Tháp Bánh Ít Kiệt tác nghệ thuật kiến trúc Champa

Tháp Bánh Ít hay còn gọi là tháp Bạc có bốn ngọn được xây trên một quả đồi thuộc xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.

Đây là một nhóm tháp đại diện cho giai đoạn chuyển tiếp từ phong cách Mỹ Sơn A1 sang phong cách Bình Định. Kết hợp hài hòa của hai xu thế: nhịp nhàng, trang nhã và khỏe khoắn, hoành tráng của kiến trúc Champa.

Hiện ở cụm tháp có Đền thờ Chính, tháp Cổng, tháp Hỏa và tháp Bia. Mỗi ngôi tháp ở đây đều mang trong mình mỗi dáng vẻ khác nhau về hình dáng cũng như kỹ thuật kiến trúc.

Tháp Cổng nằm ở phía đông, xây dựng trên bình đồ hình vuông, mỗi cạnh dài 7m. Vì có chức năng làm cổng dẫn vào khu đền tháp nên ngôi tháp có 2 cửa thông nhau theo hướng Đông- Tây và nằm cùng trục thẳng với cửa tháp chính trên đỉnh đồi. Tháp Chính nằm trên dỉnh đồi, đây là tòa kiến trúc lớn nhất với chiều cao 29,6m có bình đồ hình vuông, mỗi cạnh dài 12m, có một cửa chính ở phía Đông và ba cửa giả. Của chính được xây dựng nhô ra khỏi mặt tường tháp 2m, vòm cửa hình mũi giáo, chính giữa vòm có phù điêu mặt Kala. Diềm mái vòm là một băng phù điêu hình khỉ thần HaNuMan đang múa. Ở các cửa giả nhô ra ít hơn, diềm mái vòm lại được tạo các phù điêu Gajasimha.Tháp Hỏa nằm về phía tây tháp Bia, cạnh tháp Chính, chiều cao 10m, dài 12m, bề rộng 5m, độ dày tường 1,4m. Đây là kiến trúc có chức năng như nhà kho, nơi người Champa xưa đặt các vật dụng phục vụ tế lễ. Tháp Bia là tháp nhỏ, nằm thấp hơn tháp Chính tầm 10m. Tháp có tận 4 cửa theo bốn hướng khác nhau.

Có thể xem tháp Bánh Ít là một tác phẩm điêu khắc bằng gạch phong phú, đôc đáo, đa dạng và đẹp nhất trên đất Bình Định.