Tại sao Mỹ không thể từ bỏ urani của Nga?
Điều gì sẽ xảy ra với năng lượng hạt nhân của Mỹ nếu không có urani của Nga? Về mặt lý thuyết, câu trả lời ngắn gọn, sẽ là một sự cố hạt nhân.
Công nhân khai thác urani ở Nga. Ảnh: TASS
Các nhà khoa học Mỹ lo ngại Nga có thể cản trở hoạt động của các lò phản ứng hạt nhân ở Mỹ bằng cách ngừng cung cấp urani. Nếu những lo ngại đó thành hiện thực, Mỹ sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng điện lớn.
Ngay từ thời điểm cuộc xung đột Nga-Ukraine mới nổ ra, các chuyên gia đã cảnh báo Mỹ có nguy cơ phải đóng cửa hàng loạt các nhà máy điện hạt nhân trong trường hợp có lệnh cấm vận urani.
Tuy nhiên, đại diện các doanh nghiệp năng lượng hạt nhân của Mỹ đã yêu cầu Tổng thống Joe Biden không cấm nhập khẩu urani của Nga để tránh tăng giá điện.
Do đó, nhập khẩu urani thực sự không bị cấm – không giống như dầu mỏ, các sản phẩm dầu mỏ, khí đốt và than đá. Xét cho cùng, ngành năng lượng Mỹ phụ thuộc vào nguồn cung cấp từ Nga, Kazakhstan và Uzbekistan cho gần một nửa nhu cầu của mình.
Các biện pháp trừng phạt của Mỹ vẫn chưa đề cập đến nhiên liệu hạt nhân từ Nga, mặc dù Washington “đang bị các nguy cơ chính trị hối thúc” giảm tỷ trọng.
Hồi tháng 3, Nima Ashkebussi, người đứng đầu Viện Năng lượng Quốc gia Mỹ, cho biết: “Các công ty điện lực của Mỹ ký hợp đồng cung cấp nhiên liệu cần thiết với mạng lưới các công ty và quốc gia trên thế giới để giảm rủi ro về khả năng gián đoạn nguồn cung. Nga vẫn là một nhà cung cấp nhiên liệu hạt nhân thương mại quan trọng trên toàn cầu”.
Vào ngày 8/6, Bloomberg đưa tin về kế hoạch của Bộ Năng lượng Mỹ và các nhà lập pháp phân bổ 4,3 tỷ USD để tạo ra các cơ sở làm giàu urani của riêng họ.
Video đang HOT
Theo cơ quan này, hiện tại, chỉ có một cơ sở thương mại làm giàu urani ở Mỹ nhưng nó không thuộc về Washington mà là của tập đoàn URENCO của châu Âu.
Bloomberg lưu ý Bộ Năng lượng Mỹ lo ngại nghiêm trọng rằng căng thẳng giữa Nga với phương Tây có thể làm gián đoạn nguồn cung cấp nhiên liệu cho các nhà máy điện hạt nhân của Mỹ.
Mỹ đã mua urani tương đối rẻ của Nga trong hơn 30 năm qua. Từ năm 1993 đến năm 2013, Mỹ đã sử dụng urani cấp độ vũ khí của Nga làm nhiên liệu theo hợp đồng do cựu Tổng thống Nga Boris Yeltsin ký.
Như một cử chỉ có đi có lại, Nga đã phá hủy 20.000 đầu đạn hạt nhân của mình và nhận được 17 tỷ USD từ Mỹ. Loại nhiên liệu này, do công ty châu Âu URENCO đóng gói trong các cụm lắp ráp cho các nhà máy điện hạt nhân của Mỹ, đã cung cấp cho Mỹ một nửa tổng nhu cầu nhiên liệu hạt nhân.
“Ngành công nghiệp điện hạt nhân của Mỹ đang phụ thuộc vào urani giá rẻ của Nga. Nếu không có Moskva, ngành công nghiệp điện hạt nhân của Mỹ sẽ sụp đổ trong 1-1,5 năm”, Alexei Anpilogov, Chủ tịch của Groundwork Foundation, cho biết.
Nhà phân tích trên chỉ rõ hiện Mỹ có 96 lò phản ứng hạt nhân đang hoạt động, nhưng nước này hầu như không có cơ sở phân tách riêng và gần một nửa số cơ sở phân tách urani trên thế giới được đặt ở Nga.
Ngày 13/6, Matt Bowen và Paul Dubbar thuộc Trung tâm Chính sách Năng lượng Toàn cầu của Đại học Columbia đã cảnh báo trong một bài báo rằng Nga có thể đóng cửa các lò phản ứng hạt nhân ở Mỹ chỉ bằng một quyết định.
“Do năng lượng hạt nhân chiếm hơn 20% công suất phát điện ở một số vùng của Mỹ, giá điện sẽ thậm chí còn cao hơn tỷ lệ lạm phát hiện nay”, bài báo cho biết. Hiện tại công ty Rosatom của Nga nắm giữ 17% thị trường chế tạo nhiên liệu hạt nhân trên thế giới – lớn thứ ba sau Westinghouse của Mỹ và AREVA của Pháp.
Ngoài các nhà máy điện của riêng mình, tập đoàn nhà nước Nga chính thức cung cấp nhiên liệu hạt nhân thành phẩm cho Ukraine, Belarus, Iran, Séc, Slovakia, Hungary, Bulgaria, Armenia, Ấn Độ và một phần cho Trung Quốc.
Năm ngoái, Rosatom đã công bố kế hoạch đến năm 2030, một trong số đó là tăng cường xuất khẩu công nghệ hạt nhân và trở thành công ty dẫn đầu thị trường quốc tế về nhiên liệu hạt nhân với 24% thị phần toàn cầu.
Trong trường hợp Nga bất ngờ đáp trả lệnh trừng phạt năng lượng của phương Tây, không chỉ Mỹ mà một số nước châu Âu có nguy cơ bị ảnh hưởng.
Cho đến nay, các lò phản ứng hạt nhân của Mỹ hàng năm tiêu thụ 25 nghìn tấn nhiên liệu urani, chiếm khoảng một phần tư tổng số urani được khai thác và làm giàu trên hành tinh. Năm 2020, 23% urani tại các nhà máy điện hạt nhân của Mỹ là từ Nga. Và nếu thêm urani từ Kazakhstan và Uzbekistan, tỷ trọng sẽ là 1/2 nguồn nhiên liệu hạt nhân cho Mỹ. Điều đáng chú ý là một phần urani được khai thác ở Kazakhstan và Uzbekistan lại được vận chuyển đến Nga để làm giàu.
Trung Quốc phát hiện urani ở độ sâu không thể ngờ tới
Nhà chức trách hạt nhân Trung Quốc cho biết các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra các mỏ urani nằm sâu dưới bề mặt Trái Đất. Đây được coi là bước đột phá đối với an ninh quốc gia Trung Quốc.
Ảnh minh họa: Tổng công ty Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc
Theo báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng, các nhà khoa học cho biết các mỏ urani khổng lồ được tìm thấy ở độ sâu mà trước đây tưởng chừng là không thể, giúp tăng tổng trữ lượng ước tính của Trung Quốc lên gấp 10 lần, lên hơn 2 triệu tấn. Các nhà khoa học tham gia vào dự án nhận định số lượng urani này sẽ đưa Trung Quốc ngang hàng với Australia, một trong những quốc gia giàu urani nhất thế giới.
Sử dụng một số công nghệ và thiết bị tiên tiến nhất trên thế giới, các nhà địa chất đã tăng độ sâu thăm dò lên 3.000 mét - sâu hơn 6 lần so với hầu hết các mỏ urani ở Trung Quốc. Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc cho biết trên tài khoản mạng xã hội WeChat: "Dự án hàng đầu thế giới này là một bước đột phá lớn đối với đất nước chúng ta".
Nhu cầu về urani của Trung Quốc ngày càng mở rộng, với nguồn cung năng lượng hạt nhân tăng nhanh hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Quốc gia này xây dựng khoảng 7 đến 8 lò phản ứng mới mỗi năm.
Urani cũng đóng vai trò chi phối trong sản xuất vũ khí. Theo một số đánh giá dựa trên bằng chứng sẵn có, kho dự trữ hạt nhân của quân đội Trung Quốc đã mở rộng đáng kể trong những năm gần đây trong bối cảnh căng thẳng chính trị gia tăng với Mỹ và các đồng minh. Tuy nhiên, hầu hết các mỏ urani ở Trung Quốc đều có quy mô nhỏ với chất lượng quặng kém. Hơn 70% nguồn cung của Trung Quốc đến từ Kazakhstan, Canada và Australia. Tình trạng phụ thuộc quá nhiều vào nguồn cung từ nước ngoài đã khiến Bắc Kinh không khỏi lo lắng về nguy cơ an ninh.
Urani chủ yếu được dùng làm nhiên liệu cho các nhà máy điện hạt nhân. Ảnh: Getty Images
Ông Li Ziying, Giám đốc Viện Nghiên cứu Địa chất Urani ở Bắc Kinh, cho biết phát hiện này đã thách thức các lý thuyết chính thống về sự hình thành mỏ urani. Người ta thường tin rằng nguyên tố phóng xạ chỉ tập trung ở một khu vực nông, ổn định về mặt địa vật lý. Nhưng một số mỏ urani lớn nhất được tìm thấy ở miền nam Trung Quốc trong những năm gần đây nằm dưới mặt đất tới hơn 1.500 mét. Những khu vực này đã trải qua những chuyển động kiến tạo dữ dội. Theo các lý thuyết trước đây, sự chuyển động này có thể khiến quá trình hình thành quặng urani kéo dài và phức tạp.
Theo nhà chức trách hạt nhân Trung Quốc, chuyên gia Li và các đồng nghiệp của ông nhận thấy urani có thể hình thành từ lớp phủ và bị mắc kẹt trong các "điểm nóng" cách mặt đất vài nghìn mét trong một số vụ va chạm kiến tạo lớn.
Trong cuộc phỏng vấn với tờ Science and Technology Daily, ông Li cho biết khó khăn khi tìm kiếm là thường chỉ có một dấu hiệu nhỏ trên bề mặt của một mỏ uranium sâu. Ông giải thích: "Việc xác định vị trí của nó khó khăn như việc tìm một chiếc đĩa CD trên diện tích 10.000 km vuông".
Đơn vị 6 của Nhà máy điện hạt nhân Tianwan thuộc Tổng công ty hạt nhân quốc gia Trung Quốc ở thành phố Liên Vân Cảng, tỉnh Giang Tô, miền đông Trung Quốc. Ảnh: Getty Images
Trong thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã phát triển nhiều công nghệ và thiết bị tiên tiến để hỗ trợ tìm urani ở sâu trong lòng đất. Họ đã tạo ra một thiết bị cảm biến từ xa siêu nhạy, cho phép các nhà khoa học phát hiện một dấu hiệu nhiệt nhỏ do quặng phóng xạ tạo ra với độ chính xác chưa từng có trên một khu vực rộng lớn.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu Trung Quốc cũng đã phát triển một máy khoan có đầu khoan đặc biệt để lấy mẫu từ các khu vực có độ sâu lớn một cách hiệu quả, đồng thời tăng tốc độ phân tích dữ liệu bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo.
Song theo một nhà nghiên cứu về nhiên liệu hạt nhân tại Bắc Kinh, phát hiện mới sẽ không làm thay đổi ngay lập tức sự phụ thuộc của Trung Quốc vào urani nhập khẩu vì còn nhiều thách thức về chi phí và kỹ thuật để khai thác các mỏ urani. Nhà nghiên cứu giấu tên cho biết: "Nhưng về lâu dài, nó có thể sẽ có tác động sâu sắc đến vị thế của Trung Quốc trên thị trường toàn cầu".
Một số nguồn tin cho biết trong những năm gần đây, Trung Quốc đã thăm dò và mua các mỏ urani ở châu Phi, Trung Đông và Đông Âu. Chính phủ nước này cũng đã đầu tư rất nhiều vào việc phát triển các vật liệu lọc mạnh có thể chiết xuất urani từ nước biển.
Để cải thiện hiệu quả sử dụng nhiên liệu, các nhà chức trách hạt nhân Trung Quốc đang lên kế hoạch xây dựng một số cơ sở tái chế chất thải hạt nhân bằng cách sử dụng các công nghệ khác nhau, bao gồm cả máy gia tốc hạt.
Thành phố Vũ Uy, tỉnh Cam Túc, tây bắc Trung Quốc, cũng đang xây dựng một lò phản ứng muối nóng chảy thử nghiệm sử dụng thori, một loại nhiên liệu hạt nhân mới mà Trung Quốc có nguồn cung dồi dào.
Nguyên nhân Airbus kêu gọi châu Âu không trừng phạt titan của Nga Lĩnh vực hàng không không phải là ngành duy nhất đang vật lộn với ảnh hưởng từ hàng hóa của Nga. Xung đột Nga-Ukraine không chỉ tác động lớn đến lĩnh vực năng lượng mà còn ảnh hưởng đến lĩnh vực hàng không của phương Tây. Ảnh: Reuters Theo hãng tin Reuters ngày 13/4, hãng sản xuất máy bay Airbus (AIR.PA) đã kêu...