Tăng trưởng kinh tế quý 2 sẽ chịu tác động mạnh từ dịch COVID-19
Các chuyên gia của Đại học Kinh tế quốc dân nhận định, tăng trưởng GDP quý 2 của Việt Nam dự báo vào khoảng 2% so với cùng kỳ và thậm chí còn thấp hơn nếu xảy ra kịch bản xấu.
Sản xuất sợi tại Công ty Cổ phần Đồng Phát (Hà Nội). (Ảnh: Danh Lam/TTXVN)
Nhiều chuyên gia kinh tế cùng nhận định, tăng trưởng kinh tế quý 2/2020 sẽ không còn khả quan như quý 1 do kinh tế Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới sẽ chịu tác động mạnh mẽ hơn từ dịch COVID-19.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, dịch COVID-19 đang diễn biến khó lường, ảnh hưởng nặng nề đến tất cả các lĩnh vực kinh tế- xã hội.
Các doanh nghiệp đứng trước nguy cơ thiếu nguyên liệu sản xuất, thu hẹp quy mô và tạm dừng hoạt động. Các ngành thương mại, du lịch, vận tải và hoạt động xuất nhập khẩu gặp nhiều khó khăn do chịu tác động trực tiếp của dịch bệnh.
Bên cạnh đó, áp lực kiểm soát lạm phát, tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm tăng cao sẽ ảnh hưởng đến an sinh xã hội.
Trước những khó khăn đối với kinh tế trong nước, mới đây, các chuyên gia của Đại học Kinh tế quốc dân nhận định, tăng trưởng GDP quý 2 của Việt Nam dự báo vào khoảng 2% so với cùng kỳ và thậm chí còn thấp hơn nếu xảy ra kịch bản xấu.
Xuất khẩu của Việt Nam dự báo cũng giảm khoảng 25% trong quý 2 và phục hồi về mức giảm 15% trong các quý sau của năm 2020.
Nền kinh tế Việt Nam dự kiến bắt đầu phục hồi từ quý 3/2020.
Tuy nhiên, con số dự báo này cũng chỉ là tương đối bởi các chuyên gia của Đại học Kinh tế quốc dân nhấn mạnh, dịch bệnh COVID-19 đã gây nên khủng hoảng kinh tế chưa từng có trong nhiều năm qua và điều nguy hiểm của khủng hoảng này là diễn biến của dịch rất bất ngờ, khó dự báo.
Dự báo trong các tháng tiếp theo, kinh tế trong nước tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, như khả năng hấp thụ gói tín dụng 285.000 tỷ đồng từ năng lực sản xuất và kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp trong nước; rủi ro về tác động lây lan của suy giảm thương mại và sản xuất toàn cầu đối với tiêu dùng hộ gia đình và đầu tư của doanh nghiệp trong năm 2020.
Video đang HOT
Đó là chưa kể, vốn FDI có xu hướng giảm do dịch COVID-19 làm các doanh nghiệp FDI hoạt động cầm chừng và tạm hoãn lại việc tăng vốn đầu tư trong thời gian tới khi tình hình dịch bệnh tại nhiều nước chưa có những biến chuyển tích cực.
Bên cạnh đó, nhu cầu tín dụng thấp vẫn được dự báo đến hết quý 2 và sức ép tỷ giá gia tăng.
Trước đó, Tổng cục Thống kê cũng đưa ra dự kiến ba kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2020.
Kịch bản 1 dự kiến dịch COVID-19 kết thúc trong quý 2/2020, kịch bản hai dự kiến dịch COVID-19 kết thúc trong quý 3/2020 và kịch bản 3 được xây dựng với mục tiêu tăng trưởng cả năm 2020 đạt 6,8%.
Với kịch bản 1, GDP quý 2 dự kiến sẽ giảm khoảng 2,79%, quý 3 giảm 1,13%, quý 4 giảm 0,1% và cả năm giảm 1,47% so với dự báo trong điều kiện bình thường.
Với kịch bản 2 dự kiến GDP quý 2 sẽ giảm khoảng 2,79%, quý 3 giảm 1,44%, quý 4 giảm 0,69% và cả năm giảm 1,77% so với tốc độ dự báo trong điều kiện bình thường.
Cả hai kịch bản này tăng trưởng GDP cả năm 2020 đều ước đạt trên 5%.
Nhận định về kinh tế quý 2, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, khác với quý 1, sang quý 2, toàn bộ nền kinh tế đều chịu tác động bởi đại dịch COVID-19.
Từ du lịch, hàng không, tiêu dùng, xuất nhập khẩu… đều bị tác động mạnh cả từ hai phía cung và cầu.
Nếu như nguồn cung vẫn tiếp tục bị gián đoạn bởi dịch bệnh thì về phía cầu (thế giới cũng như trong nước) đều giảm do giãn cách toàn xã hội và điều này tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế.
“Tuy nhiên, chúng ta mới bắt đầu bước vào quý 2 và vì diễn biến của dịch biến đổi khôn lường nên còn quá sớm để dự báo GDP của quý này,” ông Hiếu cho biết.
Ông Hiếu cũng cho rằng, xuất nhập khẩu của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng lớn nếu dịch bệnh không được kiểm soát sớm. Nếu đến cuối quý 2 dịch COVID-19 không được khống chế, thì xuất khẩu của Việt Nam sẽ sụt giảm xuống mức rất thấp do độ mở của kinh tế Việt Nam là rất lớn.
Nhiều ý kiến cho rằng, tính chất của dịch COVID-19 lần này cho thấy, việc dự báo tác động của dịch đến nền kinh tế Việt Nam diễn ra trong thời gian bao lâu là rất khó.
Mức độ kết nối rất lớn của Việt Nam với chuỗi giá trị toàn cầu và các biện pháp giãn cách xã hội do các nước áp dụng dẫn đến việc đại dịch nếu được kiểm soát ở Việt Nam cũng không thể làm cho nền kinh tế phục hồi ngay nếu nó vẫn tiếp diễn ở các quốc gia khác.
Điều này đòi hỏi phải xây dựng nhiều kịch bản chính sách kinh tế khác nhau từ ngắn đến dài hạn nhằm ứng phó với tình hình dịch ở cả Việt Nam và ở các quốc gia khác trên thế giới.
Để vực dậy nền kinh tế sau khi dịch kết thúc là cần thiết, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng, trước tiên, cần đánh giá các tác động của dịch tới các ngành, lĩnh vực, nền kinh tế đất nước; đồng thời, nghiên cứu và dự báo những xu thế, cơ hội và xác định những động lực mới cho tăng trưởng làm cơ sở đẩy nhanh việc cơ cấu lại nền kinh tế cho phù hợp với những chuyển dịch, cấu trúc mới, như nhu cầu phát triển và chuyển đổi số, nhu cầu về lao động, xu hướng đầu tư, xu hướng tiêu dùng…
Bên cạnh đó, hình thành sớm các kịch bản “vực dậy” nền kinh tế, cụ thể hóa đến từng ngành, lĩnh vực, địa phương, từng khu vực doanh nghiệp trước khi dịch kết thúc để nền kinh tế sẵn sàng chuyển sang trạng thái hoạt động mới; đủ sức cạnh tranh, chủ động tham gia vào các chuỗi liên kết, chuỗi giá trị mới được hình thành sau dịch.
“Tranh thủ nắm bắt, tận dụng mọi cơ hội để đất nước phát triển nhanh và bền vững không chỉ bằng mà phải hơn thời điểm trước khi dịch bùng phát. Cùng với đó, gia tăng mối quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư quốc tế đối với Việt Nam như là một điểm đến đầu tư, kinh doanh an toàn, bền vững,” Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh./.
Thúy Hiền
Ba kịch bản tăng trưởng và đề xuất hỗ trợ nền kinh tế
Dịch COVID - 19 diễn biến phức tạp khiến kịch bản tăng trưởng GDP của Việt Nam đảo lộn. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, nếu dịch bệnh kéo dài đến hết quý 2, Chính phủ cần có biện pháp "giải cứu" nền kinh tế như bơm thêm tiền cho hệ thống ngân hàng, mua lại nợ của doanh nghiệp, tránh sự đổ vỡ của các tập đoàn lớn.
Ba kịch bản tăng trưởng
Sau khi căn cứ số ca nhiễm, số lượng người phải cách ly ở Việt Nam và sử dụng các mô hình định lượng, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã đưa ra 3 kịch bản dịch bệnh tác động tới nền kinh tế. Theo đó, các kịch bản gồm: Đại dịch COVID-19 kéo dài đến cuối tháng 4/2020, đến cuối tháng 5/2020 và đến cuối tháng 6/2020.
"Chúng tôi dự báo GDP quý 2 năm nay chỉ tăng khoảng 2% so với quý 2 năm 2019, chỉ số VnIndex giảm khoảng 28%, xuất khẩu giảm khoảng 25%. Từ quý 3 năm nay, nếu dịch bệnh được khống chế, kinh tế sẽ bắt đầu phục hồi", các chuyên gia kinh tế của ĐH Kinh tế Quốc dân đánh giá.
Theo tính toán, ở kịch bản dịch kết thúc vào cuối tháng 4/2020, các lĩnh vực thương mại hàng hóa suy giảm 20-30%; dịch vụ y tế, dịch vụ thiết yếu tăng trên 25%; du lịch, khách sạn suy giảm 15-20% khách nội địa và quốc tế, giảm doanh thu 20%, việc làm giảm 15-20%; nông nghiệp suy giảm 2,8-27% theo từng mặt hàng; bất động sản suy giảm mảng cho thuê, nghỉ dưỡng. Kịch bản dịch bệnh kết thúc vào cuối tháng 6/2020, các ngành kinh tế sẽ giảm thêm 10-20% so với dịch kết thúc vào tháng 4/2020.
Trước đó, từ cuối năm 2019, Bộ KH&ĐT đưa ra kịch bản tăng trưởng GDP năm 2020 với dự kiến mức tăng 6,8%. Sau khi dịch COVID-19 bùng phát, bộ này đã điều chỉnh các kế hoạch tăng trưởng GDP. Ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê đánh giá, đại dịch COVID-19 đã tạo ra cơn "bão lốc" cực mạnh cho nền kinh tế thế giới và Việt Nam. Các ngành kinh tế chủ lực xuất khẩu của Việt Nam đang phụ thuộc rất nhiều vào nguồn cung nguyên phụ liệu, linh kiện đầu vào từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản...đều giảm sâu. Nhiều ngành khác phải cắt giảm sản xuất do nguồn cung nguyên liệu bị cắt đột ngột.
Tổng cục Thống kê cũng đưa ra các kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2020. Theo đó, kịch bản 1 dự kiến dịch COVID-19 kết thúc trong quý 2/2020, GDP quý 2 sẽ giảm khoảng 2,79%, quý 3 giảm 1,13%, quý 4 giảm 0,1% và cả năm giảm 1,47% so với dự báo trong điều kiện bình thường. Kịch bản 2, dịch kết thúc trong quý 3/2020, dự kiến GDP quý 2 sẽ giảm khoảng 2,8%, quý 3 giảm 1,4%, quý 4 giảm 0,7%.
Ông Lâm dự báo, từ tháng 4/2020, doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn do nguồn nguyên liệu đã cạn, không thể ký kết hợp đồng mới, không thể xuất khẩu hàng hóa do dịch bệnh bùng phát ở khắp các châu lục, khiến hầu hết các quốc gia trên thế giới đã tạm ngưng hoạt động xuất, nhập khẩu.
Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công
Để tăng trưởng kinh tế năm 2020 đạt mục tiêu, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công là một trong những động lực quan trọng. Theo Tổng cục Thống kê, đến hết tháng 3/2020, ước giải ngân vốn đầu tư công đạt trên 61.591 tỷ đồng, bằng 13,1% kế hoạch (cùng kỳ năm 2019 đạt 11,2% kế hoạch).
"Tính toán của Tổng cục Thống kê, giải ngân thêm 1% kế hoạch vốn đầu tư công giúp GDP tăng trưởng 0,06 phần trăm. Nếu năm 2020 giải ngân 100% kế hoạch vốn, GDP sẽ tăng thêm 0,42 - 0,54 phần trăm và kéo theo hàng loạt ngành liên quan cả trực tiếp lẫn gián tiếp tăng trưởng, nhất là sản xuất vật liệu xây dựng", ông Nguyễn Việt Phong, Vụ trưởng Vụ thống kê xây dựng và vốn đầu tư (Tổng cục Thống kê) cho biết.
Ông Phong nhấn mạnh, khi vốn khu vực nhà nước được khơi thông sẽ kéo theo nguồn vốn của khu vực tư nhân và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đầu tư vào nền kinh tế. Đây là yếu tố vô cùng quan trọng thúc đẩy hoạt động sản xuất - kinh doanh, tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, đóng góp vào ngân sách nhà nước.
Theo TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương, ba năm trở lại đây, đầu tư công không có dự án mới là điều rất đáng lo ngại. Thủ tướng cũng giao Bộ GTVT khẩn trương hoàn thành thủ tục và thúc đẩy giải ngân, thực hiện các dự án đầu tư công quy mô lớn, quan trọng, có tác động lan tỏa, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội như các dự án mở rộng cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, đường cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2017-2020... không được để chậm trễ như vừa qua.
"Đó đều là các dự án có mục tiêu tháo gỡ điểm nghẽn hạ tầng của nền kinh tế cho nên cần thúc đẩy tiến độ. Nếu lãnh đạo các bộ, ngành chủ động đi tìm các nút thắt, tìm cách gỡ thay vì ngồi đợi làm theo đúng quy trình thì sẽ tìm được giải pháp", ông Cung đề xuất.
Là một trong những đơn vị có nhiều dự án đầu tư công bị vướng, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam kiến nghị, việc xây dựng những cơ chế đặc thù để đẩy nhanh tiến độ các công trình lớn, trong đó ưu tiên công trình trọng điểm, cấp bách như điện, giao thông.
Theo các chuyên gia Đại học Kinh tế Quốc dân, Việt Nam cần chủ động xây dựng các kịch bản chính sách kinh tế ứng phó khác nhau tùy theo thời gian kéo dài và mức độ nghiêm trọng của bệnh dịch.
Nếu bệnh dịch trong nước có thể kiểm soát ngay trong tháng 4 hoặc chỉ kéo dài đến hết quý 2 thì phản ứng chính sách nên mang tính "hỗ trợ" như: tạm thời kéo dài thời gian hưởng bảo hiểm thất nghiệp, trợ cấp cho hộ gia đình. Hỗ trợ chính sách tiền tệ, tín dụng cho cộng đồng doanh nghiệp.
Ngọc Linh
Sớm tận dụng cơ hội để vực dậy nền kinh tế Các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công là một trong những giải pháp mạnh, hiệu quả, phù hợp trong bối cảnh tác động của dịch COVID-19 cần thực hiện ngay để đạt được các mục tiêu tăng trưởng kinh tế trong năm 2020. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu...