Táo bón nặng hơn do chữa sai cách
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến táo bón như do ăn uống không hợp lý (thiếu chất xơ, uống ít nước), ít vận động, stress, do uống một số loại thuốc…
Nếu để táo bón lâu ngày có thể gây nổi mụn trên da, trĩ, nhiễm độc cơ thể. Tùy theo cơ chế tác dụng, thuốc điều trị táo bón được chia ra các loại sau:
Thuốc trị táo bón tạo khối (igol, metamucil): nhóm thuốc này chứa các chất xơ, chất sợi (từ vỏ, hạt, củ), chất nhầy (thạch rau câu), cám lúa mỳ, được cấu tạo gồm những hạt rất nhỏ có thể giữ một thể tích nước gấp nhiều lần thể tích của chúng. Khi uống vào thuốc sẽ hút nước làm tăng thể tích phân ở trực tràng tạo phản xạ đi tiêu tự nhiên. Nhóm thuốc này có tác dụng tương đối chậm nhưng ít can thiệp vào hoạt động bình thường của đại tràng hơn những thuốc nhuận tràng khác.
Thuốc trị táo bón thẩm thấu (sorbitol, forlax, lactitol):chứa các muối vô cơ, đường. Khi uống vào thuốc giữ nước trong lòng ruột giúp thải phân ra ngoài dễ dàng hơn.
Các thuốc làm mềm phân (docusat):giúp nước thấm vào khối phân, làm phân mềm và dễ di chuyển hơn.
Các thuốc làm mềm phân (docusat):giúp nước thấm vào khối phân, làm phân mềm và dễ di chuyển hơn.
Video đang HOT
Các thuốc bôi trơn (norgalax, microlax): dùng bơm h.ậu m.ôn. Thuốc chứa dầu khoáng chất (parafin), các chất giúp thấm nước tốt (glycerin). Không dùng thuốc quá lâu ngày vì có thể làm kích ứng niêm mạc trực tràng, làm tổn thương niêm mạc trực tràng.
Thuốc trị táo bón kích thích (bisacodyl, cascara): thuốc tác động trực tiếp lên thần kinh chức năng vận động bài tiết của ruột, gây co bóp các cơ thành ruột tạo nhu động ruột đẩy phân ra ngoài. Không nên dùng thuốc này quá một tuần vì chúng có thể gây đau quặn bụng và tiêu chảy. Không dùng nhóm thuốc này cho phụ nữ có thai và chỉ dùng khi những điều trị khác bị thất bại.
Ngoài ra có thể dùng phương pháp điều trị hỗ trợ khác: dùng sữa chua hoặc sữa bột có bổ sung chất xơ, trà thảo dược…
Khi dùng các thuốc chữa táo bón cần lưu ý, không sử dụng bất kỳ một loại thuốc chữa táo bón nào kéo dài quá 8-10 ngày. Sử dụng thuốc phải có chỉ định của bác sĩ. Sau khi điều trị bằng thuốc giúp cơ thể vượt qua giai đoạn táo bón, cần điều chỉnh lại lối sống, chế độ ăn uống, luyện tập cho phù hợp chứ không lạm dụng dùng thuốc chữa táo bón kéo dài.
Để phòng tránh táo bón cần tạo ra thói quen đi đại tiện hằng ngày vào một thời gian nhất định (tốt nhất vào buổi sáng khi thức dậy); không được nhịn khi buồn đi đại tiện; nên ăn nhiều rau, hoa quả chứa nhiều chất xơ; tập thể dục đều đặn; uống nhiều nước hằng ngày sẽ giúp làm sạch hệ tiêu hóa và làm mềm phân để đẩy ra ngoài được dễ dàng.
Theo BS. Ngọc San ( Sức khỏe & Đời sống)
Vì sao người cao t.uổi hay mắc táo bón?
Táo bón là một trong những triệu chứng rất phổ biến của bệnh lý hệ thống tiêu hoá và cũng là triệu chứng xuất hiện trong rất nhiều bệnh lý ở các cơ quan bộ phận khác trong cơ thể.
Bệnh có thể gặp ở mọi đối tượng, nhưng hay gặp ở người cao t.uổi. Tuy chỉ là triệu chứng nhỏ không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống nhưng gây nhiều phiền toái cho bệnh nhân và thiệt hại lớn về mặt kinh tế.
Khi nào được gọi là táo bón?
Ở nhiều người, táo bón chỉ đơn thuần có nghĩa là ít đi đại tiện. Tuy nhiên, đối với một số người khác táo bón có nghĩa là phân cứng, phân khô đi đại tiện phải gắng sức rặn, hay là cảm giác còn phân trong ruột sau khi đi đại tiện. Số lần đi đại tiện thường giảm dần theo t.uổi. Trong thực tế có thể hiểu được gọi là bị táo bón khi quá 3 ngày chưa đi ngoài hoặc đi ngoài dưới 3 lần trong một tuần, có thể có từng cơn đau quặn bụng, phân rắn, mỗi khi đi ngoài phải rặn mạnh.
Nguyên nhân gây táo bón
Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng táo bón như: do dùng thuốc, do thói quen, do chế độ ăn, bệnh lý toàn thân hoặc tổn thương thực thể tại ống tiêu hóa. Tuy nhiên, với người cao t.uổi, thường gặp ở một số nguyên nhân sau:
Ít vận động: Hầu hết người cao t.uổi đã nhận thức được vận động làm cho mọi cơ quan của cơ thể hoạt động đều đặn, nhưng có những trường hợp vì lý do nào đó ít vận động, ví dụ như: đau khớp gối mạn tính, đau lưng, chân yếu khó đi lại thì rất dễ xảy ra táo bón.
Do uống ít nước: Hiện tượng này thường gặp ở hầu hết người cao t.uổi, nhất là những người có bệnh lý ở hệ thống thận tiết niệu hoặc các cụ ông có u xơ t.iền liệt tuyến càng làm nảy sinh tâm lý không muốn uống nước.
Do chế độ dinh dưỡng không hợp lý: Đặc biệt là chế độ ăn ít rau xanh và hoa quả tươi, một số khác là do yêu cầu trong điều trị một bệnh nào đó nhưng người bệnh lại kiêng khem quá mức ăn ít hoặc chán không muốn ăn nên chất cặn bã ít, phân ít không tạo được phản xạ co bóp của đại tràng một số người cao t.uổi khác lại ăn những loại thức ăn có nhiều chất béo như: bơ, sữa, đường tinh chế và thức ăn ít chất xơ, ăn nhiều chất cay, nóng.
Do tác dụng phụ của thuốc: Như thuốc có chất tannin, thuốc chống trầm cảm, thuốc bao bọc niêm mạc dạ dày có chứa nhôm, lạm dụng một số thuốc có tác dụng nhuận tràng, do dùng nhiều quá không có tác dụng nhuận tràng như mong muốn.
Ngoài ra, còn một nguyên nhân cần hết sức lưu tâm ở người cao t.uổi, đó là các tổn thương thực thể ở ống tiêu hóa hoặc cơ quan lân cận nhất là bệnh lý ung thư đại trực tràng hoặc các tổn thương khác làm chít hẹp lòng đại tràng.
Chẩn đoán thế nào?
Ngoài một số nguyên nhân gây táo bón do ăn uống, lối sống..., người cao t.uổi bị táo bón cần đến bác sỹ để được chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh. Ngày nay, người ta có thể sử dụng một số biện pháp sau để chẩn đoán nguyên nhân như:
Chụp X quang đại tràng động bằng viên Sitzmarks.
Chụp X-quang trực tràng hoạt động.
Siêu âm nội soi lòng h.ậu m.ôn trực tràng.
Đo áp lực cơ vòng h.ậu m.ôn.
Ðiều trị và dự phòng
Phải tìm ra nguyên nhân gây táo bón để điều trị theo nguyên nhân. Ngoài việc điều trị căn nguyên, nếu táo bón do các nguyên nhân khác thì có thể điều trị bằng cách:
Nếu do phản ứng phụ của thuốc thì có thể đề nghị bác sỹ cho dừng thuốc hoặc đổi thuốc khác.
Ăn thức ăn có nhiều chất xơ và uống đủ nước: Chất xơ có nhiều trong rau, quả, củ và ngũ cốc thô. Chất xơ không những tạo thành chất bã mà còn kết dính những chất độc hại để đào thải ra ngoài, thu hút nước để tăng lượng phân, kích thích hoạt động của tế bào dịch nhầy ở thành ruột và tăng nhu động ruột. Rau quả và ngũ cốc toàn phần không chỉ cung cấp nhiều chất xơ mà còn có hàm lượng cao những chất sinh tố, khoáng chất, chất chống oxy hoá có tác dụng bảo vệ tim mạch, phòng chống ung thư và nâng cao hệ miễn dịch.
Rau củ và ngũ cốc có nhiều chất xơ giúp tiêu hóa tốt.(Ảnh minh họa)
Đặc biệt nên chú ý đến sữa chua và các sản phẩm từ rong biển là những món ăn được khuyến khích cho mọi trường hợp táo bón. Thông thường, chỉ cần cải thiện chế độ ăn là có thể chống táo bón. Bên cạnh đó cần chú ý uống đủ nước, thông thường với người cao t.uổi lượng nước cần thiết vào khoảng 2 lít/ ngày.
Thể dục, vận động: Hoạt động đi đại tiện cần sự phối hợp của nhiều nhóm cơ ở vùng bụng. Do đó, năng vận động thân thể để gia tăng nhu động ruột và gia tăng trương lực cơ sẽ giúp cải thiện hoạt động ở ruột già. Cách vận động đơn giản nhất là đi bộ, đi khoảng 30 phút mỗi ngày. Đi từ chậm đến nhanh dần tuỳ theo điều kiện sức khoẻ của mỗi người. Ngoài ra, người già nên thường xuyên xoa bóp. Có thể áp 2 bàn tay vào nhau xoa chậm xoay tròn chung quanh vùng rốn để vừa có tác dụng kích thích tiêu hoá ở dạ dày vừa gia tăng nhu động ruột ở vùng ruột già. Mỗi ngày nên thực hành 2 lần, mỗi lần xoa từ 5 đến 10 phút.
Tạo thói quen đi đại tiện: Hoạt động đi đại tiện là một hoạt động sinh lý có tính phản xạ thần kinh. Do đó, cần bồi dưỡng thói quen bằng cách đi đại tiện theo một giờ nhất định trong ngày. Cũng vì lý do này, mỗi khi có cảm giác cần đi đại tiện, không nên nín nhịn.
Cuối cùng là việc sử dụng thuốc nhuận tràng, có rất nhiều thuốc nhuận tràng khác nhau tuỳ theo cơ chế tác dụng khi sử dụng các thuốc này nên có chỉ định của bác sỹ.
Chất xơ và chất nhầy: Loại này bao gồm sợi thức ăn hoặc chất nhầy lấy từ tảo biển trong đó thạch agar agar hay được dùng. Các thuốc này có tác dụng làm tăng thể tích phân và ngấm nước, được dùng để trị các chứng táo bón vô căn. Chống chỉ định trong các trường hợp nghi tắc ruột cơ học, loét hành tá tràng, cắt đoạn dạ dày.
Thuốc nhuận tràng và làm mềm phân: Dầu vaselin hoặc paraphin có tác dụng xổ cơ học bằng cách ngăn chặn sự hấp thu nước. Trong trường hợp trào ngược dạ dày thực quản, không dùng thuốc này trước khi đi ngủ để phòng dịch trào ngược vào đường hô hấp.
Các thuốc nhuận tràng thẩm thấu: Mục đích làm tăng áp lực thẩm thấu trong lòng ruột kéo theo nước vào trong lòng ruột từ đó làm tăng lượng nước trong phân giúp bài tiết và tống xuất phân ra ngoài. Đại diện của nhóm thuốc này là macrogol (biệt dược forlax, fortrans), thường dùng để chuẩn bị soi đại tràng bằng cách cho uống với 2 - 3 lít nước, ngoài ra cũng được sử dụng trong điều trị táo bón mạn tính. Thuốc chống chỉ định ở các bệnh nhân viêm loét đại trực tràng, tắc ruột, ung thư trực tràng, mất nước, suy tim.
Các thuốc nhuận tràng kích thích nhu động: Đó là các acid ricinoleic, acid mật, dẫn xuất diphenylmethan, tác dụng qua nhiều cơ chế khác nhau. Đáng ý trong nhóm thuốc này có anthraquinolic gồm các sản phẩm tự nhiên là các aglycol của cây cascara, Rhubarbe... những thuốc xổ thực vật này không hấp thu ở ruột non, chúng chỉ hoạt động khi đến đại tràng, gia tăng sự tống phân bằng cách kích thích tiết prostaglandin nội sinh, tuy nhiên thuốc bị phân huỷ bởi các vi khuẩn ở đại tràng nên các thuốc này mất tác dụng khi dùng kháng sinh diệt vi khuẩn chí ở ruột.
Thuốc nhuận tràng tác dụng tại chỗ: Các thuốc này làm phóng thích khoảng 50 - 100ml dịch trong lòng trực tràng và gây kích thích phản xạ đại tiện. Ngoài ra có thể sử dụng thụt tháo với các chất nhày hoặc thụt tháo vi lượng, thường hay dùng để chuẩn bị nội soi đại trực tràng, hoặc cho táo bón khi nằm lâu để làm mềm phân, tuy nhiên không được dùng kéo dài.
Táo bón là một triệu chứng thông thường trong cuộc sống, đa số người cho rằng nó không phức tạp và đã coi nhẹ triệu chứng, tự điều trị vì nghĩ rằng chỉ cần sử dụng thuốc nhuận tràng là đủ. Tình trạng đó kéo dài sẽ dẫn đến nhiều hậu quả như bị trĩ, sa niêm mạc trực tràng... Thói quen tốt nhất là nên đi khám bệnh để được tìm ra nguyên nhân và điều trị đúng tránh tình trạng lạm dụng thuốc nhuận tràng.
Theo ThS. Nguyễn Vân Anh (Báo Sức khỏe đời sống)
Cơ thể con người khi nào cần giải độc? Tuy không hẹn nhưng thầy thuốc y học cổ truyền Đông - Tây đều khuyên bệnh nhân và ngay cả người chưa bệnh nên thỉnh thoảng dùng trà thảo dược để giải độc cho cơ thể. Lý do rất dễ hiểu, sau nhiều đợt tích lũy độc chất do tiệc tùng, do ít vận động... thì cơ thể con người làm sao có...