Thế hệ vàng tuyển Bỉ hết thời?

Những năm gần đây, tuyển Bỉ luôn được đánh giá cao ở các giải đấu lớn. Thế nhưng, khi nhập cuộc, họ lại không đáp ứng được sự kỳ vọng.

Đội tuyển quốc gia nào đứng số một thế giới trong thập niên trở lại đây? Đó là đội tuyển Bỉ, nếu căn cứ theo bảng xếp hạng của FIFA. Họ kết thúc năm ở vị trí số một tới 5 lần: 2015, 2018, 2019, 2020, 2021. Và tuyển Bỉ cũng có cơ hội tốt để kết thúc năm nay 2022 ở vị trí số một đó.

Nhưng “Quỷ đỏ” lại được dự đoán không đủ khả năng để nâng chiếc cúp vàng tại Qatar, vì thi đấu ở một giải lớn rất khác với các trận đấu diễn ra quanh năm.

Tuyển Bỉ không còn mạnh?

Bỉ không phải nền bóng đá thuộc loại hàng đầu thế giới. ĐTQG này chưa từng thắng ở một giải đấu lớn. Với đất nước có dân số hơn 11 triệu người, việc lọt vào bán kết World Cup 2018 đã là thành tựu lớn. Hà Lan cũng có dân số không nhiều (hơn 17 triệu người), nhưng khác với Bỉ, đội tuyển này có nhiều phát kiến trong bóng đá.

Nhiều năm qua, Bỉ có một dàn cầu thủ được gọi là “thế hệ vàng”, nhưng đó giống “thế hệ vàng” nếu so với nền bóng đá của chính họ. Vào cùng thời điểm, dàn cầu thủ này không hơn các đội bóng khác như Tây Ban Nha, Anh, Đức, Italy, Đan Mạch và còn kém hơn Pháp.

Dàn cầu thủ của Bỉ còn thua cả dàn cầu thủ Anh vào giữa những năm 2000 với Steven Gerrard, Frank Lampard, John Terry, Wayne Rooney,… Song, “Tam sư” ở thời điểm ấy chỉ vào đến tứ kết các giải lớn. Để làm phép quy chiếu, thành tựu vào bán kết World Cup 2018 của Bỉ có thể được coi xuất sắc.

Tới nay, nhiều người cho rằng “thế hệ vàng” của bóng đá Bỉ tàn lụi, dù một số cái tên vẫn còn có mặt trong đội tuyển. Toby Alderweireld, Jan Vertonghen, Dries Mertens, Axel Witsel đã già cỗi. Eden Hazard đánh mất chính mình quá lâu, không được thi đấu nhiều ở Real Madrid và không thể lấy lại khả năng như từng thể hiện tại Chelsea từ năm 2019 trở về trước.

Romelu Lukaku gặp chấn thương, mới chỉ thi đấu 4 trận ở Serie A mùa này. Bỉ chỉ còn hai cầu thủ đẳng cấp hàng đầu ở phong độ cao là thủ môn Thibaut Courtois và nhạc trưởng Kevin De Bruyne. Quá ít ỏi để có thể gọi tên Bỉ trong danh sách ứng cử viên giành cúp.

HLV Martinez còn thích hợp?

Sau World Cup 2022, HLV Roberto Martinez có thể chia tay đội tuyển Bỉ sau 6 năm rưỡi làm việc, nhưng không loại trừ khả năng ông có thể tiếp tục công việc. Cả Martinez lẫn LĐBĐ Bỉ vẫn đang lưỡng lự. Năm 2016, ba quan chức LĐBĐ Bỉ, sau khi phỏng vấn các HLV hàng đầu như Ralf Rangnick, Louis Van Gaal, Rudi Garcia, đều viết phiếu chọn Martinez. Bằng chứng cho thấy nhà cầm quân sinh năm 1973 được đánh giá cao.

HLV Roberto Martinez được cho là chưa sẵn sàng để thực hiện những sự thay đổi ở ĐTQG Bỉ. Ảnh: Reuters.

Năm 2019, khi Giám đốc Kỹ thuật của LĐBĐ Bỉ, ông Chris Van Puyvelde, một trong ba người tham gia tuyển chọn Martinez nghỉ việc, chiến lược gia người Tây Ban Nha được giao kiêm nhiệm vị trí này. Và ông làm rất tốt khi thiết lập cấu trúc phát triển bóng đá các cấp độ tân tiến và hệ thống đo lường tỉ mỉ cũng như giao các đầu việc cụ thể cho các cấp HLV đội trẻ, cho phép bóng đá Bỉ hướng đến xa hơn trong tương lai. Có vẻ như Martinez đầu tư mạnh vào công việc này và sẽ không rời nó trước khi giành danh hiệu lớn.

Nhưng với nhiều nhà quan sát bóng đá Bỉ, Martinez với tầm nhìn và ý tưởng của ông có vẻ thích hợp với vị trí GĐKT hơn trực tiếp làm HLV đội tuyển. Họ chỉ trích thuyền trưởng người Tây Ban Nha chỉ tạo ra một hệ thống chiến thuật và dùng nó liên tục, thiếu sự sáng tạo trên sân, không tin tưởng vào các cầu thủ trẻ và tin tưởng vào các cầu thủ trên ghế dự bị,…

HLV Martinez không tin nhiều cầu thủ và cho họ đủ thời gian, không gian cần thiết để phát triển trong đội như Divock Origi, Adnan Januzaj, Michy Batshuayi. Ông cũng chẳng tạo nhiều cơ hội phát phát triển cho dàn cầu thủ dự bị, như Christian Benteke.

Thiếu sót của bóng đá Bỉ

Nhưng việc HLV Martinez dùng suốt hệ thống 3-4-3 cũng do bóng đá Bỉ đặc biệt thiếu các trung vệ và hậu vệ cánh tốt. Thiếu hậu vệ cánh giỏi thì không thể triển khai được đội hình bốn hậu vệ tốt. Để khỏa lấp điểm yếu thì phải dùng 3-4-3 với hai cầu thủ chạy cánh ở tuyến giữa. Chọn Thorgan Hazard hay Yannick Carrasco để chạy cánh là điều cực chẳng đã vì họ phòng thủ không tốt.

Để thắng một giải đấu lớn, một đội bóng cần có các trung vệ phẩm chất hàng đầu cho trận knock-out. Alderweireld và Vertonghen khi ở đỉnh cao sự nghiệp chưa phải là những trung vệ như vậy. Nay họ lớn tuổi và trở về Bỉ thi đấu, HLV Martinez vẫn chưa có người thay thế tin cậy.

Cũng trong nhiều năm, Bỉ chỉ có một tiền vệ đánh chặn khá là Axel Witsel. Chỉ cựu sao Borussia Dortmund không đủ khỏa lấp các khoảng hở khi “Quỷ đỏ” đối mặt với các đối thủ lớn, và tới nay bóng đá Bỉ cũng chưa có người thế chỗ được Witsel.

Tuyển Bỉ nên chọn Kevin de Bruyne làm hạt nhân trong lối chơi, thay vì Eden Hazard. Ảnh: Reuters.

Tại Qatar, điều tốt hơn cho bóng đá Bỉ là cả LĐBĐ Bỉ và Martinez là ngừng kỳ vọng lớn, chấp nhận thực tế là không còn “thế hệ vàng” nữa, tạo cơ hội cho các cầu thủ trẻ nhằm thực hiện chuyển giao thế hệ, gạt bỏ Hazard để xây dựng lối chơi xoay quanh De Bruyne.

Kiểu chơi của Hazard và De Bruyne hoàn toàn tương phản nhau. Hazard thích làm chậm thời điểm anh có bóng và sau đó thực hiện các tình huống một đối một. Còn De Bruyne đẩy nhanh nhịp độ trận đấu bằng cách khơi mào những pha bóng tấn công đáng kinh ngạc. Một đội Bỉ siết chặt phòng thủ hơn, tận dụng khả năng chuyển đổi trạng thái của De Bruyne để thực hiện lối chơi phản công thật sự nguy hiểm hơn nhiều so với đội bóng chủ động cầm bóng làm chủ trận đấu.