Thể thao quá sức – Áp lực “đổ đầu” sụn khớp

Khi bước vào tuổi băm, đa số đều muốn tập luyện để tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên, việc tập luyện với cường độ cao lại có thể khiến khớp nhanh thoái hóa. TS.BS Tăng Hà Nam Anh, Trưởng khoa Ngoại Chấn thương Chỉnh hình, BV Nguyễn Tri Phương sẽ giúp hóa giải mâu thuẫn này.

BS Tăng Hà Nam Anh

Xin hỏi bác sĩ, những môn thể thao nào tập luyện với cường độ cao hay quá sức sẽ gây ảnh hưởng tới khớp?

Mỗi khớp trên cơ thể phải đảm nhiệm nâng đỡ một hay nhiều bộ phận và giúp cơ thể cử động trơn tru, linh hoạt. Hoạt động hàng ngày khiến khớp hư tổn theo thời gian. Tuy nhiên ở những người vận động nhiều hoặc thường xuyên chơi thể thao với cường độ lớn, áp lực lên khớp tăng lên rất nhiều khiến chúng bị tàn phá nhanh chóng hơn.

Những người chơi bóng đá thì dễ bị tổn thương khớp gối, bàn chân, ngón chân. Người chơi tennis, cầu lông thì dễ tổn thương khớp vai, khuỷu tay, gối, khớp cổ chân. Người hay tập gym, võ thuật thì các khớp dễ bị tác động xấu là cổ tay, đầu gối, lưng và vai…

Quá trình gây tổn thương khớp do luyện tập thể thao quá sức này như thế nào thưa bác sĩ?

Với những nguời chơi thể thao thường xuyên hoặc vận động quá nhiều hoặc không đúng phương pháp sẽ xảy ra trường hợp khớp bị hoạt động quá tải, các bề mặt sụn sẽ cọ xát với nhau liên tục và sụn khớp không được nuôi dưỡng kịp thời. Điều này khiến cho bề mặt sụn khớp bị hư tổn nhanh hơn, kích thích quá trình tự huỷ hoại của sụn khớp, khiến khớp bị thoái hoá với tốc độ nhanh chóng.

Cơ thể hoạt động nhiều gây áp lực không ngừng lên xương khớp khiến các cấu trúc sợi collagen có trong sụn khớp – vốn chiếm 90% thành phần sụn – dù bền chắc vẫn dễ dàng bị tổn thương, mòn đi, nứt và vỡ ra.

Những tổn thương nhỏ trong thể thao thường tạo nên một “hiệu ứng domino”: các tế bào sụn bị viêm sẽ kích hoạt hệ thống phòng vệ của cơ thể và các tế bào miễn dịch sẽ xuất hiện để dọn dẹp các phần hư hỏng. Nhưng đồng thời chúng cũng dọn dẹp luôn các tế bào sụn lành xung quanh.

Hậu quả là sụn khớp bị chính cơ thể hủy hoại ngày một nhanh và tình trạng thoái hóa khớp xảy ra sau đó là điều khó tránh khỏi. Thoái hóa khớp gây đau nhức mạn tính, dẫn đến biến dạng khớp, xương mọc gai, khớp bị phá hủy và tàn phế.

Và việc bỏ qua những chấn thương ban đầu sẽ gây tổn thương toàn bộ cấu trúc khớp, đặc biệt là phần sụn khớp, dẫn tới giới hạn vận động và rất khó hồi phục.

Vậy bác sĩ có lời khuyên gì với những người yêu thể thao nhưng chưa có cách thức tập luyện phù hợp này?

Quá đam mê một môn thể thao nào đó nhưng lại không phù hợp với thể trạng, sức khỏe, tuổi tác của bản thân mình chính là cách “bức tử” khớp nhanh chóng. Vì thế, người trên 30 tuổi cần hạn chế tập các môn vận động mạnh, có tính chất đối kháng cao. Hoặc người đã bị chấn thương khớp gối thì nên bơi lội, đi bộ nhẹ nhàng.

Thời gian dành cho thể thao khoảng 30-60 phút mỗi ngày là đủ tốt cho sức khỏe. Khi thấy khớp bị đau nhức, sưng viêm, cần nhanh chóng đến bệnh viện để được thăm khám.

Tuyệt đối không tự ý sử dụng các thuốc giảm đau, đặc biệt là các loại không chuyên dành cho khớp hoặc không rõ nguồn gốc xuất xứ hay chứng minh tác dụng một cách khoa học vì sẽ có nhiều nguy cơ gây tác dụng phụ nguy hiểm như: loét dạ dày, xuất huyết tiêu hóa, suy thận, mục xương…

Luyện tập thể dục thể thao cần đúng cách

Ngoài ra, có thể sử dụng các dưỡng chất sinh học như UC-II (có trong JEX) để bổ sung collagen tại các sụn khớp, giúp giảm đau, tái tạo và nuôi dưỡng sụn khớp. Phần dưỡng chất còn lại sẽ hiện diện tại mảng cuối của ruột non, giúp điều chỉnh đáp ứng miễn dịch, bảo vệ sụn khớp, hỗ trợ làm chậm quá trình thoái hóa khớp.

Như vậy, khớp chỉ “ngon cơm” khi vận động vừa phải, đều đặn và bổ sung dưỡng chất sinh học cần thiết…

Cần sáng suốt lựa chọn các sản phẩm được chứng minh công dụng, chức năng rõ ràng bằng các nghiên cứu, kiểm nghiệm lâm sàng với kết quả tốt cho chăm sóc và hỗ trợ điều trị bệnh xương khớp.

Ngọc Hà

Theo Dantri