Thạc sĩ, cử nhân học trung cấp: Đi “lùi” tìm giá trị thực?
Thực tế thất nghiệp đã mở ra làn sóng liên thông “ngược” khi thạc sĩ, cử nhân đổ xô học trung cấp để kiếm việc làm. “Hiện tượng” có vẻ u ám đó phải chăng là con đường sáng sủa cho những giá trị thật?
Không tìm được việc làm đúng với chuyên ngành, bằng cấp được đào tạo, gần đây nhiều cử nhân, thạc sĩ đã chọn đường… lùi bằng cách đi học nghề, học trung cấp. Chuyện nghe rất khó tin nhưng đang diễn ra.
Ở góc độ đào tạo, đó là một sự tốn kém, lãng phí khủng khiếp của gia đình, xã hội. Đó cũng là hậu quả của thực trạng thừa thầy thiếu thợ, một thời gian dài người học – người dạy và cả người sử dụng lao động “u mê” chạy theo bằng cấp. Vậy nhưng, phía sau sự lãng phí và “bi kịch” này chưa hẳn là con đường u ám.
Điều quan trọng nhất của việc học là giúp người học định vị được bản thân mình.
Đối với người học, việc “quay đầu” này không phải bước lùi mà là con đường để họ định vị lại bản thân. Điều mà trước đây ở môi trường ĐH hay trên nữa là cao học đã không giúp họ nhận ra mình là ai. Chỉ đến khi ra trường, họ được thực tế đáp trả khi năng lực không đi cùng bằng cấp. Hay một đáp trả khác: xã hội không cần thứ họ đang có, còn nhiều người thì vẫn đang cố chạy theo.
Hãy nhìn vào thực tế, từ ngay đến năm 2020, mỗi năm TPHCM sẽ có 270.000 chỗ làm mới. Trong đó, nhu cầu trình độ lao động ĐH, trên ĐH chỉ chiếm 12%. Còn lại, xin thưa là chỗ của lao động trình độ cao đẳng, trung cấp và công nhân, sơ cấp kỹ thuật.
Đứng ở trên cao, cầm một cái búa, nhiều người quên mất rằng không phải tất cả công việc trong xã hội đều cần cái búa, nhiều việc chỉ cần đến cây kim. Và kể cả khi anh chịu “cúi mình” đi xin việc của cây kim cũng khó tránh bị hoài nghi về năng lực. Nhiều cử nhân, thạc sĩ phải giấu bằng để đi xin việc hoặc đi học việc của cây kim cùng vì lẽ đó.
Video đang HOT
Khi cầm thứ vượt quá với khả năng của mình, họ đổi sang để cầm thứ khác thích hợp là một sự thông minh. Giáo dục không giúp họ đặt mình đúng chỗ thì chính họ phải tự giúp lấy mình. Như lời một nhà giáo dục chia sẻ, việc học là để khai minh, để anh nhận ra anh là ai, anh làm được gì.
Mục tiêu vào ĐH không xấu nhưng khi lựa chọn, mỗi người phải trả lời được nó có phù hợp với mình hay không. Còn trách nhiệm của giáo dục là phải sàng lọc được năng lực, phẩm chất của người học cũng như đào tạo và trao bằng cấp đúng với khả năng. Còn lâu nay, đích đến của hầu hết học trò sau khi tốt nghiệp phổ thông đều là vào đại học. Cử nhân ồ ạt ra trường lại không đáp ứng được thực tế xã hội. Thừa vẫn thừa và thiếu vẫn thiếu.
Cử nhân, thạc sĩ ào ào đi học trung cấp là những “nhân chứng sống” cho thấy rằng bằng cấp không đồng nghĩa với một tương lai được đảm bảo mà có khi còn quàng thêm những bi kịch. Đây phải chăng là đòn đau cần thiết để cả người học, gia đình và cả nền giáo dục thức tỉnh, có trách nhiệm hơn trước những lựa chọn và trong công việc đào tạo của mình. Thứ xã hội đang cần là những giá trị thật, khả năng thật và câu nói quen tai “xã hội coi trọng bằng cấp” đang có dấu hiệu lung lay phải xem một tín hiệu vui.
Theo Dantri
Thạc sĩ, cử nhân ồ ạt học... trung cấp
Tại các trường trung cấp, số thạc sĩ, cử nhân theo học ngày càng đông. Quá trình "liên thông ngược" này cho thấy một sự lãng phí rất lớn trong đào tạo đại học hiện nay.
Lê Thu Hòa, quê Nghệ An, tốt nghiệp hệ CĐ ngành kế toán tại một trường ĐH ở TPHCM nhưng sau nhiều tháng chờ việc, cô quyết định đăng ký học ngành quản trị nhà hàng của Trường Trung cấp Du lịch và Khách sạn Saigontourist. Cũng dự tuyển vào trường này, thí sinh Nguyễn Hồng Phước cho biết đã tốt nghiệp hệ CĐ ngành quản trị kinh doanh tại một trường ĐH, tuy đã nộp hồ sơ vào nhiều công ty nhưng không có hồi âm nên quyết định chuyển hướng.
30% liên thông ngược
Ở Trường Trung cấp Du lịch và Khách sạn Saigontourist, trong số 2.000 học sinh trường tuyển mỗi năm, khoảng 600 người có bằng ĐH, CĐ, thậm chí thạc sĩ - chiếm khoảng 30%. Ông Trần Văn Hùng, hiệu trưởng nhà trường, cho biết hầu như những người đã có bằng ĐH, CĐ quay lại học trung cấp đều đang thất nghiệp và không thiếu ngành nghề nào.
Thí sinh tham gia phỏng vấn trong đợt tuyển sinh của Trường Trung cấp Du lịch và Khách sạn Saigontourist.
Tại nhiều trường trung cấp khác, tỉ lệ những người đã có bằng ĐH, CĐ cũng chiếm 20%-30%. Ông Lê Lâm - Chủ tịch HĐQT, nguyên Hiệu trưởng Trường Trung cấp Đại Việt - cho biết năm 2011 có 1.812 học sinh thì 308 người đã tốt nghiệp ĐH, CĐ và thạc sĩ. Năm 2012 có 1.607 người học thì 304 có bằng ĐH, CĐ.
Ông Đặng Văn Sáng, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Ánh Sáng, cho biết mỗi năm, trường chỉ tuyển 1.000 học sinh nhưng tới 30% trong số đó đã có bằng ĐH, CĐ. Họ đã tốt nghiệp ở đủ ngành nghề và rất nhiều học viên tốt nghiệp các trường ĐH công lập...
Đại diện nhiều trường cho biết những người đã tốt nghiệp ĐH, CĐ chưa có việc làm quay lại học trung cấp ở những ngành nghề phù hợp hơn, dễ tìm việc làm hơn.
Hiện chưa có thống kê cụ thể từ phía ngành chức năng nhưng thực tế, những người đã có bằng ĐH, CĐ quay lại học trung cấp, học nghề ngành càng nhiều. Hiện tượng này được ví von là quá trình "liên thông ngược" hoặc "học viên sau ĐH".
Hệ quả của đào tạo ĐH, CĐ tràn lan
Theo công bố của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, quý IV/2013, cả nước có thêm 72.000 lao động trình độ ĐH, CĐ thất nghiệp. Trong khi đó, chỉ tiêu vào ĐH tăng theo từng năm. Thực tế này khiến không ít người xót xa.
Ông Đặng Văn Sáng tính toán chi phí cho một người học ĐH bình thường không dưới 100 triệu đồng, bao gồm học phí và các chi phí khác. Bốn năm đèn sách ra trường thất nghiệp rồi lại tiếp tục học một nghề để mưu sinh là sự lãng phí rất lớn. Nhiều người trong số đó đang ôm theo cả một khoản nợ lớn mà chưa biết khi nào mới trả được.
Sở dĩ có tình trạng trên, nhiều ý kiến cho rằng hệ ĐH, CĐ tăng quy mô tuyển sinh khiến số lượng người theo học hệ này ngày càng nhiều nhưng không cần tính đến nhu cầu nhân lực thật sự mà xã hội đang cần. Ông Đỗ Hữu Khoa, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Công nghệ thông tin Sài Gòn, chỉ ra rằng năm 2014, chỉ tiêu vào ĐH là trên 400.000, CĐ trên 280.000 và hệ TCCN dự kiến 300.000. Nếu tính thêm chỉ tiêu các hệ vừa làm vừa học, liên thông ở các trường ĐH, CĐ và chính quy trong các trường CĐ, trung cấp nghề... thì có gần 1,1 triệu chỉ tiêu. Như vậy, với tỉ lệ 70% ĐH, CĐ và TCCN 30% thì tỉ lệ cơ cấu này hoàn toàn không hợp lý, dẫn đến tình trạng thừa thầy thiếu thợ.
Ngoài ra, tâm lý chuộng bằng cấp và công tác hướng nghiệp chưa hiệu quả cũng là nguyên nhân của sự lệch hướng. Ông Lê Lâm cho rằng chính công tác hướng nghiệp thời gian qua chưa tốt nên trong việc chọn ngành nghề, học sinh vẫn chạy theo ngành "hot", ngành dễ học chứ không phải chọn theo năng lực. Tình trạng ngồi nhầm ĐH xảy ra nhiều năm, với nhiều sinh viên nên chuyện những cử nhân, kỹ sư thất nghiệp rồi quay lại học trung cấp với quyết tâm làm lại cuộc đời ngày càng phổ biến và trở thành vấn đề nhức nhối.
Ông Đặng Văn Sáng nhìn nhận ở tầm vĩ mô, trong tương lai gần phải xây dựng được cơ cấu nhân lực, từ đó xác định chỉ tiêu các ngành nghề, loại hình để Bộ Giáo dục và Đào tạo căn cứ xây dựng chiến lược nguồn nhân lực cho phù hợp, tránh sự lãng phí như hiện nay.
"Học tập là chuyện suốt đời nhưng việc có đến hàng chục triệu người tốt nghiệp ĐH, CĐ thất nghiệp rồi quay lại học trung cấp, học nghề hẳn chỉ có ở Việt Nam" - một chuyên gia giáo dục nhận định.
Theo Huy Lân
Người Lao Động
Kén việc, cử nhân tự loại mình Từ nay đến năm 2020, mỗi năm TPHCM sẽ có 270.000 chỗ làm mới, trong đó nhưu cầu trình độ lao động đại học chỉ chiếm 12%. Nếu cử nhân kén việc và không chịu khó thì sẽ tự loại mình khỏi thị trường lao động. Nhu cầu nhân lực đối với lao động trình độ cao đẳng chiếm 13%, trung cấp 35%,...
