‘Thành phố nóng nhất nước Mỹ’ chạy đua giải cứu người vô gia cư khỏi sóng nhiệt
Nắng nóng cực đoan liên tiếp đã khiến 645 người thiệt mạng vào năm ngoái ở Maricopa, con số cao nhất từng được ghi nhận ở khu vực đô thị lớn nhất bang Arizona.
Một người vô gia cư đang lấy nước bên ngoài lều vải trên đường phố Phoenix. Ảnh: Politico
Số ca tử vong do nhiệt tăng vọt, với tỷ lệ tăng 1.000 phần trăm trong 10 năm, xảy ra khi nhiệt độ đạt mức cao mới tại thành phố Phoenix – thành phố được mệnh danh là “thành phố nóng nhất” nước Mỹ.
Cuộc khủng hoảng từ người vô gia cư và nắng nóng cực độ khiến các quan chức địa phương đau đầu trong việc cung cấp cho người dân một nơi mát mẻ để ẩn náu trước không khí ngột ngạt oi bức từ sa mạc.
Gần một nửa số nạn nhân năm ngoái, 290 người, là người vô gia cư. 20 người thiệt mạng tại các bến xe buýt, một số chết trong lều, và một số người nằm gục trên vỉa hè. Hơn 250 người khác, với tuổi tác cao và ốm yếu, tử vong trong những căn nhà không được trang bị điều hoà hoặc được phát hiện khi đang đi dạo, đạp xe.
Các quan chức thành phố Phoenix đang cố gắng giảm số ca tử vong do nắng nóng trong năm nay, nhưng kế hoạch của họ lại chỉ đang giới hạn trong nguồn tài trợ tạm thời. Họ đang sử dụng gần 2 triệu USD từ quỹ cứu trợ đại dịch của liên bang để vận hành các trung tâm làm mát mới. Không giống như những nỗ lực trước đây, các trung tâm sẽ vẫn mở cửa đến tối, hoặc thậm chí qua đêm, ở những khu vực có tỷ lệ tử vong do nắng nóng cao. Đây được coi là một khoản đầu tư đáng kể của liên bang để giữ cho người dân an toàn khỏi nắng nóng ở thành phố nóng nhất nước Mỹ.
Tuy nhiên, không rõ điều gì sẽ xảy ra với các trung tâm làm mát mới khi quỹ đại dịch cạn kiệt sau hai năm nữa.
Rebecca Sunenshine, Giám đốc Y tế Quận Maricopa cho biết: “Năm nay chúng tôi thật may mắn khi có được nguồn tài trợ, nhưng chúng tôi cần có khả năng duy trì điều đó.
Do không có nguồn tài trợ ổn định của liên bang, địa điểm đặt các trung tâm làm mát và điểm phân phối nước đóng chai thay đổi hàng năm, tùy thuộc vào việc thành phố, quận hoặc tiểu bang có cung cấp nguồn lực tạm thời hay không. Các nhà thờ và tổ chức từ thiện địa phương bổ sung viện trợ của chính phủ bằng việc quyên góp nước và không gian mát mẻ của chính họ.
Video đang HOT
Trong 30 ngày liên tiếp vào tháng 7 năm ngoái, nhiệt độ đạt đỉnh trên 44 độ C và hiếm khi xuống thấp hơn 35 độ C vào ban đêm.
Mark Bueno, giám đốc y tế tiếp cận cộng đồng của Circle the City, một tổ chức phi lợi nhuận cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người vô gia cư, cho biết: “Điều đó thật tàn khốc và thật khó chịu. Việc giúp đỡ của chúng tôi chỉ có hạn. Chúng tôi chỉ có thể cung cấp một ít nước, nhưng điều đó sẽ không giải quyết được vấn đề. Điều họ thực sự cần là một ngôi nhà”.
Cơ quan Giám định Y tế Quận đã ghi nhận 645 trường hợp tử vong liên quan đến nhiệt vào mùa hè năm ngoái. Gần 400 vụ trong số đó xảy ra ở Phoenix, nơi một nửa số ca tử vong là những người vô gia cư. Một phần ba tổng số cuộc gọi 911 liên quan đến nhiệt độ trong thành phố diễn ra ngoài giờ làm việc khi các trung tâm làm mát đóng cửa.
Theo Cục Điều tra Dân số Mỹ, dân số tại Phoenix đang bùng nổ, khiến nơi đây trở thành thành phố phát triển nhanh thứ hai của Mỹ từ năm 2021 đến năm 2022. Đó cũng là lúc số ca tử vong do nắng nóng bắt đầu gia tăng. Giờ đây, nắng nóng là nguyên nhân khiến người vô gia cư tử vong nhiều thứ hai tại thành phố, chỉ đứng sau việc sử dụng ma túy quá liều.
Tránh đâu cho khỏi nắng?
Từ Bắc xuống Nam, từ Đông sang Tây, nắng nóng cực đoan đã thiêu đốt nhiều khu vực trên khắp Ấn Độ trong những ngày qua, đẩy sức chịu đựng của con người lên mức tới hạn và cướp đi sinh mạng của gần 100 người.
Người vô gia cư tránh nắng dưới cầu vượt bên bờ sông Yamuna ở New Delhi, Ấn Độ, ngày 31/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Những kỷ lục về nhiệt độ tối đa đã được ghi nhận ở nhiều khu vực, trong đó thủ đô New Delhi hứng chịu mức nhiệt 52,9 độ C - mức cao nhất trong 100 năm qua - và Nagpur - thành phố lớn thứ ba của bang Maharashtra, miền Tây Ấn Độ - đã bị hun trong nền nhiệt 56 độ C, xô đổ mọi kỷ lục trước đó. Những bang khác ở Ấn Độ đều chứng kiến mức nhiệt xấp xỉ 50 độ C. Trên bản đồ nhiệt, toàn bộ Ấn Độ chìm trong màu đỏ đậm - màu của sóng nhiệt nghiêm trọng.
Thông thường, nắng nóng ở Ấn Độ xảy ra trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 7, nhưng trong vài năm trở lại đây những đợt nắng nóng đã trở nên khủng khiếp hơn, thường xuyên hơn, sớm hơn và kéo dài hơn. Đặc biệt, ngay từ đầu mùa Hè năm nay, người dân Ấn Độ đã phải chật vật chống chọi với những đợt nắng nóng kinh hoàng mà giới chuyên gia cho là do biến đổi khí hậu bắt nguồn từ chính con người.
Cục Khí tượng Ấn Độ (IMD) đã ban hành cảnh báo nắng nóng cực đoan (thường xuyên ở mức đỏ, cam) tại nhiều khu vực, như Delhi, Haryana, Uttar Pradesh, Tây Bengal, Bihar, Maharashtra và Odisha. Các đợt nắng nóng đã tạo ra gánh nặng cho hệ thống y tế, mạng lưới điện quốc gia, hệ thống cấp nước sinh hoạt, nông nghiệp cũng như các hệ thống kinh tế - xã hội và văn hóa khác.
Để ứng phó với những hậu quả do hiện tượng thời tiết cực đoan trên gây ra, Bộ trưởng Y tế Delhi Saurabh Bharadwaj đã yêu cầu 26 bệnh viện do chính quyền điều hành ở Delhi dành các giường cho bệnh nhân say nắng, sốc nhiệt. Bác sĩ Seema Balkarishna phụ trách Phòng đột quỵ nhiệt tại Bệnh viện Ram Manohar Lohiya (Delhi) cho biết trong những ngày gần đây, đơn vị này liên tục tiếp nhận các bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch với các triệu chứng như say nắng, sốc nhiệt, lơ mơ, khó thở thậm chí bị co giật... Những biểu hiện trên đều liên quan tới sóng nhiệt.
Người dân đội mũ và khăn để tránh nắng nóng tại New Delhi, Ấn Độ, ngày 29/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Tại bang lân cận của Delhi là Uttar Pradesh, lãnh đạo Sở Y tế Kanpur, bà Sanju Agarwal cho hay toàn bộ các bệnh viện trong Kanpur đã được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất để điều trị cho bệnh nhân bị sốc nhiệt. Bà cảnh báo say nắng có thể dẫn đến đột quỵ não trong những trường hợp nghiêm trọng do mất nước, máu đặc và máu khó lưu thông. Để phòng ngừa các bệnh liên quan tới nhiệt, bà Sanju Agarwal khuyên mọi người nên "ở trong nhà càng nhiều càng tốt, tránh tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời, ăn uống cân bằng, sử dụng các dụng cụ để bảo vệ cơ thể...".
Bác sĩ Ajay Shukla tại Bệnh viện Ram Manohar Lohiya chia sẻ: "Tỷ lệ tử vong do say nắng rất cao, từ 60% đến 80%. Bệnh nhân có thể sống sót nếu được chăm sóc y tế sớm và kịp thời, như làm mát cơ thể nhanh chóng". Hầu hết bệnh nhân say nắng của Bệnh viện Ram Manohar Lohiya đều đến từ các cộng đồng nghèo, nơi người lao động không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải lao động ngoài trời dưới ánh nắng.
Nắng nóng ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống, công việc và học tập của người dân. Chị Manvi - chuyên gia thiết kế nội, ngoại thất cho biết, chị đã phải làm việc từ xa và chỉ dám ra khỏi nhà vào sáng sớm hoặc tối mịt để tránh ánh nắng Mặt Trời. Do không thể tới tận nơi công trình nên hiệu suất lao động của chị giảm rõ rệt và dự kiến thời gian thực hiện hợp đồng hiện tại với chủ công trình sẽ phải kéo dài theo "chiều dài của ánh nắng".
Người dân che ô tránh nắng nóng trên đường phố tại New Delhi, Ấn Độ, ngày 29/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Chị Kajan Juneja - chủ tiệm chăm sóc da và tóc cho phụ nữ - tâm sự nắng nóng đã kìm chân người dân trong nhà khiến tiệm chị vắng khách nhiều tuần qua. Trong khi đó, Kritika - sinh viên nội trú năm cuối trường JNU - đã phải tới thư viện (nơi được trang bị điều hòa không khí) để ôn thi tốt nghiệp xuyên đêm vì không thể chịu đựng được sức nóng như lò nướng bánh trong ký túc xá.
Nhiệt độ cao kỷ lục đã đẩy nhu cầu nước tăng nhanh, dẫn tới tình trạng thiếu nước sinh hoạt nghiêm trọng trên khắp vùng thủ đô Delhi. Theo đó, nguồn cung nước thường xuyên bị cắt ở nhiều nơi, người dân phải xếp hàng dài chờ đợi nhiều giờ để lấy nước từ các xe bồn của chính phủ và tư nhân. Khi không nhận được nguồn cung nước từ các xe bồn, nhiều người buộc phải mua nước đóng chai để uống và nấu ăn. Điều này thực sự là khó khăn đối với người nghèo.
Bà Anita Malik cho biết, khu vực gia đình bà ở thuộc quận Vasant Kunj, Tây Nam Delhi, chỉ được cung cấp nước 2 ngày/1 lần, thay vì 2 lần như trước. Mỗi lần cấp nước chỉ kéo dài một giờ đồng hồ. Điều này buộc các thành viên phải sử dụng nước tiết kiệm nhất có thể.
Theo cô Niyahti Gupta ở Qutub Minar, "mùa Hè năm nay đã trở nên tồi tệ hơn khi chúng tôi phải đối diện với tình trạng thiếu nước. Xe bồn chỉ đến một lần trong ngày thay vì hai lần, thậm chí khi tới nơi, nước trong xe bồn chỉ còn một nửa".
Người dân vận chuyển đá lạnh trên đường phố trong buổi chiều nắng nóng tại New Delhi, Ấn Độ, ngày 29/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Trước khi giải quyết thực trạng này, Bộ trưởng Nước Delhi, bà Atishi đã kêu gọi người dân nêu cao tinh thần "trách nhiệm tập thể", tránh sử dụng nước lãng phí nếu không chính phủ sẽ buộc phải hợp lý hóa việc cung cấp nước ở thủ đô. Chính quyền cũng công bố mức phạt 2.000 rupee (24 USD) vì lãng phí nước trong bối cảnh khủng hoảng nước nghiêm trọng và nắng nóng gay gắt.
Tại bang Rajasthan miền Tây Ấn Độ, khoảng 23 thành phố và thị trấn phải đối mặt với tình trạng thiếu nước trầm trọng và 11 thành phố được cấp nước 1 lần trong 96 giờ và có 12 thành phố được cấp nước 1 lần trong 72 giờ.
Nhiệt độ cao đã thúc đẩy nhu cầu điều hòa không khí và làm lạnh lên mức kỷ lục hoặc gần kỷ lục vào thời điểm này trong năm. Lưới điện bị quá tải ở mức 246 triệu kilowatt vào ngày 29/5 và sau đó là 250 triệu kilowatt vào ngày 30/5, phá vỡ kỷ lục trước đó là 240 triệu kilowatt hồi tháng 9 năm ngoái.
Bên cạnh đó, nắng nóng kinh hoàng đang làm khô cạn các khu vực chứa nước. Cục Nước ngầm trung ương tuyên bố rằng 70% số lô nước ngầm ở bang Rajasthan đã bị ảnh hưởng hạn hán. Tại thủ phủ Bhopal, bang Madhya Pradesh, mực nước trên hồ Upper đã giảm mạnh xuống dưới mức ghi nhận năm ngoái.
Người dân tắm mát dưới dòng nước đổ ra từ đường ống dọc sông Yamuna tại New Delhi, Ấn Độ, ngày 29/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong khi đó, lượng nước dự trữ tại 150 hồ chứa lớn ở Ấn Độ đã giảm xuống mức thấp nhất trong 5 năm vào tuần trước, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nước ở nhiều bang và ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động sản xuất thủy điện, nông nghiệp...
Trước thực trạng này, Thẩm phán độc lập Anoop Kumar Dhand thuộc Tòa án Cấp cao Rajasthan (HC) cho rằng cần phải tuyên bố đợt nắng nóng hiện nay là thảm họa quốc gia để nhà nước chuẩn bị đối phó. Đánh giá về hiện trạng thời tiết cực đoan ở Ấn Độ, ông Farwa Aamer tại Viện Chính sách Xã hội châu Á, nhận định xu hướng này là biểu hiện rõ ràng về tác động ngày càng tăng của biến đổi khí hậu. Ông nhấn mạnh: "Nhiệt độ gia tăng đáng báo động này phản ánh nhu cầu cấp thiết cần có chiến lược ứng phó mạnh mẽ và biện pháp chủ động ở Ấn Độ và khu vực để bảo vệ cuộc sống, sinh kế của người dân, đặc biệt là đối với những nhóm dễ bị tổn thương".
Cuộc sống cùng cực của những người vô gia cư Ấn Độ dưới cái nóng như thiêu đốt Những người vô gia cư ở thủ đô New Delhi của Ấn Độ đang phải vật lộn để sinh tồn trong đợt nắng nóng kéo dài. Cái nóng 47 độ C như thiêu đốt những con đường bê tông, khiến nhiều người không có chỗ ngủ vào ban đêm. Những người vô gia cư nghỉ ngơi dưới cầu vượt trên bờ sông Yamuna,...