Tham vọng của Ukraine trong quan hệ quốc phòng với Mỹ

Sau hơn hai năm đối đầu với Nga, Ukraine đặt mục tiêu thiết lập quan hệ quốc phòng lâu dài với Mỹ, hướng tới mô hình hợp tác như Ba Lan và Hàn Quốc trong NATO.

Tổng thống Volodymyr Zelensky thị sát cuộc tập trận của binh sĩ Ukraine cùng với các thiết bị quân sự, trong đó có hệ thống đánh chặn tên lửa Patriot , tại một địa điểm ở Đức. Ảnh: Reuters/TTXVN

Bình luận trên trang tin realcleardefense.com mới đây, William Courtney, nghiên cứu viên cao cấp tại RAND và là Giáo sư phân tích chính sách tại Trường Chính sách Công RAND, đồng thời từng là Đại sứ Mỹ tại Kazakhstan, Gruzia cho rằng, Ukraine, với vai trò ngày càng quan trọng trong việc phòng thủ sườn phía Đông của NATO, đang nuôi dưỡng tham vọng thiết lập một mối quan hệ quốc phòng lâu dài và sâu sắc với Mỹ. Mối quan hệ này được kỳ vọng sẽ vượt ra ngoài khuôn khổ huấn luyện và cung cấp vũ khí, tiến tới mô hình hợp tác tương tự như Mỹ đã xây dựng với các cường quốc tầm trung chiến lược khác, điển hình là Ba Lan và Hàn Quốc.

Chuyên gia Courtney lưu ý, kể từ cuộc xung đột toàn diện với Nga nổ ra năm 2022, giá trị của Ukraine đối với an ninh Mỹ đã tăng lên đáng kể. Nếu Nga đánh bại Ukraine, uy tín các cam kết an ninh của Mỹ và NATO có nguy cơ suy giảm. Trên thực tế, Ukraine vẫn đang kháng cự một cách mạnh mẽ. Lực lượng Nga chỉ đạt được những tiến triển nhỏ ở miền Đông Ukraine. Kiev đã phủ nhận ưu thế trên không của Nga và thành công trong việc kiềm chế các tàu chiến ở Biển Đen của Moskva. Các đồng minh NATO đang nhanh chóng học hỏi những cải tiến đáng kinh ngạc trên chiến trường của Ukraine. Dựa trên hiệu suất này, Ukraine có cơ sở để cho rằng mối quan hệ quốc phòng hiện tại với Mỹ cần được tăng cường hơn nữa.

Các khía cạnh của quan hệ quốc phòng hiện tại và tiềm năng

Trong một số khía cạnh, mối quan hệ quốc phòng Mỹ – Ukraine đã được tăng cường. Ngoài hỗ trợ an ninh và chia sẻ thông tin tình báo, Mỹ đã viện trợ quân sự cho Ukraine hơn 67 tỷ USD kể từ năm 2022. Việc cung cấp các hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot và chia sẻ thông tin tình báo vệ tinh mang lại những khả năng mà không một đồng minh NATO nào khác có được. Sự chia sẻ thông tin tình báo này đã tăng cường khả năng tấn công các mục tiêu quân sự ngoài tiền tuyến của Ukraine.

Tuy nhiên, các khía cạnh về liên minh hiệp ước và sự hiện diện quân sự là những lĩnh vực mà các đối tác khác của Mỹ có mối quan hệ sâu sắc hơn so với Ukraine. Ví dụ, về liên minh hiệp ước: Mối quan hệ hiệp ước với Hàn Quốc đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì thỏa thuận đình chiến với Triều Tiên. Về sự hiện diện quân sự: Mỹ có hơn 28.000 quân tại Hàn Quốc và một số lượng nhỏ hơn ở Ba Lan.

Gần đây, Ukraine đã thể hiện khả năng tích hợp và sử dụng thành thạo các thiết bị quân sự tiên tiến của Mỹ. Giống như Ba Lan và Hàn Quốc vận hành hệ thống Patriot, Ukraine cũng sử dụng hệ thống này. Trong khi Ba Lan và Hàn Quốc đã sử dụng hoặc đang mua máy bay chiến đấu tàng hình F-35, Ukraine đang xây dựng lực lượng trên cơ sở F-16 nhưng thiếu nguồn lực để nâng cấp lên F-35. Ukraine cũng có thể sớm nhận được tên lửa tấn công tầm xa phóng từ trên không của Mỹ – một loại tên lửa hành trình tiết kiệm chi phí để tấn công các mục tiêu ở xa.

Ngoài ra, Ukraine dẫn đầu ở hai lĩnh vực mà quân đội phương Tây đang nỗ lực học hỏi: Thứ nhất là về hệ thống không người lái, quân đội phương Tây đang nỗ lực theo kịp Ukraine trong việc phát triển thiết bị bay không người lái tấn công chính xác giá rẻ. Chiến dịch SpiderWeb (Mạng nhện) – một cuộc tấn công thông minh vào các sân bay trên khắp nước Nga – chứng minh Ukraine đã làm chủ được công nghệ này.

Thứ hai là kinh nghiệm chiến đấu cường độ cao: Lực lượng bộ binh Ukraine có kinh nghiệm và linh hoạt trong chiến đấu. Họ có quy mô gấp đôi Hàn Quốc và gần gấp bốn lần Ba Lan. Các lực lượng có năng lực này có thể đẩy nhanh việc Ukraine gia nhập NATO.

Chuyên gia Courtney kết luận: Mối quan hệ quốc phòng đáng kể của Mỹ với Ukraine chỉ mới được thiết lập gần đây và sẽ mất nhiều năm để phát triển và hoàn thiện, so với mối quan hệ sâu sắc kéo dài bảy thập kỷ với Hàn Quốc và ba thập kỷ với Ba Lan. Tuy nhiên, sự phòng thủ mạnh mẽ của Ukraine trước cuộc tấn công dữ dội từ Nga sẽ là động lực để Kiev tìm kiếm một mối quan hệ quốc phòng sâu sắc hơn với Mỹ, phục vụ lợi ích lâu dài của cả hai bên.