Tâm sự bà già 70 chạy xe ôm

“Đất cũ đãi người mới”, câu nói của bà cụ trong hộ nghèo mà tôi có dịp trò chuyện trong khuôn khổ của đề tài nghiên cứu về sinh kế dân nghèo. Trước mặt tôi là người phụ nữ lớn tuổi, tóc bạc trắng, khuôn mặt khắc khổ nhưng vẫn thấp thoáng sự thanh lịch. Mưa lâm râm, tiết trời hơi lạnh, người phụ nữ co mình trong góc phòng chậm rãi tâm sự về cuộc đời.

Gia đình bà hiện có tám khẩu phần ăn, nhưng đa phần là già yếu, bệnh tật. Sống lay lắt bằng vài chai nước ngọt và chạy xe ôm, mặc dù bà năm nay 69 tuổi. Bà tự hào vì đến giờ bà vẫn chạy xe tốt vì “trước đây tui biết chạy xe rất sớm, tay lái mình cứng nên mấy bà trong xóm đi chợ hay đi đây đi đó nhờ mình chở đi. Còn bà chị không chồng của tui thì bán vài chai nước ngọt, càphê, thuốc lá trước cửa nhà kiếm chút tiền chi phí qua ngày”.

Cũng chẳng ai muốn được xếp vào hộ nghèo, cũng như thò tay vào thúng bánh từ thiện để lấy cái bánh mì. Ảnh TL chỉ mang tính minh họa.

Hồi tưởng về quá khứ, gia đình bà vốn được biết đến là khá giả bằng nghề trại cưa của ông chồng, còn bà làm nghề uốn tóc. Bà kể lúc cao điểm nhà bà nhận tới cả chục thợ học việc, “tui dạy miễn phí không lấy cắc bạc nào”. Bà cũng tự hào về truyền thống gia đình khi ba bà trước đây tham gia cách mạng, được UBND phường đến nhà xin hình để trong phòng truyền thống. Mọi thứ trong gia đình bà tưởng có cuộc sống ấm êm, nhưng đời không biết trước điều gì?

Những bước chuyển và những rủi ro luôn là những dấu mốc quan trọng trong cuộc đời mỗi người. Bà tâm sự: “Từ khi Nhà nước đóng cửa rừng, nghề gỗ gia đình suy giảm, rồi căn nhà mặt tiền 10m bị giải toả làm quốc lộ 1K, giờ căn nhà thành siêu mỏng khi chiều sâu chỉ còn 2,5m”. Bà hồi tưởng: “Lúc đó được đền bù 400 triệu đồng, cầm tiền đi mua đất khắp nơi, đi tới đâu người ta cũng nói đất quy hoạch mua vào mất tiền. Cứ đi tìm mãi năm, sáu điểm nhưng không biết thông tin nguồn gốc, lên phường hỏi thì bảo mua vào mất tiền ráng chịu.

Rồi tai hoạ đột nhiên ập tới, người con trai duy nhất bị điện cao thế giật cháy đen thui, “ai cũng bảo nó chết. Vậy mà gia đình tui mang xuống bệnh viện Chợ Rẫy chữa trị mà nó lại sống, nhưng số tiền 400 triệu đồng cũng hết”.

Rồi cái xui cái rủi cứ đến, “ông nhà tui qua đời, hai thằng rể cũng chết, thằng bị điện giật, tuy sống nhưng cũng bị tâm thần… Giờ ở nhà toàn đàn bà con gái, mấy đứa nhỏ thì mồ côi”, bà nói. Nhưng cuộc đời cay nghiệt như vậy bà vẫn không hối hận khi dùng toàn bộ số tiền chữa trị cho con, vì cuộc sống của con là tất cả.

Bà nói trong nghẹn lời: “Gia đình tui được đưa vào hộ nghèo cũng lâu, bên khu phố mỗi năm xét hộ nghèo, đưa hộ này vào đưa hộ kia ra, cũng có người thắc mắc: &’ Sao gia đình bà này không chịu thoát nghèo’. Nói thật, mình nghèo mình cũng mắc cỡ lắm chứ, có muốn đâu. Không biết sao, mình cũng làm dữ lắm nhưng vẫn nghèo, còn những người mới tới họ làm gì cũng được. Có lẽ, đất cũ đãi người mới”. Bà tâm tư về tiêu chuẩn xét hộ nghèo với tiêu chuẩn khu phố văn hoá: “Người ta có chỉ tiêu xét mỗi năm phải thoát được bao nhiêu hộ nghèo, có người chưa hết nghèo nhưng thấy người khác khó khăn hơn nên tình nguyện xin ra. May là năm vừa rồi người ta bỏ đi các quy định đó. Như nhà tui mấy ông cũng nói sao không chịu ra, tui cũng nói mấy ông cho vô thì cho, cho ra thì ra, vậy mà nói tui tự nguyện xin ra, may mà có ông phó chủ tịch phường xuống tìm hiểu thực tế, ông nói như nhà bà này xin ra thì tiền đâu mà đóng bảo hiểm, đóng học phí”.

Câu chuyện càng về khuya, trong buổi tối trời mưa lâm râm, nghe những lời tự sự của người phụ nữ lớn tuổi khó nghèo khiến cho con đường về nhà gần 20km có vẻ dài hơn.

Có lẽ vậy, đất cũ đãi người mới chăng? Nhưng cũng không hẳn vậy, trong mỗi giai đoạn cuộc đời có những bước chuyển. Có những người mở ra tương lai tươi sáng, nhưng có những người đi vào con đường bi đát… Giá như gia đình bà có thông tin và biết cách quản lý tài chính, thì biết đâu sẽ vượt qua được thử thách trong cuộc đời… Nhưng biết đâu… Chẳng ai biết trước được điều gì?

Theo Nguyễn Đức Lộc ( Thế Giới Tiếp Thị)