Tên lửa Tomahawk: “Quân bài mặc cả” của Mỹ có thể khiến Nga đau đầu

Tên lửa Tomahawk có thể được Mỹ sử dụng như “quân bài mặc cả” với Nga, đồng thời gây thêm khó khăn cho hệ thống phòng không của Moscow.

Tàu khu trục USS Porter phóng tên lửa Tomahawk ở Địa Trung Hải năm 2017 (Ảnh: U.S. Navy/Getty).

Kể từ tháng 9, đã có nhiều đồn đoán về việc liệu Mỹ có thể cung cấp cho Ukraine tên lửa hành trình Tomahawk mà Kiev mong đợi từ lâu hay không. Tới ngày 6/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đã “gần như đưa ra quyết định” về việc này.

Tomahawk là tên lửa hành trình tầm xa cận âm, được thiết kế để tấn công chính xác các mục tiêu trên bộ. Tomahawk có tầm hoạt động từ 1.600 đến 2.500km, mặc dù các chuyên gia tin rằng bất kỳ phiên bản nào mà Ukraine nhận được có thể bị giới hạn ở mức 1.700km.

Các chuyên gia nhận định những vũ khí tầm xa này, nếu được phê duyệt, sẽ cho phép Ukraine tấn công các mục tiêu quân sự sâu trong lãnh thổ Nga và gia tăng áp lực lên Tổng thống Nga Vladimir Putin, đồng thời tạo cho Kiev lợi thế mạnh hơn trong các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai.

“Các tên lửa này sẽ là sự bổ sung mạnh mẽ cho kho vũ khí của Ukraine, thứ mà Ukraine phần lớn còn thiếu vào lúc này”, Emil Kastehelmi, nhà phân tích tại tổ chức Black Bird Group có trụ sở tại Phần Lan, nói với trang tin Kyiv Independent.

Hiện tại, Ukraine chủ yếu dựa vào máy bay không người lái (UAV) tầm xa sản xuất trong nước để tấn công các mục tiêu sâu bên trong nước Nga – những vũ khí mang theo hàng chục, chứ không phải hàng trăm kg thuốc nổ.

“Nếu Ukraine có được số lượng lớn tên lửa này, đó sẽ là một điều khó khăn cho Nga vì Tomahawk sẽ bao phủ một khu vực rộng lớn, nơi có rất nhiều mục tiêu giá trị cao, mà sau đó Ukraine có thể tấn công với thiệt hại lớn hơn”, chuyên gia Kastehelmi nói.

“Vì vậy, tất nhiên, Điện Kremlin không muốn Ukraine sở hữu Tomahawk, ít nhất là không phải với số lượng lớn”, ông Kastehelmi nói thêm.

Nga phản đối mạnh mẽ kế hoạch cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine. Vào ngày 5/10, Tổng thống Nga Vladimir Putin cảnh báo bất kỳ quyết định cung cấp tên lửa Tomahawk nào cho Ukraine cũng sẽ “phá hủy những xu hướng tích cực đang nổi lên” trong quan hệ Mỹ – Nga.

“Cơn đau đầu” cho Nga?

“Nếu được cung cấp mà không có những cảnh báo nghiêm ngặt về mục tiêu, Tomahawk có thể làm gia tăng đáng kể áp lực lên hệ thống phòng không của Nga”, Justin Bronk, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI), nhận định.

Ông Bronk cho biết Nga sẽ phải mở rộng phạm vi phòng không để bảo vệ các trung tâm chỉ huy, căn cứ không quân và các địa điểm hậu cần sâu trong lãnh thổ. Trước đây, Nga cũng chú trọng nhiệm vụ này sau các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái tầm xa của Ukraine.

“Tomahawk có hiệu ứng đầu đạn lớn hơn và mạnh hơn nhiều so với UAV tầm xa của Ukraine, độ chính xác cao hơn nhiều so với tên lửa hành trình Flamingo do nước này tự phát triển, và tầm bắn xa hơn nhiều so với tên lửa Storm Shadow hay SCALP của Anh – Pháp”, chuyên gia Bronk nói.

Theo nhà phân tích Emil Kastehelmi, các cuộc tấn công bằng tên lửa Tomahawk quy mô lớn có thể buộc Moscow phải “ưu tiên và phân tán một số tài sản và hoạt động của mình”, đặc biệt là những tài sản liên quan đến các nhà máy lọc dầu, hậu cần và cơ sở huấn luyện.

“Các tên lửa này (Tomahawk) có thể đẩy nhanh chiến dịch của Ukraine nhằm vào cơ sở hạ tầng dầu khí (của Nga). Chúng có thể gây ra thiệt hại rất đáng kể. Chúng ta đang nói đến hàng trăm kg thuốc nổ, chứ không chỉ vài chục kg như máy bay không người lái”, chuyên gia Kastehelmi cho biết.

Quy mô của các cuộc tấn công bằng Tomahawk sẽ thách thức hệ thống phòng thủ của Nga theo những cách mà các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái không bao giờ có thể làm được.

“Điều đó sẽ thực sự gây đau đầu cho Nga. Súng máy dùng cho mục đích phòng không không có tác dụng chống lại tên lửa. Cần có tên lửa phòng không để đẩy lùi mối đe dọa do Tomahawk mang lại”, ông Kastehelmi nhận định.

Vũ khí “thay đổi cuộc chơi”?

Câu hỏi được đặt ra là liệu Mỹ có thực sự triển khai tên lửa Tomahawk hay không. Mặc dù kịch bản này sẽ có tác động, nhưng riêng việc chuyển giao Tomahawk sẽ không thể thay đổi cục diện chiến sự chỉ sau một đêm.

“Bất kỳ hệ thống vũ khí nào thường không thực sự mang tính thay đổi cục diện. Vấn đề nằm ở những động lực lớn hơn đang diễn ra”, chuyên gia Emil Kastehelmi nói.

Ông lưu ý rằng một trong những câu hỏi then chốt là Ukraine thực sự sẽ nhận được bao nhiêu tên lửa và liệu có thể bổ sung chúng nếu nguồn cung cạn kiệt hay không.

“Trong trường hợp của Tomahawk, một trong những câu hỏi quan trọng nhất là Ukraine sẽ nhận được bao nhiêu tên lửa. Và nếu Ukraine hết tên lửa Tomahawk, liệu họ có thể mua chúng một cách tương đối dễ dàng hay không?”, ông Kastehelmi đặt câu hỏi.

Chuyên gia Justin Bronk đồng ý rằng mặc dù Tomahawk có thể gia tăng áp lực lên Nga, nhưng chúng không phải là “viên đạn thần kỳ”.

“Chúng có thể bị đánh chặn như bất kỳ tên lửa hành trình nào khác, và khó có khả năng đột nhiên tạo ra sự khác biệt chiến lược đối với cục diện cuộc chiến sau năm thứ 4″, ông Bronk nhận định.

Tuy nhiên, tác động của Tomahawk có thể không chỉ giới hạn ở chiến trường. Một số nhà phân tích tin rằng những cuộc thảo luận xoay quanh Tomahawk có thể định hình toàn bộ diễn biến của cuộc xung đột, ảnh hưởng đến cả kế hoạch quân sự lẫn tính toán chính trị ở Moscow và Washington.

“Có thể Mỹ muốn cho Nga thấy rằng sẽ có thiệt hại thực sự nếu họ không hành động phù hợp và Tomahawk là một trong những tuyên bố chính trị tốt nhất để chứng minh điều đó. Tên lửa này có thể được sử dụng như một công cụ mặc cả khi Mỹ cố gắng thuyết phục Nga ký kết một thỏa thuận ngừng bắn nào đó và sau đó, có thể là một thỏa thuận hòa bình “, chuyên gia Kastehelmi nhận định.