Thảm cảnh của rừng Amazon giữa đại dịch Covid-19

Trang Phạm06:42 16/05/2020

Trong khi thế giới đang phải chống chọi với đại dịch Covid-19 thì nạn phá rừng nhiệt đới Amazon lặng lẽ tiếp tục tăng vọt.

Theo dữ liệu chính thức của Viện nghiên cứu vũ trụ quốc gia Brazil (INPE), khu vực rừng bị phá hủy ở Amazon ở Brazil vào tháng 4/2020 cao hơn 64% so với tháng 4/2019.

Hệ thống giám sát tình trạng chặt phá rừng của INPE ghi nhận 1.202 km vuông rừng đã bị cắt giảm, đốt cháy và xắt nhỏ xuống ở khu vực Amazon của Brazil từ 1 – 30 tháng 4 năm 2020, gia tăng 55% với cùng kỳ năm ngoái.

Sự gia tăng của nạn phá rừng đã được dự báo trước. Tuy nhiên, một số người đã hy vọng tỷ lệ phá rừng có thể giảm do đại dịch Covid-19 và suy thoái kinh tế toàn cầu. Nhưng thực tế, có vẻ như điều ngược lại đang xảy ra. Những tác nhân liên quan đến vấn đề tuần tra các khu vực khu rừng mưa nhiệt đới và khó khăn kinh tế hơn ở khu vực nông thôn, sự bùng phát của Covid-19 đang diễn ra chỉ làm bùng lên ngọn lửa chặt phá rừng bất hợp pháp.

“Các cơ quan chính phủ đang cách ly, dân số đang cách ly, những người tốt đang cách ly nhưng tội phạm thì không, vì vậy họ đang tận dụng động lực này để tăng cường hoạt động”, André Guimarães, người đứng đầu Viện nghiên cứu môi trường Amazon, một tổ chức phi lợi nhuận ủng hộ việc bảo tồn rừng nhiệt đới, cho biết.

Sự gia tăng mạnh nhất của nạn phá rừng xảy ra ở Amazon, Brazil là giữa năm 1991 và 2003. Trong khi tốc độ phá hủy rừng nhiệt đới hiện không như mức kỷ lục vào đầu những năm 2000 nhưng gần đây đã có những dấu hiệu phức tạp trở lại.

Video đang HOT

Nhiều nhà bảo vệ môi trường đã đổ lỗi cho sự phá rừng gia tăng gần đây đối với chính quyền dân túy của Tổng thống Jair Bolsonaro đã liên tục làm suy yếu các biện pháp bảo vệ môi trường.

Mới đây, ông Bolsonaro yêu cầu các lực lượng vũ trang vào khu vực Amazon để dập tắt đám cháy và chuẩn bị cho mùa khô sẽ bắt đầu vào khoảng tháng 6. Bất chấp các biện pháp này, các nhà môi trường vẫn tỏ ra nghi ngờ.

“Thật không may, có vẻ như những gì chúng ta có thể mong đợi trong năm nay là những vụ cháy và phá rừng kỷ lục hơn”, Romulo Batista, nhà vận động của tổ chức phi lợi nhuận Hoà bình xanh tại Brazil, cho biết.

Giữ 'mái nhà' cho các hệ sinh thái

Lửa bùng cháy dữ dội bao trùm rừng cây, những đám khói bốc lên nghi ngút, khoảng đất trống màu đen và nhiều xác động vật nằm cạnh thảm thực vật bị thiêu rụi.

Đây là một vài hình ảnh đau thương về đợt cháy rừng lên đến đỉnh điểm năm 2019 tại "lá phổi" của hành tinh, rừng Amazon.

Trực thăng phun nước dập lửa cháy rừng Amazon ngày 19/9/2019. Ảnh: AFP/TTXVN

Cháy rừng xảy ra tự nhiên trong mùa khô, nhưng châm mồi cho ngọn lửa lan rộng lại chính là bàn tay con người dù vô tình hay cố ý. Thông điệp bảo vệ rừng để bảo tồn sự đa dạng sinh học một lần nữa được nhấn mạnh nhân Ngày quốc tề về Rừng 21/3 năm nay.

Tầm quan trọng của rừng đối với sự sống trên Trái Đất là điều không thể phủ nhận. Rừng là hệ sinh thái đa dạng nhất trên đất liền khi là nơi cư trú của gần 80% các loài động, thực vật trên cạn. Tất cả các dạng sống tồn tại trong rừng tạo nên sự đa dạng của tài nguyên sinh học ở rừng, thường tác động trực tiếp và gián tiếp đến hệ sinh thái của chúng ta.

Che phủ hơn 30% diện tích đất trên thế giới, rừng cung cấp cho hàng tỷ người nơi ở, thuốc men, nhiên liệu, thực phẩm và các nhu cầu thiết yếu khác. Đặc biệt, rừng là yếu tố then chốt trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu do hấp thu khoảng 2 tỷ tấn khí CO2 mỗi năm, giảm hiệu ứng nhà kính gây ra sự nóng lên toàn cầu. Rừng cũng đóng vai trò không nhỏ trong công cuộc xóa đói giảm nghèo và đạt các mục tiêu phát triển bền vững.

Dù đem lại lợi ích vô giá về sinh thái, kinh tế, xã hội và sức khỏe, nhưng hệ sinh thái rừng đang bị đe dọa nghiêm trọng. Thống kê cho thấy mỗi năm, thế giới mất khoảng 13 triệu hécta rừng, trong đó phần lớn là rừng nhiệt đới có hệ sinh thái phong phú.

Theo số liệu do Viện nghiên cứu vũ trụ quốc gia Brazil công bố tháng 11/2019, hơn 10.000 km2 diện tích rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới Amazon bị chặt phá trong vòng 12 tháng (tính đến tháng 7/2019), tăng 43% so với 7.033 km2 rừng bị phá từ tháng 8/2017 - tháng 8/2018. Đây là mức cao nhất kể từ năm 2008 khi khoảng 12.287 km2 rừng Amazon bị chặt phá chỉ trong vòng 1 năm.

Tác nhân lớn nhất dẫn đến nạn phá rừng là do chăn nuôi, hoạt động nông nghiệp, khai thác gỗ bừa bãi và cháy rừng. Nhiều nhà hoạt động môi trường cảnh báo nếu Amazon đạt đến điểm không thể phục hồi, khu rừng nhiệt đới này sẽ trở thành một thảo nguyên khô và hiếm động vật. Nếu điều đó xảy ra, thay vì là nguồn cung cấp oxy, Amazon sẽ bắt đầu thải ra carbon - yếu tố chính làm trầm trọng hơn tình trạng biến đổi khí hậu.

Khói lửa bốc lên từ đám cháy rừng ở bang Victoria, Australia ngày 31/12/2019. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong năm qua, hàng loạt vụ cháy rừng lớn cũng xảy ra từ Canada và Siberia đến California và Australia. Không chỉ đe dọa đến tính mạng, nhà ở và sinh kế của người dân, các vụ cháy rừng còn khiến động vật chết hàng loạt và phát tán lượng khí thải carbon khổng lồ trong bầu khí quyển. Đợt cháy rừng nghiêm trọng nhất trong lịch sử Australia năm ngoái thiêu rụi khoảng 8,5 triệu hécta rừng, tương đương với diện tích của nước Áo, cùng với khoảng 500 triệu động vật chết, gây thiệt hại kinh tế ước khoảng 5 tỷ AUD (2,8 tỷ USD).

Sự đa dạng sinh học giúp các thảm thực vật rừng đối phó với biến đổi khí hậu và nhiều mối đe dọa khác. Trong khi đó, tính đa dạng sinh học của rừng đang bị "bóp nghẹt" bởi nạn phá rừng, suy thoái rừng và biến đổi khí hậu. Với chủ đề rừng và tính đa dạng sinh học, Ngày quốc tế về Rừng năm nay nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của sự đa dạng sinh học ở rừng và những thách thức xung quanh vấn đề này. Bảo vệ và phát triển rừng bền vững cũng chính là bảo tồn đa dạng sinh học.

Theo Liên hợp quốc, nhờ những nỗ lực của các chính phủ, các cá nhân và tổ chức liên quan, tốc độ phá rừng mỗi năm trên thế giới đã giảm 50% trong 25 năm qua. Tại Indonesia, nơi tỷ lệ phá rừng thuộc hàng cao nhất thế giới, Tổng thống nước này Joko Widodo tháng 8/2019 đã ban hành lệnh ngừng vĩnh viễn chương trình phát quang rừng để trồng cọ hoặc đốn gỗ.

Tại Thái Lan, Cục Lâm nghiệp áp dụng một mô hình trồng rừng mới chi phí thấp hơn nhiều so với hiện nay, đồng thời có thể tạo ra nhiều không gian xanh hơn. Theo đó, cơ quan này chuyển vai trò từ trồng rừng sang cung cấp cây giống. Người dân địa phương sẽ trồng cây trên đất được phân bổ và họ sẽ hưởng lợi ích kinh tế từ những cây trồng đó, trong khi quốc gia có thêm nhiều cây xanh để cải thiện môi trường. Cục Lâm nghiệp sẽ chỉ phải chi 1.000 baht (30 USD) cho mỗi rai đất (một rai bằng 0,16 hécta) và số tiền này sẽ được dành cho việc trồng cây con để giao cho các cộng đồng địa phương.

Tại Brazil, chính phủ công bố sắc lệnh cấm hoàn toàn việc đốt nương rẫy, cánh đồng trên cả nước vào mùa khô nhằm ngăn chặn nguy cơ cháy rừng gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường và hệ sinh thái rừng nhiệt đới Amazon của nước này. Lực lượng chức năng cũng xử lý nghiêm như bắt giữ và phạt tiền các đối tượng dính líu đến các vụ cháy rừng Amazon.

Trong khuôn khổ Hội nghị lần thứ 25 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP25) diễn ra tại Tây Ban Nha tháng 12/2019, các nước Na Uy, Đức và Anh cam kết hỗ trợ 366 triệu USD cho Colombia trong 5 năm tới để giúp nước này giảm tình trạng chặt phá rừng ở rừng rậm Amazon thuộc phạm vi lãnh thổ của mình. Trong nỗ lực ngăn chặn nạn phá rừng, tháng 9/2019, Na Uy ký một thỏa thuận mới với Gabon. Theo đó, Gabon sẽ nhận được khoảng 10 USD cho mỗi tấn carbon không phát thải ra môi trường và lên tới mức thanh toán tối đa 150 triệu USD trong 10 năm.

Năm ngoái, Cơ quan Liên chính phủ về tính đa dạng sinh học và hệ sinh thái (IPBES) cảnh báo "sức khỏe" của các hệ sinh thái trên "Hành tinh Xanh" đang giảm ở mức chưa từng thấy và tốc độ tuyệt chủng của các loài động, thực vật có chiều hướng tăng nhanh. Trong thông điệp đưa ra nhân ngày 21/3 năm nay, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres nhấn mạnh: "Chúng ta phải khẩn trương hành động để đảo ngược xu hướng này. Một trong những giải pháp đó là bảo vệ rừng".

Ông Guterres kêu gọi tất cả các chính phủ, doanh nghiệp và xã hội dân sự khẩn trương hành động nhằm ngăn chặn nạn phá rừng và phục hồi hệ sinh thái rừng đã bị suy thoái. Với mỗi hécta rừng mất đi, con người lại tiến gần hơn tới viễn cảnh khủng khiếp của biến đổi khí hậu. Tính đa dạng sinh học của rừng sẽ tiếp tục thay đổi và chúng ta không thể bảo vệ mọi thứ, do đó việc gìn giữ những gì còn lại là mục tiêu cấp thiết để bảo vệ môi trường sống của chúng ta.

Nguyễn Hằng (TTXVN)

Không phải nửa tỷ mà hàng tỷ động vật chết trong cháy rừng Australia Các nhà khoa học cảnh báo hàng tỷ động vật có thể đã chết trong các vụ cháy rừng đang tàn phá Australia, con số lớn hơn rất nhiều cảnh báo trước đó là 480 triệu động vật bị xóa sổ. Ít nhất một loài bị đe dọa tuyệt chủng. Ước tính số động vật chết vẫn đang tăng và hàng trăm tỷ...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Trung Quốc triển khai hơn 80 máy bay, tàu chiến sát Đài Loan?08:57

Philippines nói khó tránh liên quan nếu Đài Loan bị tấn công08:25

"Con đường tử thần" tại Kursk khi Nga đánh bật Ukraine khỏi chiến tuyến08:18

Washington cấp tập chuyển vũ khí đến Trung Đông08:52

Động đất Myanmar: Cứu sống một người sau gần 4 ngày, số người chết gần vượt 3.00001:58

Ông Trump chính thức ký lệnh đánh thuế lên toàn cầu06:21

Mỹ cảnh báo Nga, khẳng định cam kết với NATO09:42

Căng thẳng Trung Đông tăng nhiệt02:47

23 bang kiện chính quyền Tổng thống Trump09:04

Nhiều nước lên tiếng về giải pháp cho khủng hoảng Ukraine21:26

Ông Trump khoe thẻ vàng nhập cư 5 triệu USD in hình chân dung08:57

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Nỗi lo thất nghiệp tăng cao nhất ở Mỹ kể từ sau đại dịch

21:20:29 15/04/2025

Dù vậy, các chuyên gia cảnh báo rằng tâm lý bi quan lan rộng có thể khiến người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, làm giảm nhu cầu và kéo theo suy giảm hoạt động đầu tư kinh doanh, từ đó làm gia tăng nguy cơ suy thoái kinh tế.

Đánh bom xe chở cảnh sát tại Pakistan, 22 người thương vong

21:19:12 15/04/2025

Tuy nhiên, tình hình an ninh tại đây ngày càng bất ổn với việc gia tăng các vụ tấn công khủng bố, trong đó có vụ đánh bom tự sát tại ga xe lửa Quetta tháng 11 năm ngoái khiến 26 người thiệt mạng.

Tổng thống Donald Trump đưa vấn đề kết thúc quy ước giờ mùa hè ra Quốc hội

21:17:33 15/04/2025

Quan điểm của ông Trump được đưa ra ngay sau phiên điều trần tại Thượng viện Mỹ, nơi các nhà lập pháp đang xem xét khả năng duy trì một múi giờ cố định trong năm nhằm giải quyết những bất cập mà hệ thống hiện hành gây ra.

EU gặp khó trong nỗ lực lấp khoảng trống viện trợ do Mỹ để lại

21:13:52 15/04/2025

Theo DRC, USAID từng tài trợ cho 24 trong số 40 chương trình của tổ chức này, chiếm 20% tổng ngân sách. Các chương trình này bao gồm hỗ trợ tiền mặt cho người dân tại Sudan, điều trị suy dinh dưỡng ở trẻ em tại Cameroon và rà phá bom mì...

Singapore giải tán quốc hội trước thềm tổng tuyển cử

21:12:16 15/04/2025

Theo Reuters, cuộc bỏ phiếu sắp tới được xem là phép thử quan trọng đầu tiên đối với Thủ tướng đương nhiệm Lawrence Wong, người đã thay thế cựu Thủ tướng Lý Hiển Long để trở thành lãnh đạo đảng Hành động Nhân dân Singapore vào tháng 5/2...

Giá dầu thế giới lao dốc gây lo ngại cho các nhà sản xuất lớn

21:06:05 15/04/2025

Thêm vào đó, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc đang tác động đến kỳ vọng tăng trưởng toàn cầu. Bất ổn xoay quanh thương mại đang đè nặng lên giá dầu vốn đã chịu áp lực.

Tổng thống Mỹ tiếp tục bị kiện lên Tòa án liên bang về thẩm quyền áp thuế quan

20:58:17 15/04/2025

Đơn kiện của Trung tâm Tư pháp Tự do đang thách thức mức thuế mà ông Trump công bố ngày 2/4 cũng như các mức thuế mà ông áp riêng đối với Trung Quốc.

Thuế quan của Mỹ: Malaysia nêu 3 trụ cột trong ứng phó

20:56:36 15/04/2025

Về cải cách, Malaysia sẽ tăng tốc cải cách kinh tế nhằm nâng cao năng lực chuỗi cung ứng trong nước, từ đó cải thiện khả năng chống chịu và thích ứng của các doanh nghiệp xuất khẩu trước những biến động toàn cầu.

Trung Quốc tạm dừng xuất khẩu đất hiếm và nam châm

20:34:55 15/04/2025

Bắc Kinh đã đình chỉ xuất khẩu một số khoáng sản và nam châm đất hiếm nguyên liệu quan trọng đối với ngành công nghiệp ô tô, chất bán dẫn và hàng không vũ trụ.

Trung Quốc sửa một chi tiết, bán dẫn Mỹ 'đứng ngồi không yên'

20:25:53 15/04/2025

Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Trung Quốc (CSIA) cho biết, chính quyền nước này vừa đưa ra định nghĩa mới về xuất xứ đối với các sản phẩm bán dẫn.

Bão cát nghiêm trọng tấn công Iraq, hơn 1.800 người nhập viện

15:20:21 15/04/2025

Tỉnh Muthanna là một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Ông Mazen al-Egeili, quan chức y tế địa phương, cho biết ít nhất 700 người tại tỉnh này đã được đưa đến bệnh viện do khó thở và gặp phải các triệu chứng hô hấp nghiêm t...

Cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ bình luận về chính sách thuế quan của Tổng thống Trump

15:12:54 15/04/2025

"Các bước đi hướng tới xóa bỏ hoặc hạ thuế quan là tích cực, nhưng chúng ta đang sống trong một thế giới đầy bất ổn", bà Yellen phát biểu hôm 14/4 trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình Balance of Power của Bloomberg Television.