Tesla kiếm lời không nhờ bán ôtô

Trong 2020, hãng xe điện thu được hơn 1,5 tỷ USD nhưng hoàn toàn nhờ việc bán hạn mức khí thải cho các hãng ôtô khác.

Có 11 bang của Mỹ yêu cầu các hãng sản xuất ôtô phải bán ra một tỷ lệ nhất định xe không khí thải tính đến 2025. Nếu không làm được, các hãng sẽ phải mua hạn mức khí thải từ chính các đối thủ để đạt được mục tiêu. Tesla là một trong số ít những hãng thừa hạn mức bởi chỉ bán xe điện.

Đó hoàn toàn là việc kinh doanh sinh lời đối với Tesla khi mang về 3,3 tỷ USD trong 5 năm qua, và gần nửa trong số đó chỉ tính riêng trong 2020. Khoản 1,5 tỷ USD mà hãng thu được vượt xa so với mức lãi ròng 721 triệu USD – có nghĩa Tesla có thể thông báo lỗ ròng gần 800 triệu USD trong 2020, nếu chỉ tính hoạt động kinh doanh bán xe.

Model S – một trong bốn sản phẩm hiện nay của hãng xe điện Mỹ. Ảnh: Tesla

Gordon Johnson của GLJ Research và cũng là một trong những nhà đầu tư lớn ở Tesla nói: “Những anh chàng này đang để mất tiền khi bán ôtô. Họ kiếm tiền nhờ bán hạn mức. Và các hạn mức đang dần biến mất”.

Những người đứng đầu Tesla thừa nhận hãng không thể dựa vào nguồn này. Giám đốc tài chính Zachary Kirkhorn nói: “Về lâu dài, buôn bán hạn mức không phải là một phần của việc kinh doanh, và chúng tôi không có kế hoạch kinh doanh nhờ vào điều đó”.

11 bang yêu cầu một tỷ lệ nhất định ôtô bán ra là xe không khí thải, hoặc các hãng mua lại hạn mức từ một công ty khác như Tesla, gồm các bang California, Colorado, Connecticut, Maine, Maryland, Massachusetts, New York, New Jersey, Oregon, Rhode Island và Vermont.

Tesla cũng báo cáo những tiêu chuẩn tính lợi nhuận khác, giống nhiều hãng khác vẫn làm. Và theo những tiêu chuẩn này, lợi nhuận đủ lớn để họ không phụ thuộc vào việc bán hạn mức khí thải đang giúp sinh lời.

Tesla cũng từng báo cáo khoản lợi nhuận đã được điều chỉnh trong 2020 là 2,5 tỷ USD, không tính tới những khoản như việc phát hành 1,7 tỷ USD cổ phiếu. Lợi nhuận gộp trong việc kinh doanh ôtô là 5,4 tỷ USD, kể cả khi đã trừ lợi nhuận từ việc bán hạn mức khí thải. Dòng tiền tự do 2,8 tỷ USD đã tăng 158% kể từ một năm trước, một bước ngoặt ngoạn mục từ 2018 khi Tesla “đốt” tiền và đứng trước nguy cơ trắng tay.

Những người ủng hộ nói rằng những tiêu chuẩn này cho thấy Tesla đang kiếm ra tiền ít nhất sau những năm thua lỗ. Lợi nhuận kể trên là một trong những lý do cổ phiếu của hãng đã thể hiện tốt trong hơn một năm qua.

Nhưng tranh cãi giữa những người theo chủ nghĩa hoài nghi và những người hâm mộ hãng về việc Tesla có đang thực sự kiếm lời hay không đã trở thành một “cuộc chiến tranh thần thánh”, theo Gene Munster, đối tác quản lý của Loup Ventures và cũng là một nhà phân tích công nghệ hàng đầu.

Theo Munster: “Họ đang tranh cãi về hai thứ khác nhau. Họ sẽ không bao giờ đi đến một giải pháp”. Munster tin rằng những chỉ trích tập trung quá nhiều vào cách hạn mức tín dụng vẫn vượt lợi nhuận. Nhà phân tích này cũng cho rằng biên lợi nhuận gộp, không tính việc bán hạn mức khí thải, là thước đo tốt nhất cho thành công về tài chính của hãng. “Đó là chỉ số hàng đầu”, Munster khẳng định và thêm, rằng “Sẽ không có cơ may nào cho General Motors và Volkswagen kiếm tiền dựa trên xe điện”.

Cổ phiếu tăng 743% năm ngoái giúp Tesla trở thành một trong những hãng Mỹ giá trị nhất thế giới. Tuy nhiên, 500.000 xe bán trong 2020 chỉ là một phần rất nhỏ của hơn 70 triệu xe bán ra trên toàn thế giới.

Thứ mà Tesla có trong khi các hãng khác không có là sự tăng trưởng chóng mặt. Tuần trước, hãng ước tính mức tăng trưởng doanh số hàng năm 50% trong những năm tới, và dự kiến còn làm tốt hơn thế trong 2021 khi các hãng xe khác nỗ lực vực dậy doanh số như thời trước đại dịch.

Toàn ngành đang chuyển hướng đến tương lai toàn xe điện, nhằm đạt các quy định khí thải ngày càng nghiêm ngặt, cũng như để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn đối với dòng xe xanh này. Xe điện cũng yêu cầu ít nhân công hơn, ít linh kiện hơn và chi phí sản xuất ít hơn so với ôtô truyền thống.

Trong khi Tesla đang dẫn đầu về xe điện, hãng cũng phải đối mặt với cuộc cạnh tranh ngày một khó khăn khi mỗi hãng đều ra mắt các mẫu xe điện riêng, hoặc có kế hoạch như thế.

Volkswagen đã vượt Tesla về doanh số xe điện tại phần lớn thị trường châu Âu. Tuần trước, General Motors nói rằng hãng hy vọng sẽ chuyển hoàn toàn sang dòng xe không khí thải kể từ 2035.

Những nhà phân tích khác cho rằng giá cổ phiếu của Tesla sẽ xác minh cách mà hãng có thể kiếm lời từ xu hướng chuyển dịch sang xe điện.