Thấy ‘thủ phạm’ gây dịch Ebola trú ẩn trong cơ thể người thời gian ’siêu dài’

Theo một phân tích mới, một người sống sót sau đợt bùng phát Ebola lớn ở Tây Phi từ năm 2014 đến 2016 có thể đã nuôi dưỡng virus này trong 5 năm trước khi lây sang người khác và gây ra đợt bùng phát hiện tại ở Guinea.

Virus Ebola lại bùng phát trở lại tại châu Phi,

Trước đây, các nhà khoa học đã biết rằng, virus Ebola có thể ẩn náu trong cơ thể của những người sống sót sau khi nhiễm virus Ebola, đặc biệt là ở những khu vực “đặc quyền” trên cơ thể nơi hệ thống miễn dịch hoạt động kém hơn, chẳng hạn như trong nhãn cầu hoặc tinh hoàn, Live Science trước đó đưa tin.

Điều này có nghĩa là, người đó có thể loại bỏ virus trong một thời gian sau khi hồi phục từ lần nhiễm trùng trước ; và trong những trường hợp hiếm hoi, người đó có thể truyền nó cho người khác. Theo STAT News, thời gian lâu nhất mà một người được biết đến là lây nhiễm virus Ebola là 500 ngày.

Tuy nhiên, một phân tích mới cho thấy virus Ebola không chỉ có thể ẩn náu lâu hơn thế mà còn có khả năng gây ra những đợt bùng phát hoàn toàn mới.

Để phân tích đợt bùng phát Ebola hiện tại ở Guinea, hiện đã lây nhiễm cho 18 người và giết chết 9 người, Bộ Y tế Guinea đã gửi ba mẫu của biến thể hiện tại đến phòng thí nghiệm của Tổ chức Y tế Thế giới tại Viện Pasteur de Dakar ở Senegal.

Tại đó, các nhà nghiên cứu đã giải trình tự các mẫu để tìm ra các gen chính xác tạo nên bộ gen của nó, và sau đó họ so sánh với các biến thể virus Ebola trước đó. Họ phát hiện ra rằng, biến thể hiện tại rất giống với “biến thể Makona” năm 2014 đã gây ra đợt bùng phát dịch bệnh ở Tây Phi từ năm 2014 đến năm 2016 và giết chết hơn 11.000 người trên khắp Guinea, Liberia và Sierra Leone.

Trên thực tế, biến thể mới chỉ có khoảng hơn 10 khác biệt về gen, “ít hơn nhiều so với những gì được mong đợi trong quá trình lây truyền từ người sang người liên tục”, các nhà nghiên cứu viết trong phân tích được công bố trên diễn đàn thảo luận virological.org ngày 12/3 vừa qua.

Theo báo cáo, nếu virus âm thầm lây lan từ người sang người kể từ khi bùng phát dịch bệnh ở Tây Phi, thì nó có thể đã tiến hóa hơn 100 đột biến khác nhau trong 5 năm qua.

Theo phân tích, nhiều khả năng loại virus này đã tồn tại trong cơ thể của một người bị nhiễm trong đợt bùng phát trước đó 5 năm và lây sang người khác, chẳng hạn như lây truyền qua đường tình dục, dẫn đến đợt bùng phát hiện tại.

Theo STAT, virus có thể tồn tại trong các túi xung quanh cơ thể và có thể lây nhiễm sang người khác trong những trường hợp hiếm hoi. Sự lây truyền như vậy thường xảy ra khi một người nam sống sót sau khi nhiễm virus Ebola và lây nhiễm cho một người nữ qua quan hệ tình dục, theo STAT.

Nhưng trong trường hợp bùng phát mới này, câu chuyện vẫn còn rất mù mịt. Theo Science Magazine, cần có thêm nhiều nghiên cứu để xác định chính xác những gì đã xảy ra.

Trường hợp đầu tiên được biết đến của đợt bùng phát hiện tại ở Guinea là một y tá bị nhiễm bệnh và chết vào tháng Giêng, mặc dù cũng có thể y tá đã bị nhiễm bệnh sau khi chăm sóc mẹ của cô ấy bị bệnh, theo STAT News; Một vài người sau đó đã bị nhiễm bệnh sau khi dự đám tang.

Trước phân tích này, các nhà khoa học cho rằng, các đợt bùng phát Ebola mới phần lớn là do virus này nhảy từ các loài động vật sang người, theo Science. Mặc dù có khả năng điều này đã xảy ra ở Guinea, nhưng cực kỳ khó xảy ra vì các mẫu virus mới và các mẫu virus từ đợt bùng phát ở Tây Phi trước đó rất giống nhau về mặt di truyền, Stephan Gnther thuộc Viện Y học Nhiệt đới Bernhard Nocht cho biết.

Theo The New York Times, những phát hiện này cũng đặt ra câu hỏi về việc liệu những người khỏi bệnh, chứ không phải động vật bị nhiễm bệnh, có thể gây ra các đợt bùng phát khác ở châu Phi hay không, theo The New York Times.

Nhiều người khỏi bệnh không những phải vật lộn với những ảnh hưởng lâu dài của việc bị tái nhiễm loại virus chết người này mà họ còn phải đối mặt với sự kỳ thị, theo Science Magazine.

Khả năng Ebola hồi sinh sau 5 năm từ một người khỏi bệnh, “mở ra những thách thức mới cho những người khỏi bệnh , gia đình và cộng đồng của họ, nhưng cũng cho hệ thống y tế phải tạo ra cách để làm việc với cộng đồng, những người khỏi bệnh đã biết và chưa biết, mà không tạo thêm sự kỳ thị “, các nhà nghiên cứu đã viết trong một bài đăng khác trên virological.org.

Tiến sĩ William Schaffner, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Vanderbilt, nếu thực sự những người sống sót mà virus còn tồn tại trong cơ thể có thể làm bùng phát các đợt dịch bệnh mới, thì việc tiêm phòng cho “phần lớn châu Phi xích đạo” để chống lại Ebola ngay cả khi không có dịch bùng phát có thể là giải pháp.

Theo Times, hiện đã có các loại vắc xin được phê duyệt để chống lại Ebola, nhưng chúng chỉ được sử dụng khi một khu vực đang đối mặt với dịch bệnh bùng phát.