Tăng khả năng phát hiện lao tiềm ẩn tại cộng đồng

Đầu năm 2020, bà Trần Thị Kim Loan (52 tuổi, ở xã Vọng Đông, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang) xuất hiện triệu chứng ho, sốt kéo dài, thậm chí có lúc ho ra máu.

Chăm sóc bệnh nhân lao phổi. Ảnh: TTXVN

Chồng bà Loan trước đó cũng được xác định mắc lao kháng thuốc nhưng vì gia cảnh nghèo khó nên bà cứ nấn ná mãi. Hơn 1 tháng sau, được sự động viên của cán bộ y tế, bà Loan đi khám tại Trung tâm y tế huyện Thoại Sơn, An Giang.

Tại đây, bà được các bác sĩ thăm khám, chụp X-quang, xét nghiệm Xpert và phát hiện mắc lao kháng thuốc.
Bà được chuyển lên Bệnh viện Phổi Cần Thơ điều trị theo phác đồ lao kháng thuốc rồi chuyển về tuyến huyện để điều trị trong vòng 9 tháng. Hai vợ chồng bà luôn tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, uống thuốc đầy đủ, đúng giờ… nên bệnh tình dần ổn định.

An Giang là một trong 7 tỉnh được Chương trình chống lao quốc gia và Dự án USAID SHIFT chọn triển khai thí điểm Chiến lược 2X (X-quang, Xpert) nhằm chẩn đoán bệnh lao bằng phương pháp chụp X-Quang ngực và xét nghiệm GeneXpert để phát hiện vi khuẩn lao.

Người tham gia được chụp X-quang, nếu có tổn thương bất thường nghi lao sẽ được làm xét nghiệm Gene Expert. Việc thực hiện chụp X -quang, xét nghiệm Xpert cho người bệnh đã mang lại hiệu quả cao, khẳng định chính xác người xét nghiệm có mắc lao phổi hay không, góp phần phát hiện sớm các ca bệnh lao, trường hợp mắc lao tiềm ẩn trong cộng đồng, hạn chế lây lan.

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh An Giang, trước năm 2020, tại An Giang chưa thực hiện Chiến lược 2X, việc phát hiện người mắc lao chủ yếu là thụ động, bệnh nhân có triệu chứng đến khám và chụp X-quang phổi, soi đờm trực tiếp. Việc triển khai Chiến lược 2X đã giúp An Giang chủ động phát hiện các ca bệnh lao, lao tiềm ẩn… góp phần tăng khả năng phát hiện lao tại cộng đồng.

Tính đến 30/11/2020, thông qua dự án, số lượt người có nguy cơ được sàng lọc tại cơ sở y tế đã lên tới trên 35.000 người. Trong đó, số người được sàng lọc X-quang phổi là trên 4.400 người, số X-quang phổi tổn thương nghi lao là gần 1.200 người, chiếm 27%. Số xét nghiệm Xpert là 1.020 người, số người mắc lao trong xét nghiệm Xpert là 413 người, chiếm 40%.

Tại cộng đồng, đã có gần 15.000 người khám sàng lọc, trong đó 97,7% được chụp X-quang phổi và xét nghiệm Xpert…

Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh An Giang Phạm Minh Tâm cho biết, hàng năm, tỉnh phát hiện và thu nhận khoảng 4.000 trường hợp lao các thể để điều trị, trong đó có khoảng 3.000 trường hợp là lao có vi khuẩn. Năm 2020, số bệnh nhân lao thu nhận có giảm do dịch COVID -19, người dân thực hiện giãn cách xã hội, chỉ trường hợp bệnh nặng mới đi khám, bên cạnh đó, công tác giám sát cũng phần nào hạn chế.

Tuy nhiên, tỉnh An Giang vẫn chú trọng kiểm soát lao tiềm ẩn, nhờ đó, số người được phát hiện mắc lao tiềm ẩn đã tăng đáng kể. Nếu như năm 2015, toàn tỉnh chỉ phát hiện được 14 trường hợp lao tiềm ẩn thì trong năm 2019 là 250 và chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2020, con số này đã là 200 trường hợp.

Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh An Giang cho rằng, nếu tầm soát tốt, đặc biệt là điều trị tốt lao tiềm ẩn thì tình hình dịch sẽ không xảy ra. Dự kiến sang năm 2021, tỉnh An Giang sẽ hoàn thiện tầm soát lao tiềm ẩn và đến năm 2025-2027, An Giang sẽ kiểm soát tốt hơn tình hình bệnh lao trên địa bàn.