Thằn lằn phát triển “ngôn ngữ tình yêu” mới chỉ sau bốn thế hệ
Khi không phải sống trong mối nguy hiểm bị săn mồi và có ý định thu hút bạn tình tiềm năng, các con thằn lằn đực tạo ra “một lời mời gọi” hóa học mới.
Một con thằn lằn Podacis erhardii ở vùng Aegea
Các nghiên cứu về sự tiến hóa trong tín hiệu của động vật thường tập trung vào các tín hiệu âm thanh và hình ảnh – giống như sự phức tạp trong tiếng hót của chim hoặc những tia ánh sáng màu sắc rực rỡ trên vảy cá. Còn các tín hiệu hóa học giữa các loài động vật thì con người nắm được ít hơn, và chúng cũng phức tạp hơn về mặt kỹ thuật để phân tích. Đa phần các nghiên cứu hiện có về những tín hiệu này tập trung vào pheromone ở các loài côn trùng, nhằm áp dụng trong các hoạt động nông nghiệp nhất định.
Thế nhưng các tín hiệu hóa học lại là phương thức liên lạc lâu đời và phổ biến nhất, chúng xuất hiện ở các loài vi khuẩn cho đến hải ly. Như vậy, đó là một cơ hội quý giá trong việc giải mã cách thức các loài động vật giao tiếp và nhận thức thế giới xung quanh.
Trong nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Sinh thái Động vật vào ngày 21 tháng Tư, Colin Donihue, một nghiên cứu sinh sau tiến sĩ về lĩnh vực sinh học tại khoa Khoa học và Nghệ thuật, Đại học Washington, St. Louis, và là trưởng nhóm tác giả, cho biết: Nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra rằng sự biến đổi quan trọng trong các tín hiệu hóa học phụ thuộc vào hoàn cảnh của loài: Ai đang muốn ăn thịt chúng, ai đang muốn giao phối với chúng và chúng đang cố gắng cạnh tranh với ai”.
Cả thằn lằn và rắn đều thu thập các dấu hiệu hóa học từ môi trường xung quanh bằng cách thè lưỡi ra, sau đó xử lý những dấu hiệu đó bằng một cơ quan cảm giác phát triển tốt trong vòm miệng của chúng.
Những con thằn lằn gửi các thông điệp hóa học được mã trong các chất tiết trong các tuyến chuyên biệt nằm ở đùi trong của chúng. Những chất tiết này là một loại hợp chất có dạng sáp với thành phần là các chất béo có chứa các thông tin cụ thể về các cá thể thằn lằn đã tạo ra chúng.
Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã di chuyển các nhóm gồm 8 con thằn lằn đực và 12 con thằn lằn cái Aegea ( Podarcis erhardii) lấy từ một quần thể duy nhất ở Naxos, Hy Lạp, đến năm hòn đảo nhỏ mà không có các động vật săn mồi ăn thịt. Nếu ở điều kiện bình thường, những con thằn lằn này sẽ phải chiến đấu với một số loài săn mồi bản địa và từ nơi khác đến – bao gồm các loài rắn, chim, mèo.
Một trong những hòn đảo nhỏ trong nghiên cứu
Trên các hòn đảo nhỏ không có kẻ săn mồi này, quần thể thằn lằn phát triển nhanh chóng và cạnh tranh khốc liệt.
Mỗi con thằn lằn được di dời đều mang một thẻ riêng để các nhà nghiên cứu có thể nhận ra khi quay lại kiểm tra chúng. Hơn 4 năm sau, các nhà khoa học đã xem xét lại quần thể, theo dõi số phận của những con thằn lằn được di dời và con cái của chúng.
Video đang HOT
Những gì họ tìm thấy thật đáng kinh ngạc: Trên các hòn đảo không có động vật săn mồi, những con thằn lằn này đã nhanh chóng và liên tục phát triển một hợp chất hóa học mới khác biệt với hợp chất hóa học của những con thằn lằn ở quần thể nguồn. Những sự thay đổi này được thể hiện rõ rệt chỉ sau bốn thế hệ.
Lần đầu tiên, các nhà nghiên cứu tin rằng họ đã đưa ra các bằng chứng chắc chắn rằng những con thằn lằn có thể khoác lên một mùi hương mới để phù hợp với hoàn cảnh sống của chúng.
Simon Baeckens – nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại trường đại học Antwerp, Bỉ và là đồng tác giả của nghiên cứu cho biết các tín hiệu để thu hút bạn tình thường dễ bị các loài săn mồi phát hiện . “Và do đó, các tín hiệu tình yêu là sự dung hòa giữa mục đích hấp dẫn và tránh bị kẻ thù phát hiện. Tuy nhiên, trên những hòn đảo nhỏ này không có sự câu thúc nào về việc phải phát triển các tín hiệu cao về việc trốn tránh và hấp dẫn.
Baeckens cho hay trên các hòn đảo thử nghiệm, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy “sự phong phú tín hiệu” của các dịch tiết ở thằn lằn là cao nhất – có nghĩa là số lượng các hợp chất khác nhau có thể tìm thấy trong dịch tiết là cao nhất. Những nghiên cứu trước đây cho thấy những tín hiệu phức tạp hơn này có thể thể hiện chất lượng cao của con đực.
Các loài động vật đã mất hàng tỷ năm để phát triển một kho tàng giao tiếp hóa học phức tạp. Nhưng chúng ta mới chỉ phát minh ra công nghệ để xác định các loại hóa chất này từ cách đây một thế kỷ, và các thí nghiệm để hiểu được ý nghĩa của những hóa chất đó đối với động vật trong tự nhiên thì dường như mới bắt đầu.
Qua nghiên cứu, chúng ta đã biết được các dấu hiệu hóa học trên động vật có thể thay đổi nhanh chóng và linh hoạt để phù hợp với hoàn cảnh mới, nhưng đây mới chỉ là sự khởi đầu để hiểu được những điều mà loài thằn lằn đang “nói” với nhau.
Ngọc Anh
1001 thắc mắc: Tại sao chó sói - sát thủ rừng xanh hay hú vào ban đêm?
Ở những làng ven núi hoặc khu chăn nuôi, lúc đêm khuya thanh vắng, thường nghe thấy tiếng hú của bầy sói.
Đặc biệt là ở khu chăn nuôi, những người chăn nuôi gia súc càng thêm cảnh giác, sợ bầy sói tham lam tàn ác gây tổn hại cho đàn dê của mình. Tại sao chó sói lại thích hú vào ban đêm vậy?
Tiếng hú của chó sói trong đêm là để tụ tập bầy đàn.
Các loài động vật trên thế giới đều có thói quen sinh sống của mình. Chó sói là loài mãnh thú tương đối lớn, thức ăn chính là thịt, chúng chuyên săn bắt thỏ, gà rừng, các loài hươu nai, chuột, gia cầm, gia súc..., đôi khi cũng ăn một số thức ăn có tính thực vật, thậm chí còn tàn sát cả đồng loại. Sói đi thành bầy đôi khi còn có thể gây tổn thương cho người.
Sói là một loài động vật đi ăn đêm. Khi trời vừa sẩm tối, bầy sói đói thường đi thành đàn để kiếm mồi, vừa đi vừa phát ra tiếng hú với âm thanh trầm thấp. Tiếng sói hú trong đêm làm người ta cảm thấy sởn tóc gáy, thực ra điều đó không phải là để doạ con người, mà là có hàm ý khác.
Tiếng kêu của động vật là tín hiệu thông tin để liên hệ giữa bầy đàn động vật. Trong các tình huống khác nhau, động vật thường sẽ phát ra tiếng kêu khác nhau. Tiếng kêu đôi khi có quan hệ rất lớn tới thói quen sinh sản. Ví dụ như loài hươu trong thời kì sinh sản, hươu đực thường phát ra tiếng kêu đặc biệt để tìm đôi.
Còn tiếng hú của chó sói trong đêm là để tụ tập bầy đàn hoặc thông qua tiếng hú để gọi lẫn nhau, như sói mẹ thường hú để gọi sói con, sói đực lại hú gọi sói cái, sau khi tập hợp thành bầy mới ra ngoài kiếm ăn. Vào thời kì sinh sản, sói cũng thường phát ra tiếng hú để tìm đôi. Vào thời kì nuôi con, ngoài sói mẹ cất tiếng hú ra, sói con khi đói cũng sẽ cất tiếng hú the thé đòi ăn.
Tại sao con người không thuần hóa được chó sói?
Chó và chó sói có bộ gene rất giống nhau, điều này gây khó khăn cho các nhà sinh học để hiểu lý do tại sao loài sói vẫn rất hoang dã, trong khi loài chó có thể sẵn sàng trở thành "người bạn tốt nhất của con người".
Nghiên cứu nhà sinh học tiến hóa Kathryn Lord tại Đại học Massachusetts Amherst cho thấy các hành vi khác nhau giữa chó và chó sói có liên quan đến các trải nghiệm cảm giác sớm nhất của các loài vật này và thời kỳ quan trọng của sự xã hội hóa.
Qua nghiên cứu phản ứng của 7 con sói con và 43 con chó con, Lord đã khẳng định rằng cả chó và chó sói đều phát triển khứu giác khi 2 tuần tuổi, nghe vào 4 tuần tuổi và phát triển tầm nhìn vào trung bình khoảng 6 tuần tuổi.
Tuy nhiên, hai phân loài này rơi vào giai đoạn xã hội hóa quan trọng ở các lứa tuổi khác nhau. Loài chó bắt đầu khoảng thời gian 4 tuần, trong khi những con sói bắt đầu từ lúc 2 tuần tuổi. Vì vậy, cách mà mỗi phân loài trải nghiệm thế giới trong suốt những tháng quan trọng đó là khác nhau rất rõ, và dường như dẫn đến các con đường phát triển khác nhau, cô nói.
Lord công bố rằng những con sói con vẫn chưa mở mắt và chưa nghe được khi chúng bắt đầu đi và khám phá môi trường quanh chúng khi hai tuần tuổi.
Cô nói thêm: "Khi sói con lần đầu tiên nghe, ban đầu chúng sợ hãi những âm thanh, và khi lần đầu tiên nhìn được chúng cũng sợ những kích thích thị giác mới. Khi mỗi giác quan tham gia vào quá trình nhận thức, sói con đều trải qua một vòng mới những cú sốc cảm giác mà chó con thì không như vậy".Trong khi đó, những chú cún con chỉ bắt đầu khám phá và đi sau khi cả ba giác quan là thính giác, khứu giác và thị giác đã hoạt động.
Sự khác biệt đáng kể liên quan đến quá trình phát triển trong trải nghiệm giữa chó con và sói con đã tạo ra sự khác biệt rõ rệt về các mối quan hệ của chúng với xã hội, đặc biệt là với con người. Thông tin mới này sẽ giúp ích cho hoạt động quản lý các quần thể sói hoang và bị giam cầm, Lord nói.
Vì sao lại gọi sói là "sát thủ rừng xanh"?
Bất kỳ ai trong chúng ta, khi vào rừng, điều đáng sợ nhất không phải là hổ báo hay sư tử, mà đó chính là những con sói.
Lý do là bởi, sói hoạt động theo bầy đàn, chúng có khứu giác rất nhạy và khả năng tổ chức săn mồi rất linh hoạt, cộng thêm bản tính hung ác và gian xảo, nên con mồi khi phải đối diện với chúng sẽ có cơ hội sống sót cực kỳ thấp.
Điều đặc biệt hơn cả là chúng tồn tại ở phạm vi rộng hơn và đông hơn những loài ăn thịt khác như hổ, báo, sư tử ... rất nhiều, do vậy khả năng chúng ta gặp phải chúng cũng cao hơn.
Chính vì những lý do vậy, nên mặc dù không có được sức mạnh vô song, nhưng loài sói chính là những sát thủ thực sự của rừng xanh, những kẻ ăn thịt tồn tại suốt hàng ngàn năm và chẳng bao giờ lo lắng về vấn đề tuyệt chủng.
Vậy loài sói đã làm như thế nào để tồn tại và luôn mạnh mẽ như vậy?
Qui tắc số 1: Sói không có sĩ diện, nếu gặp loài vật mạnh hơn nó, nó sẽ rút lui.
Cho dù cả đàn sói phải đối mặt chỉ với vài con sư tử đi nữa, sói cũng sẽ gọi nhau rút lui, bởi chúng biết chiến thắng mà phải trả giá nặng nề thì cũng chẳng khác nào một trận thua.
Qui tắc số 2: Tinh thần đoàn kết, tính bầy đàn là số 1
Nếu sói buộc phải đối mặt với những đối thủ mạnh hơn, cả đàn sói sẽ cùng tấn công, và sau trận chiến cả đàn sẽ không bao giờ bỏ mặc con bị thương đó.
Qui tắc số 3: Luôn mưu mẹo để đạt kết quả cuối cùng, để cái giá phải trả là nhỏ nhất
Loài sói dù được coi là "sát thủ rừng xanh", nhưng nó không chỉ sử dụng răng và móng, mà nó luôn biết sử dụng cái đầu trong mọi việc, những việc không nhất thiết phải dùng sức, nó sẽ tìm những cách khác để làm.
Chính vì vậy người ta mới luôn nói chó sói là loài "gian ác", bởi trong việc săn mồi, nếu nó tìm ra cách tốn ít sức lực nhất, nó sẽ làm cách đó.
Qui tắc số 4: Luôn lạnh lùng, tàn nhẫn với kẻ địch
Sói là loài động vật ăn thịt, nên dù muốn hay không, nó không thể có "lương tâm" khi săn mồi, và khi gặp kẻ địch, nếu tha thứ cho chúng tức là tự kết liễu chính bản thân mình. Vậy nên sói luôn được ví von với sự hung ác và nhẫn tâm.
Theo tienphong.vn
Cận cảnh đám mây vũ tích rực sáng như thắp lửa trên bầu trời Trong video, đám mây khổng lồ giống hình cây nấm có màu cam nổi bật, vài tia sét thỉnh thoảng lóe lên trong mây. Nguồn: Daily Star Hôm 20/3, người dân Bồ Đào Nha đã ghi hình đám mây với hình dạng và màu sắc độc đáo xuất hiện trên bầu trời. Video thu hút hàng nghìn lượt xem khi được đăng lên...