Tay chân miệng và sốt phát ban: Những dấu hiệu tương đồng dễ gây nhầm lẫn

Sốt, nổi ban đỏ là triệu chứng thường gặp ở cả bệnh tay chân miệng và sốt phát ban, nếu cha mẹ không lưu ý rất dễ nhầm lẫn. Bệnh tay, chân miệng rất nguy hiểm có thể gây tử vong ở trẻ nhỏ.

Hiểu rõ biểu hiện lâm sàng của từng loại bệnh giúp phát hiện kịp thời và điều trị sớm.

Tay chân miệng và sốt phát ban đều khởi bệnh với triệu chứng mệt mỏi, nôn, sốt. Sau đó cơ thể bé sẽ xuất hiện các nốt ban đỏ dạng chấm, đốm ở bề mặt da. Các bác sĩ cho biết việc chẩn đoán bệnh tay chân miệng chủ yếu dựa vào biểu hiện lâm sàng, ít khi chờ vào xét nghiệm.

Do đó, bố mẹ hoàn toàn có thể phân biệt được hai loại bệnh này thông qua những triệu chứng đặc trưng của nó. Vậy làm thế nào để phân biệt bệnh chân tay miệng với sốt phát ban?

1. Biểu hiện của bệnh tay chân miệng

Tay chân miệng thường gặp ở trẻ nhỏ, nhất là các bé dưới 5 tuổi. Căn bệnh này có tốc độ lây lan nhanh, dễ bùng phát thành dịch. Thời điểm dễ mắc bệnh là tháng 3 – 5 và tháng 8 – 9 hàng năm.

Nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng là do nhóm virus đường ruột Enterovirus tấn công cơ thể. Bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, viêm phổi, viêm cơ tim…dẫn đến tử vong ở trẻ nhỏ.

Phân biệt tay chân miệng và sốt phát ban để điều trị đúng cách – Ảnh: Internet

Bệnh tay chân miệng có các dấu hiệu nhận biết tùy thuộc vào từng giai đoạn cụ thể.

- Giai đoạn ủ bệnh: Thời gian kéo dài thường từ 3 – 7 ngày. Biểu hiện ban đầu của bệnh trong giai đoạn này thường không rõ rệt với một số triệu chứng như sốt nhẹ, đau họng, chán ăn, tiết nhiều nước bọt…Trẻ có thể bị tiêu chảy nhẹ và kém linh hoạt hơn. Đôi khi bố mẹ sẽ sờ thấy hạch ở cổ và dưới hàm của bé.

- Giai đoạn khởi phát: Đây là giai đoạn khiến bố mẹ dễ nhầm lẫn tay chân miệng với sốt phát ban nhất. Bởi từ 1 – 2 ngày sau thời kỳ ủ bệnh, bé sẽ xuất hiện các triệu chứng như sốt cao từ 39 – 40oC. Một số triệu chứng điển hình của bệnh tay chân miệng như phát ban tại các vị trí đặc hiệu trên da, loét miệng xuất hiện.

- Giai đoạn toàn phát: Biểu hiện bệnh bắt đầu bằng các đốm phát ban ở bàn chân. Ngoài các triệu chứng điển hình, còn xuất hiện thêm các biểu hiện như: Bóng nước xen kẽ với hồng ban, chỉ xuất hiện hồng ban. Một số trường hợp bé chỉ bị loét miệng.

Thời kỳ toàn phát có thể kéo dài từ 3 – 10 ngày. Sau đó vết lở loét sẽ mất dần nhưng để lại vết thâm trên cơ thể trẻ. Trong trường hợp trẻ bị sốt cao và nôn nhiều có nguy cơ biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp rất nguy hiểm.

- Giai đoạn lui bệnh: Trẻ sẽ hồi phục hoàn toàn sai 3 – 5 ngày kết thúc giai đoạn toàn phát nếu không có biến chứng. Trong trường hợp trẻ bị sốt cao kéo dài hơn 48h gia đình cần đưa đến bệnh viện để được điều trị ngay lập tức.

2. Biểu hiện của bệnh sốt phát ban

Biểu hiện của bệnh sốt phát ban thường xuất hiện từ 1 – 2 tuần sau khi nhiễm. Giai đoạn đầu bệnh không có dấu hiện rõ ràng hoặc xuất hiện triệu chứng nhẹ. Bệnh nhân sẽ bị sốt cao trên 39,4 độ C ngay khi nhiễm virus. Kèm theo các triệu chứng viêm họng, sổ mũi. Tình trạng này kéo dài từ 3 – 5 ngày. Ở trẻ em bị sốt phát ban sẽ xuất hiện hạch bạch huyết ở cổ.

Hiện tượng phát ban nổi lên theo sau cơn sốt. Trên da của người bệnh xuất hiện các đốm nhỏ, đỏ hoặc sưng lên. Một số đốm có vòng trắng bao quanh. Phát ban lan rộng từ vùng ngực đến lưng, bụng, sang cổ tay và cánh tay.

Biểu hiện của bệnh sốt phát ban – Ảnh: Internet

Sau đó chúng có thể lan xuống chân hoặc lên mặt tùy tình trạng. Các đốm phát ban thường biến mất sau vài giờ hoặc vài ngày mà không để lại dấu vết trên da. Cha mẹ cần chú ý điều này để phân biệt giữa tay chân miệng và sốt phát ban ở trẻ.

Bên cạnh các biểu hiện trên, thì bệnh nhân sẽ rất mệt mỏi, khó chịu. Kèm theo đó là hiện tượng tiêu chảy nhẹ, chán ăn, sưng mí mắt ở trẻ.

3. Điểm khác nhau giữa tay chân miệng và sốt phát ban

1. Dấu hiệu đặc trưng khi sốt

- Sốt phát ban: Thường không phân biệt độ tuổi. Bất cứ ai cũng có thể bị mắc bệnh, từ trẻ em 6 tháng tuổi cho đến người cao tuổi.

Người bệnh có thể bị sốt cao liên tục, đỡ khi dùng thuốc hạ sốt. Nhưng sau đó sốt trở lại và kéo dài từ 2 – 6 ngày.

Xét về toàn trạng thì người bệnh vẫn tỉnh táo, chơi tốt, không có dấu hiệu nhiễm trùng đường hô hấp, đường ruột mặc dù có các triệu chứng kèm theo như tiêu chảy, ho, sổ mũi.

Sốt phát ban có thể tự khỏi sau 2 – 4 ngày và có thể tái phát với tần xuất 2 – 3 lần/ năm. Thậm chí là 5 – 6 lần trên năm.

- Tay chân miệng: Chỉ xuất hiện ở trẻ dưới 5 tuổi. Và trẻ em dưới 3 tuổi là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất.

Tùy thuộc vào thể bệnh mà có những biểu hiện điển hình riêng. Một số trẻ có thể bị sốt cao liên tục. Một số trẻ lại chỉ sốt nhẹ mặc dù cùng bị tay chân miệng. Bệnh không đáp ứng với thuốc hạ sốt.

Với thể tối cấp, bệnh diễn tiến nhanh và gây ra những biến chứng nặng như: Suy tuần hoàn, hô hấp, hôn mê. Trong trường hợp này nếu không được cấp cứu kịp thời trẻ có thể bị tử vong trong 2 – 4 ngày.

Với thể không điển hình thì dấu hiệu phát ban không rõ, hoặc chỉ có vết loét miệng, hoặc chỉ có triệu chứng thần kinh, tim mạch hay hô hấp mà không phát ban loét miệng.

Tay chân miệng và sốt phát ban có những dấu hiệu đặc trưng riêng dễ nhận biết – Ảnh: Internet

2. Hình dạng và kích thước các nốt ban

Triệu chứng nổi ban đỏ xuất hiện ở cả bệnh tay chân miệng và sốt phát ban. Tuy nhiên các dấu hiệu đặc trưng lại rất dễ phân biệt.

- Đặc điểm điển hình của sốt phát ban thường là xuất hiện các nốt ban đỏ và sáng. Ban nổi đồng loạt trên khắp cơ thể của bé. Hình dáng ban mịn, ít sần sùi trên bề mặt da. Sau khi lặn thường không để lại thâm, sẹo trên cơ thể người bệnh.

- Điểm đặc trưng của tay chân miệng là các nốt ban xuất hiện từ 1 – 2 ngày sau khi phát bệnh. Các nốt hồng ban có đường kính vài mm nổi trên da của trẻ. Sau đó chúng phát triển thành mọng nước, gây lở loét xung quanh miệng.

Nốt ban đỏ xuất hiện nhiều ở ngón tay, lòng bàn tay, bàn chân, mông, trên miệng, bên trong lưỡi và vòm miệng. Ở khu vực tay, chân, mông, các nốt ban thường có kích thước từ 2 – 5mm. Ở giữa các nốt ban có màu xám sẫm và hình bầu dục. Chúng không gây đau, ngứa và có thể kéo dài đến 10 ngày.

Các nốt ban ở bên trong miệng, lưỡi và vòm miệng có đường kính từ 4 – 8mm, khiến bé gặp kho khăn khi nuốt.

Trên đây là một số dấu hiệu phân biệt giữa tay chân miệng và sốt phát ban bạn cần biết để điều trị đúng cách. Hãy đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi có dấu hiệu bất thường để đảm bảo được chẩn đoán, điều trị đúng bệnh.