Thế giới đa cực và thông điệp đối ngoại mới của Tổng thống Nga

Tổng thống Putin khẳng định Nga là nhân tố then chốt trong thế giới đa cực mới, kêu gọi hợp tác và cảnh báo các rủi ro địa chính trị đang ngày càng cao.

Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: THX/TTXVN

Theo truyền thông Nga (Vedomosti, TASS) ngày 3/10, tại phiên họp thường niên của Câu lạc bộ Thảo luận Quốc tế Valdai, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đưa ra những tuyên bố quan trọng về chính sách đối ngoại, trong đó nhấn mạnh sự hình thành của trật tự thế giới đa cực và định hướng mới trong quan hệ với các cường quốc.

Thế giới đa cực đã hình thành

Theo ông Putin, một thế giới đa cực đã thực sự hình thành với đặc điểm “hầu như không có gì được định trước”. Nhà lãnh đạo Nga nhận định rằng môi trường toàn cầu hiện nay đang chứng kiến những thay đổi nhanh chóng và mạnh mẽ, đòi hỏi sự sẵn sàng cho mọi diễn biến, trong khi “rủi ro trong tình hình hiện tại là cực kỳ cao”.

Ông Putin chỉ ra rằng trong thế giới đa cực, tất cả các quốc gia phải tìm kiếm tiếng nói chung vì lợi ích riêng và không ai sẵn sàng chơi theo luật lệ do nước ngoài đặt ra. Nhà lãnh đạo Nga nhấn mạnh các tổ chức quốc tế mới như BRICS và Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) đang phát triển theo “tinh thần ngoại giao thế kỷ 21″, không chống lại ai mà chỉ vì lợi ích riêng của mình.

Alexander Kamkin, Phó Giáo sư tại Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Liên bang Nga, giải thích rằng ông Putin rất quan tâm đến thế giới đa cực bởi nhìn thấy xu hướng tích cực trong việc tăng cường hợp tác giữa các quốc gia. Theo chuyên gia Kamkin, thế giới đơn cực đã trở thành dĩ vãng và không chỉ Nga mà cả Trung Quốc và Ấn Độ đều không muốn quay lại cuộc đối đầu giữa hai siêu cường.

Về quan hệ với châu Âu

Trong bài phát biểu, ông Putin chỉ trích mạnh mẽ các chính trị gia châu Âu, cho rằng họ đang cố gắng vá những lỗ hổng trong “tòa nhà” châu Âu bằng cách tạo ra hình ảnh Nga là “kẻ thù”. Ông Putin nói rằng giới tinh hoa cầm quyền châu Âu “tiếp tục thổi bùng” về việc chiến tranh với Nga sắp xảy ra.

Nhà lãnh đạo Nga kêu gọi các chính trị gia châu Âu “hãy bình tĩnh, nghỉ ngơi và cuối cùng, hãy tự giải quyết vấn đề của mình” thay vì “chống Nga”. Ông cảnh báo rằng Moskva theo dõi chặt chẽ tình hình quân sự hóa ngày càng leo thang ở châu Âu và các biện pháp ứng phó của Nga “sẽ không mất nhiều thời gian”.

Nhà khoa học chính trị người Nga Alexey Makarkin nhận định với Vedomosti rằng, không có triển vọng thực sự nào trong việc vượt qua cuộc khủng hoảng quan hệ giữa Nga và EU trong chu kỳ bầu cử châu Âu hiện tại, kéo dài đến năm 2027. Ông Makarkin cho rằng mối quan hệ giữa Moskva với các nước châu Âu đang rất tồi tệ và không thể hàn gắn trong tương lai gần.

Về khôi phục quan hệ với Mỹ

Trái ngược với thái độ cứng rắn đối với châu Âu, ông Putin bày tỏ mong muốn cải thiện quan hệ với Mỹ. Nhà lãnh đạo Nga nhận định rằng có thể tìm ra giải pháp cho những mâu thuẫn giữa hai nước để cả hai bên đều hài lòng, với điều kiện đối xử với nhau bằng sự tôn trọng.

Ông Putin đánh giá cao cách tiếp cận của chính quyền Mỹ hiện tại, cho rằng họ nêu rõ lợi ích một cách trực tiếp, không “đạo đức giả”. Ông nhận xét rằng chính quyền Trump hiện tại “chủ yếu hoạt động vì lợi ích của đất nước mình” và “luôn tốt hơn khi hiểu rõ người khác đang làm gì thay vì cố gắng hiểu qua những lời nói giảm nói tránh”.

Ông Putin tiết lộ thêm rằng, trong chuyến thăm Alaska, vấn đề khôi phục quan hệ song phương đã được thảo luận, vì chúng “không chỉ đang ở thế bế tắc mà còn ở mức thấp nhất trong lịch sử gần đây”.

Đánh giá về vấn đề trên, Giám đốc Trung tâm Phân tích Chiến lược và Công nghệ Ruslan Pukhov cho rằng việc ông Putin chỉ trích các chính trị gia châu Âu nhưng không có những lời chỉ trích trực tiếp tương tự nhắm vào Tổng thống Trump cho thấy nhà lãnh đạo Nga hiểu rõ trách nhiệm đặc biệt của Moskva và Washington trong việc duy trì an ninh toàn cầu. Điều này mang lại hy vọng rằng Moskva và Washington sẽ có thể ngăn chặn những kịch bản tiêu cực ở châu Âu.

Tuy nhiên, ông Putin cũng cảnh báo rằng nếu Washington gửi tên lửa Tomahawk đến Ukraine, một đợt leo thang khác sẽ xảy ra.

Về xung đột ở Ukraine, ông Putin cho biết lực lượng vũ trang Nga đang dần tạo ra vùng đệm dọc theo toàn bộ tuyến giao tranh và “công việc này đang diễn ra suôn sẻ, bình tĩnh và theo đúng kế hoạch”.