàu công vụ của Đài Loan chưa bao giờ mon men tới khu vực này. Người ta chỉ thấy tàu Trung Quốc thường xuyên hoạt động trái phép tại đây và cản trở hoạt động đánh bắt bình thường của ngư dân Việt Nam.

Rõ ràng đây là một bước leo thang mới của Trung Quốc...

Cần những hành động cụ thể để giúp đỡ bà con ngư dân yên tâm ra khơi, bám biển (ảnh VTV)

PV: Phía Trung Quốc rõ ràng đang leo thang nguy hiểm như vậy ở Biển Đông nói chung và Hoàng Sa nói riêng, theo ông ta phải làm gì để đảm bảo an toàn cho ngư dân, động viên bà con yên tâm bám biển, vừa bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc, vừa tiến hành hoạt động đánh bắt bình thường?

Về mặt ngoại giao, Việt Nam cần phải phản đối kiên quyết, kịp thời thông qua đường ngoại giao song phương cũng như trên bình diện ngoại giao đa phương và truyền thông, dư luận. Bởi nếu không Trung Quốc ắt sẽ được đằng chân lân đằng đầu và còn gây ra nhiều rắc rối, nguy hiểm cho bà con ngư dân ta khi đánh bắt ở vùng biển chủ quyền của ta ở Hoàng Sa.

Các lực lượng chức năng cũng cần phải phối hợp chặt chẽ và có kế hoạch tăng cường bảo vệ ngư dân khi khai thác ở Hoàng Sa. Việc này khó, nhạy cảm bởi dễ có thể bị đối phương lợi dụng lu loa rằng Việt Nam khiêu khích, nhưng vẫn phải làm. Cần có sự nỗ lực, phối hợp và cảm thông từ nhiều phía, cả trong lẫn ngoài.

PV: Để tránh bị phía Trung Quốc lợi dụng, chụp mũ cho hoạt động bảo vệ ngư dân của các lực lượng chức năng của ta cũng như ngăn chặn việc họ chối bay chối biến những hành vi xâm phạm chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa và những vụ rượt đuổi, đe dọa ngư dân Việt Nam đánh bắt tại vùng biển chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa, Trường Sa, chúng ta cần làm gì, thưa ông?

NNC Dương Danh Dy: Tôi thấy chúng ta cần dùng ngay "bài" của Trung Quốc để đối phó với các hoạt động của Trung Quốc

Thứ nhất là về tổ chức, mỗi khi tàu cá Trung Quốc kéo sang vùng biển chủ quyền của các nước khác hoặc những vùng biển tranh chấp để đánh bắt trái phép, chúng thường đi thành tốp khá đông, chưa kể tàu cá Trung Quốc hiện nay thường khá lớn và được trang bị nhiều thiết bị hiện đại, trong đó có hệ thống định vị vệ tinh để liên lạc với nhau.

Việc đóng tàu lớn để ra khơi xa là việc cần làm, nhưng không phải ngày một ngày hai, nhưng việc bà con liên kết lại, ra khơi theo nhóm sẽ an toàn hơn, và cũng dễ đối phó hơn khi đối mặt với tàu Trung Quốc. Nếu được, nên tăng cường trang thiết bị kỹ thuật cho các tàu cá Việt Nam vừa để kiểm soát hoạt động, đảm bảo an ninh, vừa kịp thời hỗ trợ cho bà con trong những tình huống khẩn cấp.

Thứ 2, thủ đoạn của Trung Quốc rất xảo quyệt khi phái phóng viên, nhà báo đi theo các đoàn tàu cá, tàu công vụ Trung Quốc xâm phạm các vùng biển chủ quyền của Việt Nam ở hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Một mặt họ tranh thủ tuyên truyền cái gọi là "chủ quyền" trái phép ở Biển Đông và 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam, mặt khác chúng có thểđưa tin đảo lộn đúng sai, chụp mũ cho các hoạt động tự vệ của tàu cá Việt Nam là "khiêu khích".

Khi thấy cần chúng ta sẽ cử phóng viên, nhà báo đi theo những chuyến ra khơi cùng ngư dân, phản ánh cuộc sống, làm ăn trên biển cũng như những tấm gương kiên cường bảo vệ chủ quyền đất nước, đồng thời ghi lại bằng chứng tố cáo các hoạt động phạm pháp của tàu cá, tàu công vụ Trung Quốc.

Đồng thời, cũng cần trang bị và huấn luyện trực tiếp cho ngư dân cách sử dụng máy ảnh, camera và các thiết bị tương tự khác. Tôi nghĩ điều này hoàn toàn có thể làm được và cũng không mất quá nhiều chi phí , nhưng sẽ mang lại nhiều lợi ích cho bà con ngư dân cũng như cho công tác đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo.

PV: Lâu nay chúng ta vẫn kêu gọi phải ủng hộ, giúp đỡ và chia lửa với ngư dân nơi tuyến đầu cương vực lãnh hải của Tổ quốc, vậy theo ông về mặt này chúng ta đã làm được đến đâu? Chính sách hỗ trợ của ta với ngư dân đã được triển khai như thế nào?

NNC Dương Danh Dy: Về chủ chương, chính sách ủng hộ giúp đỡ bà con ngư dân, tôi thấy đều có cả, nhưng triển khai trong thực tế và hiệu quả mang lại thì đòi hỏi có những cố gắng hơn . Cần phải giúp đỡ bà con bằng những việc làm cụ thể như cho vay vốn nâng cấp tàu đánh cá công suất mạnh hơn, chạy nhanh hơn nữa ..

Bản thân cuộc sống của ngư dân vốn dĩ đã rất nhiều khó khăn, giàu lên từ biển và nghèo đi cũng vì biển. Chưa kể sóng gió, bão táp và những rủi ro do thiên tai gây ra, ngày nay những ngư dân đánh bắt tại vùng biển chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa còn phải hàng ngày hàng giờ đối phó với tàu Trung Quốc.

Một chuyến đi biển mà bị tàu Trung Quốc vây bắt là có thể trở về tay trắng. Như 2 trường hợp vừa rồi, 1 bị bắn cháy cabin, một bị đâm thẳng vào mũi tàu may mắn là còn toàn tính mạng trở về Do đó hơn bao giờ hết, nhà nước, các địa phương, các tổ chức xã hội cần có phương án cụ thể hỗ trợ ngư dân cả về vật chất cũng như tinh thần

PV: Theo ông, về việc hỗ trợ ngư dân, cụ thể trong lĩnh vực tài chính - cho vay vốn ưu đãi, theo ông ta đã làm được đến đâu? Đã đáp ứng được yêu cầu của bà con chưa và tại sao?

NNC Dương Danh Dy: Tôi cho rằng nhà nước cần vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa, Ngân hàng Nhà nước phải là đơn vị đứng ra điều phối, đảm nhiệm việc này, ngoài ra cũng rất hoan nghênh những Ngân hàng tư nhân khác. Ngư dân đánh bắt ở Hoàng Sa không chỉ đơn thuần là những người đi đánh cá, họ còn là những chiến sĩ trên tuyến đầu bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc, phải đối mặt với rất nhiều rủi ro cho nên nhà nước, các tổ chức kinh tế - xã hội phải có trách nhiệm chung tay giúp đỡ họ.

Qua báo chí cũng qua một vài tiếp xúc với ngư dân, tôi thấy rằng việc vay vốn ngân hàng để đóng tàu lớn, mua trang bị hiện đại đi biển còn gặp nhiều khó khăn. Tài sản cả đời của ngư dân có bao nhiêu dồn hết vào con tàu, nhưng nếu bị Trung Quốc vây bắt và tịch thu ngư cụ, làm hỏng tàu thuyền hay bắt chuộc người, thì họ lại trở thành tay trắng, thậm chí còn lâm vào cảnh nợ nần.

Nhưng không vì thế mà ngư dân chúng ta chịu bỏ biển, họ vẫn kiên cường bám trụ, chính vì thế chúng ta phải có chính sách ưu đãi riêng dành cho ngư dân. Nguồn tài trợ có thể một phần từ ngân sách, một phần huy động trong xã hội, mọi người dân đóng góp và chia lửa với ngư dân. Theo tôi, việc này cần làm sớm, làm thật rốt ráo giúp bà con có kế sinh nhai và bảo vệ chủ quyền của tổ quốc.

Chúng ta không thể cứ hô hào, kêu gọi chung chung. Chủ trương, chính sách đã có, vấn đề bây giờ là phải đẩy mạnh việc triển khai,.

PV: Xin chân thành cảm ơn ông!

Theo xahoi

Trung Quốc điều tàu 4.000 tấn canh cho 32 tàu cá ở Biển Đông Tân Hoa xã ngày 20/5 đưa tin, một tàu tuần tra ngư chính cỡ lớn đã tới Biển Đông nhằm bảo vệ đội 32 tàu nước này điều xuống Trường Sa đánh bắt trái phép từ hôm 6/5. Tài ngư chính 311 canh cho đội tàu cá đánh bắt trái phép ở Trường Sa. Theo Tân Hoa xã, tàu Yuzheng 311 đã tới...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Vụ dụ dỗ người dân tu tập mê tín: Một bị hại phải bán 3 căn nhà ở Hà Nội01:02

Đột ngột chuyển sai hướng, ô tô gây tai nạn liên hoàn ở Đắk Lắk00:50

Xác minh clip 2 tài xế ô tô cầm kiếm dọa chém nhau giữa đường ở TPHCM00:52

Thông tin về clip CSGT quật ngã người đàn ông ở TPHCM07:30

Vụ trâu húc 2 người nhập viện ở Bình Chánh: Do nạn nhân chọc ghẹo trâu09:16

Vụ mất con ở BV Phụ Sản Trung ương: người nhà tố 1 câu đắng lòng?03:19

Phạm Thoại tung hiện trạng bé Bắp, mẹ bé Bắp nghi lấy tiền cứu con làm răng sứ?03:10

Tiktoker qua Singapore gặp mẹ Bắp, để lọt 1 thứ sốc chưa nói trên livestream?03:36

TP.HCM: Bảo vệ phố đi bộ Nguyễn Huệ bị người dắt chó đánh trọng thương09:39

Thót tim cảnh nhấc xe bán tải cứu bé trai bị kẹt dưới gầm00:25

Văn Toàn 'ghé sát' môi Hoà Minzy, cảnh tượng sau đó khiến 700 nghìn người sốc03:04

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Xe container bốc cháy dữ dội trên cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi

11:33:52 06/03/2025

Xe container di chuyển trên cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, khi đến đoạn qua địa bàn xã Duy Sơn (huyện Duy Xuyên, Quảng Nam) bốc cháy dữ dội.

Dùng nước thải qua xử lý từ hồ Tây 'hồi sinh' sông Tô Lịch, có khả thi?

06:40:34 06/03/2025

Cần giám sát chặt chất lượng nước thải sinh hoạt sau khi được xử lý, đưa về hồ Sen sơ lắng và quan trắc, sau đó bổ cập vào Hồ Tây và sông Tô Lịch.

Xe tải đấu đầu trên quốc lộ, 2 người tử vong tại chỗ

06:30:03 06/03/2025

Ngày 5/3, UBND xã Thuận Hoá, huyện Tuyên Hoá, Quảng Bình cho biết, trên địa bàn vừa xảy ra vụ tai nạn giao thông khiến 2 người tử vong.

Cấp cứu vì tiêm "tế bào gốc" vào vùng kín để chữa xuất tinh sớm

16:16:09 05/03/2025

Nghe lời quảng cáo của viện quốc tế , người đàn ông bỏ ra 26 triệu đồng để rút tế bào gốc tự thân tiêm vào vùng kín, sau đó phải đi cấp cứu vì biến chứng ở dương vật.

Những lần thay đổi địa giới hành chính của 5 tỉnh dân số thấp nhất Việt Nam

11:38:30 05/03/2025

Tỉnh Bắc Kạn, Lai Châu, Cao Bằng, Kon Tum và Ninh Thuận có dân số thấp nhất ở Việt Nam và từng được đưa vào danh sách nghiên cứu sáp nhập do thiếu tiêu chuẩn về đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Bất cẩn, một ngư dân ở Quảng Trị rơi từ tàu cá xuống biển mất tích

11:35:16 05/03/2025

Quá trình vươn khơi đánh bắt hải sản, một ngư dân Quảng Trị do bất cẩn đã rơi từ trên tàu cá xuống biển, mất tích.

Nam Định yêu cầu báo cáo việc người dân tố bị ép mua hũ tro cốt giá cao

06:35:25 05/03/2025

TP Nam Định đang yêu cầu UBND xã Mỹ Thuận và Công ty Cổ phần Thanh Bình An Lạc Viên khẩn trương báo cáo về thông tin người dân tố bị ép mua quách hoặc hũ tro cốt với giá cao.

Người dân tố bị ép phải mua hũ tro cốt với giá cao khi hoả táng ở Nam Định

22:14:35 04/03/2025

Người dân phản ánh việc bị ép mua hũ tro cốt với giá cao khi hỏa táng tại Công ty Cổ phần Thanh Bình An Lạc Viên (Nam Định).

Xe máy mất lái tông trực diện tường rào nhà dân, 2 mẹ con tử vong thương tâm

22:01:49 04/03/2025

Đang lưu thông trên đường nội thị TP Bà Rịa (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), xe máy do chị N. điều khiển bỗng nhiên leo lên vỉa hè rồi tông vào tường rào nhà dân khiến chị N. và người con trai đi cùng tử vong.

Cà Mau: 4 người nhập viện cấp cứu vì ăn cá nóc

15:16:06 04/03/2025

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, cá nóc chứa độc tố cực mạnh, có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Do đó, người dân tuyệt đối không chế biến hoặc sử dụng loại cá này làm thực phẩm để tránh hậu quả đáng tiếc...

Thăng vượt cấp hàm cho chiến sĩ công an hy sinh khi làm nhiệm vụ

12:50:30 04/03/2025

Tuy nhiên, đối tượng Trí không chấp hành, dùng dao rượt chém, làm rách áo đồng chí Bùi Viết Giang (cán bộ lực lượng bảo đảm an ninh trật tự cơ sở phường 7 thành phố Vũng Tàu), rồi quay lại đốt xe mô-tô của tổ công tác và về nhà.

Làm rõ nguyên nhân nữ sinh viên rơi từ tầng cao xuống đất tử vong: Hiện trường đau lòng

12:27:14 04/03/2025

Ngay sau khi sự việc xảy ra, nhà trường đã tổ chức sơ cứu, đồng thời đưa nạn nhân tới Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa cấp cứu. Tuy nhiên, nạn nhân được xác định đã tử vong sau đó.