Tại sao tên lửa Zircon của Nga khiến phương Tây lo ngại?

Việc Tổng thống Nga Putin tuyên bố sẽ trang bị tên lửa siêu vượt âm Zircon cho các lực lượng vũ trang nước này trong những tháng tới kiến phương Tây lo ngại.

Nga phóng thử Zircon từ khinh hạm “Đô đốc Gorshkov”. Ảnh: mil.ru

Tổng thống Nga Putin đã đưa ra lời cảnh báo đáng sợ rằng Hải quân Nga sẽ nhận được tên lửa siêu vượt âm với tốc độ hơn 11.000 km/giờ. Khinh hạm “Đô đốc Gorshkov” sẽ là con tàu đầu tiên nhận nhiệm vụ chiến đấu với loại vũ khí đáng gờm này trên tàu”, nhà báo Douglas Patience viết trên tờ Mirror của Anh.

Theo ông Patience, tàu chiến với vũ khí siêu vượt âm sẽ là một thách thức lớn đối với quân đội Anh, lưu ý rằng: “Trong năm qua, Nga đã tiến hành nhiều vụ phóng thử Zircon từ tàu chiến và tàu ngầm. Tên lửa có thể bay với tốc độ gấp 9 lần tốc độ âm thanh này có khả năng bay đến London trong vòng 5 phút”.

Khó đánh chặn

Vậy tên lửa này là gì? Zircon là hệ thống tên lửa siêu vượt âm mới nhất trên thế giới, được cho là không thể đánh chặn. Tầm bắn tối đa của tên lửa là 1.000 km. Trọng lượng của đầu đạn là 300-400 kg.

Zircon là tên lửa hành trình chống hạm do tổ hợp công nghiệp-quân sự NPO Mashinostroeniya phát triển. Nó sẽ thay thế tên lửa chống hạm hạng nặng P-700 Granit. Các tàu có tên lửa Zircon sẽ là tàu tuần dương tên lửa hạt nhân hạng nặng thuộc Đề án 1144 và tàu ngầm hạt nhân thuộc Đề án 949A Antey.

Sự khác biệt cơ bản của Zircon là tốc độ bay nhanh hơn đáng kể so với các tên lửa chống hạm khác, của cả Nga và các tên lửa đang phục vụ tại các quốc gia trên thế giới. Zircon có thể tiêu diệt cả mục tiêu trên biển và đất liền. Nó trở thành tên lửa siêu vượt âm đầu tiên trên thế giới phóng từ tàu nổi và tàu ngầm lặn dưới mặt nước, điều khiến nó khó bị đánh chặn hơn.

Mục tiêu chính của Zircon là các tàu mặt nước của đối phương thuộc nhiều lớp khác nhau, từ khinh hạm đến tàu sân bay, cũng như các cơ sở quân sự mặt đất trong tầm bắn hiệu quả. Nhưng vấn đề chính là đặc tính tốc độ của Zircon khiến các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện có của đối phương không thể tiếp cận. Thực tế là không thể phòng thủ trước một tên lửa như vậy hoặc phát hiện nó một cách kịp thời.

Sẽ được sử dụng trong cuộc xung đột ở Ukraine?

Theo Newsweek.com, vào tháng 7/2021, NATO nói rằng tên lửa siêu vượt âm mới của Nga gây ra “nguy cơ leo thang và tính toán sai lầm lớn hơn”.

Một năm trôi qua, lời cảnh báo đó càng đáng ngại hơn khi chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine đang bước sang tháng thứ 6, đặc biệt là nó có khả năng thay đổi cán cân lực lượng ở Ukraine.

Tuy nhiên, vẫn còn nghi ngờ về việc liệu Zircon có thể được sử dụng ở Ukraine hay không. Mark Almond, Giám đốc Viện Nghiên cứu Khủng hoảng ở Oxford (Anh), cho biết: “Tên lửa Zircon sẽ có mối quan hệ hạn chế đối với các cuộc giao tranh ở Ukraine vì nó chủ yếu là tên lửa chống hạm. Vai trò của nó là ngăn chặn bất kỳ hoạt động triển khai hải quân nào của Mỹ/NATO đến Biển Đen”.

Về phần mình, Richard Connolly, Giám đốc công ty tư vấn Eastern Advisory Group, cho biết: “Họ không cần phải làm điều đó. Tên lửa siêu vượt âm về cơ bản là hệ thống chống tên lửa đạn đạo, được thiết kế để xuyên thủng các hệ thống phòng không tinh vi. Ukraine không có điều đó. Vì vậy, không có lý do quân sự nào để sử dụng tên lửa siêu vượt âm”.

Ông Connolly lưu ý thêm rằng tên lửa siêu vượt âm của Nga sẽ không tạo ra sự khác biệt lớn trừ khi có sự cải tiến về khả năng Tình báo, Giám sát và Trinh sát (ISR) để chúng hoạt động hiệu quả.

Zircon đã được phóng thử nghiệm nhiều lần kể từ tháng 1/2020 từ tàu Đô đốc Gorshkov của Hạm đội Phương Bắc Nga. Phát biểu tại lễ kỷ niệm Ngày thành lập Hải quân Nga hôm 1/8, Tổng thống Vladimir Putin cho biết Lực lượng Vũ trang Nga sẽ được biên chế các hệ thống tên lửa Zircon trong những tháng tới.