Tại sao thời gian kiểm phiếu bầu cử Mỹ lại kéo dài?

Những tiểu bang Mỹ là phía quyết định quy trình kiểm phiếu trong các cuộc bầu cử liên bang, và thời gian đếm phiếu khác nhau ở các bang thường tạo điều kiện cho thông tin sai lệch xuất hiện.

Bản đồ phân bổ phiếu bầu đại cử tri trong cuộc bầu cử Mỹ 2020. ẢNH: THE CENTER FOR POLITICS

Khi nào cử tri biết được tổng số phiếu bầu cho ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump và ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris trong cuộc bầu cử Mỹ ngày 5.11?

Điều đó tùy thuộc vào các bang, và vấn đề này hoàn toàn bình thường trong trường hợp nước Mỹ.

Trái ngược với các nước khác, Mỹ không có chế độ đếm phiếu liên bang. Thay vào đó, các quy trình kiểm phiếu là trách nhiệm của các tiểu bang, và có trường hợp mất nhiều tuần trước khi kết quả chính thức được công bố, theo Al Jazeera.

Bầu cử Mỹ: Các bang chiến địa vẫn chưa rõ ủng hộ bà Harris hay ông Trump

Tuy nhiên, tên của người chiến thắng thường xuất hiện trong vòng vài giờ hoặc vài ngày sau khi các phòng phiếu đóng cửa.

Khoảng cách giữa thời điểm phía báo chí nêu tên người thắng cuộc và quy trình xác nhận chính thức có thể gây nhầm lẫn cho phía cử tri.

Việc này cũng tạo điều kiện cho tin “vịt”, tin giả xuất hiện, bao gồm các tuyên bố sai lệch như khi ông Trump từng khẳng định mình chiến thắng cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 trước ứng viên đảng Dân chủ khi ấy là ông Joe Biden.

Bầu cử trực tiếp sớm ở thành phố Charlotte (bang Bắc Carolina) hôm 5.9. ẢNH: REUTERS

Làm sao biết ai thắng trước khi toàn bộ phiếu được kiểm?

Các hãng tin tức, báo đài lớn xây dựng những phương pháp luận phức tạp để ước tính thời điểm một ứng viên không còn có khả năng chiến thắng dựa trên Đại cử tri đoàn.

Theo usa.gov, đại cử tri đoàn là hệ thống quyết định các cuộc bầu cử tổng thống: Một ứng viên phải giành được ít nhất 270 phiếu đại cử tri, được phân bổ cho các tiểu bang, để giành được Nhà Trắng.

Dựa vào phương pháp luận của họ, các hãng tin, báo đài xác định ứng viên thắng được tiểu bang cụ thể, từ đó dự báo được người chiến thắng chung cuộc.

Báo chí nước ngoài thường dựa vào tính toán của Hãng AP, hãng tin tức tham gia đường đua dự báo kết quả bầu cử hơn 170 năm qua. Tuy nhiên, các đài truyền hình lớn của Mỹ như CNN, NBC News, CBS News, ABC News, hoặc báo The New York Times đều có cơ chế riêng.

Dựa vào tình hình trên đường đua, các hãng tin, báo đài, đôi khi có thể xác định nhanh chóng tên tổng thống kế tiếp của Mỹ, hoặc cũng có thể mất vài ngày.

Ví dụ, Hãng AP không tuyên bố ứng viên Biden của đảng Dân chủ là người chiến thắng cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 cho đến ngày thứ tư sau ngày bầu cử. Hãng này cũng mất thêm 16 ngày nữa để xác định ông Biden thắng được bang chiến địa Georgia.

Kiểm tra máy bỏ phiếu điện tử ở thành phố Raleigh (bang Bắc Carolina) hôm 5.9. ẢNH: REUTERS

Kiểm phiếu chính thức được tiến hành thế nào?

Mọi tiểu bang đều cho phép bỏ phiếu sớm hoặc diễn ra vào đúng ngày bầu cử, năm nay rơi vào ngày 5.11.

Ở một số bang, phiếu bầu được gửi qua đường bưu điện có thể được xác minh sớm và sau đó được đếm nhanh chóng vào ngày bầu cử, chủ yếu thông qua các hệ thống đếm tự động.

Tuy nhiên, những tiểu bang còn lại cấm xử lý phiếu cho đến ngày bầu cử, và do đó dẫn đến tình trạng dồn kiểm phiếu.

Bên cạnh đó, các bang cũng ấn định những thời gian khác nhau để xác minh lại kết quả. Việc kiểm phiếu lại cũng có thể được yêu cầu tại đa số các tiểu bang, trong trường hợp những bang này xuất hiện kết quả kiểm phiếu sít sao.

Cuối cùng, lãnh đạo các bang phải phát hành cái gọi là Giấy chứng nhận xác thực cho thấy kết quả kiểm phiếu chính thức vào ngày cụ thể. Năm nay, hạn chót là ngày 11.12.

Và chiến thắng của tổng thống đắc cử được chính thức được quốc hội công nhận vào tháng 1 năm sau.

Quầy kêu gọi bỏ phiếu cho ông Donald Trump ở thị trấn Wilkes-Barre (bang Pennsylvania) hôm 17.8. ẢNH: REUTERS

Trong cuộc bầu cử năm 2020, các bang chiến địa diễn ra cuộc đua vô cùng căng thẳng giữa ông Biden và ông Trump. Số phiếu bầu gửi qua đường bưu điện cũng gia tăng do dịch Covid-19, dẫn đến tình trạng kiểm phiếu chậm chạp.

Điều đó đã góp phần thúc đẩy những tuyên bố chiến thắng sai lệch từ ông Trump và đồng minh. Tình trạng này càng nghiêm trọng hơn do phía cử tri đảng Dân chủ khi ấy có xu hướng bầu qua đường bưu điện nhiều hơn phía cử tri đảng Cộng hòa.

Để tránh vụ việc tái diễn năm 2024, giới chuyên gia bầu cử kêu gọi các tiểu bang hãy hoàn thiện quá trình kiểm phiếu.

Trong khi một số bang chiến địa đã đẩy nhanh tốc độ kiểm phiếu trong cuộc bầu cử năm nay, những bang như Pennsylvania, Wisconsin và Georgia hầu như chẳng làm gì để cải thiện tình hình, theo Đài CNN.

Thậm chí Ủy ban bầu cử bang Georgia còn yêu cầu phải đếm phiếu bằng tay vào ngày bầu cử.