Tăng thuế thuốc lá: Bảo vệ thế hệ trẻ, không làm tăng buôn lậu

Người hút thuốc lá đang trẻ hóa, khiến gánh nặng bệnh tật ngày càng lớn. Việc tăng thuế thuốc lá là cần thiết để bảo vệ sức khỏe người dân. Bộ Y tế khẳng định tăng thuế thuốc lá không làm tăng buôn lậu thuốc lá. Đại đa số ĐBQH cũng đồng tình với việc này.

Người hút thuốc đang trẻ hóa

Hiện nay, người hút thuốc lá tại VN đang trẻ hóa nhanh. Có tới 21,6% nam thanh niên từ 16-24 tuổi là người hút thuốc lá. Nghiên cứu năm 2007 cho thấy tỉ lệ nam sinh hút thuốc lá trước 10 tuổi là 17%. Có 10,3% học sinh nam và 4% học sinh nữ trong độ tuổi 13-15 cho biết có ý định sẽ hút thuốc lá trong tương lai.

Luật phòng chống tác hại của thuốc lá đã quy định không được bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi, tuy nhiên quy định này chưa được thực thi nghiêm, các cửa hàng vẫn vô tư bán thuốc cho các đối tượng này dẫn đến tình trạng thanh thiếu niên gia tăng hút thuốc lá.

Một trong những nguyên nhân quan trọng khiến người hút thuốc lá bị trẻ hóa như trên là do giá thuốc lá tại Việt Nam rất rẻ. Có những loại thuốc lá tại Việt Nam được bán với giá rẻ nhất thế giới, có loại chỉ có giá vài ngàn đồng!

Tăng thuế tiêu thụ với thuốc lá là cần thiết

Điều này đã tạo điều kiện để các em dễ dàng tiếp cận, sử dụng thuốc lá và nhanh chóng trở thành người hút thuốc và phải gánh chịu những hậu quả một cách lâu dài do sử dụng thuốc lá.

Tăng thuế thuốc lá không làm tăng buôn lậu

Kết quả điều tra tiêu dùng thuốc lá tại 12 tỉnh ở Việt Nam năm 2012 cho thấy trên 70% người sử dụng thuốc lá lậu là do hương vị, do tò mò hoặc được bạn bè mời. Chỉ có 15% người sử dụng thuốc lá lậu là do giá thấp.

Như vậy, hương vị (hay còn gọi là “gu hút”) mới là yếu tố tác động nhiều nhất tới việc lựa chọn sử dụng thuốc lá lậu tại Việt Nam chứ không phải do vấn đề giá cả.

Bộ Y tế cho rằng việc gia tăng buôn lậu thuốc lá còn phụ thuộc nhiều yếu tố như: Hiệu quả của hoạt động kiểm soát buôn lậu, khả năng kiểm soát tại các biên giới; Khả năng kiểm soát mạng lưới bán lẻ tại các quốc gia và mức độ minh bạch hay tham nhũng trong công tác phòng chống buông lậu của các nước.

Vì vậy, không thể khẳng định chỉ vì lý do tăng thuế mà làm gia tăng buôn lậu thuốc lá. Mặt khác, buôn lậu thuốc lá xảy ra ở cả các nước có mức thuế thuốc lá cao và cả những nước có mức thuế thuốc lá thấp, cho thấy không có mối liên hệ giữa giá thuốc lá với mức độ buôn lậu. WHO cho biết tại các nước có giá thuốc lá thấp thì tình trạng buôn lậu lại xảy ra với mức độ cao hơn.

Tăng thuế thuốc lá là cần thiết

Tại buổi thảo luận ở tổ về Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sáng 4/11, nhiều ĐBQH đồng tình với việc cần tăng thuế thuốc lá để vì mục tiêu bảo vệ sức khỏe người dân.

ĐB Đoàn Nguyễn Thùy Trang (TP HCM) cho rằng thuế thuốc lá VN thấp nhất khu vực là nguyên nhân quan trọng khiến Việt Nam lọt top 15 nước có tỷ lệ người hút thuốc lá nhiều nhất thế giới. Vì vậy cần phải tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá. Cùng với đó là kiểm soát tốt buôn lậu.

ĐB Phạm Khánh Phong Lan (TP HCM) đồng tình cho rằng tăng thuế tiêu thụ với thuốc lá cần xác định vì mục tiêu sức khỏe, do đó cần tách bạch với việc tăng buôn lậu (nhất là khi chưa tăng thuế thì buôn lậu thuốc lá đã diễn ra thường xuyên). Cần có những công cụ để kiểm soát việc buôn lậu này, không nên dựa vào ý kiến cho rằng tăng thuế thuốc lá sẽ làm tăng buôn lậu để từ đó trì hoãn việc tăng thuế thuốc lá.

ĐB Trần Quảng Chiều (Nam Định) cho rằng tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ giúp “hướng dẫn tiêu dùng”. Ông lấy ví dụ ở Pháp, 3 năm tăng thuế thuốc lá 4 lần, một gói thuốc cả trăm ngàn, Việt Nam hầu như không có gói thuốc nào trên 50.000 đồng.

Đại biểu Trần Du Lịch đề xuất cần tăng thuế thuốc lá lên 200% và mục tiêu quan trọng nhất là bảo vệ sức khoẻ, giảm tiêu dùng, không nhằm tăng thu ngân sách.

ĐB Huỳnh Thành Lập (TP HCM) cho rằng tăng thuế thuốc lá 5% thì hầu như không gây ảnh hưởng gì vì mức tăng quá thấp, vì vậy cần nghiên cứu kĩ mức tăng để đảm bảo đạt được mục tiêu đề ra.

Yến Nhi

Theo_VietNamNet