Tại sao Facebook và Apple không ưa nhau

Apple ngăn chặn Facebook vì cho rằng mạng xã hội này xâm phạm quyền riêng tư của người dùng, còn Facebook chỉ trích hãng “ Quả táo ” tìm cách kiểm soát mọi thứ.

Apple và Facebook là hai tên tuổi lớn ở lĩnh vực công nghệ. Thông thường, các công ty như Coca-Cola với Pepsi, hay Wendy’s và KFC vẫn thường đối đầu nhau vì họ là đối thủ cạnh tranh trực tiếp. Nhưng Facebook và Apple không cạnh tranh nhau, một bên chuyên về mạng xã hội và kiếm tiền qua quảng cáo, bên còn lại bán thiết bị và phần mềm trên App Store. Thực tế, hai công ty này chỉ không ưa nhau.

CEO Apple Tim Cook (bên trái) và CEO Facebook Mark Zuckerberg (bên phải).

Mùa hè vừa qua, Apple thông báo công ty sẽ cung cấp lựa chọn Theo dõi Tính minh bạch (App Tracking Transparency) giúp người dùng iPhone kiểm soát thiết bị của họ nhiều hơn thông qua bản cập nhật iOS 14. Tính năng này yêu cầu các nhà phát triển ứng dụng bổ sung thông báo, xác định xem người dùng có muốn chia sẻ dữ liệu cho bên thứ ba, như Facebook

Những công ty quảng cáo như Facebook thường thu thập Thông tin nhận dạng thiết bị (IDFA) từ iPhone quảng cáo hướng mục tiêu. Trước đây, các nhà phát triển thường âm thầm khai thác dữ liệu này mà không thông báo cho người dùng.

Facebook lập tức chỉ trích Apple vì cho rằng chỉnh sửa trong iOS 14 sẽ tổn thương các công ty quảng cáo, đồng thời cảnh báo doanh thu của họ có thể giảm 50%. Các nhà phát triển sau đó cũng phàn nàn về chính sách mới của Apple, đồng thời yêu cầu công ty iPhone cho họ thêm thời gian để thích nghi với một tương lai không quảng cáo. Tuần trước, Apple cũng thông báo sẽ hoãn những thay đổi này đến năm sau.

Tuần trước, đại diện Apple, bà Jane Horvath, đã viết một bức thư ngỏ gửi đến các nhóm ủng hộ quyền riêng tư, trong đó chỉ trích Facebook và CEO của họ – Mark Zuckerberg – đã “thu thập càng nhiều dữ liệu càng tốt”. “Sự coi thường quyền riêng tư của người dùng không dừng lại”, bà Horvath nói. “Chúng tôi phát triển tính năng App Tracking Transparency vì một lý do duy nhất: Chia sẻ lo ngại với người dùng về việc họ bị theo dõi trái phép, cũng như dữ liệu của họ bị nhà quảng cáo thu thập rồi bán cho bên khác”.

Facebook lập tức đáp trả. “Những thay đổi trên iOS 14 cho thấy Apple đang cố hướng mọi người từ sử dụng Internet miễn phí sang ứng dụng và dịch vụ trả phí – nơi Apple kiếm được tiền”, đại diện Facebook nói. “Apple sử dụng vị trí thống lĩnh thị trường để thu thập dữ liệu làm của riêng và không chia sẻ. Họ cho rằng đó là quyền riêng tư, nhưng thực chất đó là cách kiếm tiền”.

Theo lập luận của Facebook, IDFA thực sự giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ – những công ty chiếm phần lớn trong số 10 triệu nhà quảng cáo của Facebook – phát triển và tồn tại trong thời kỳ suy thoái kinh tế do đại dịch, thông qua các quảng cáo được nhắm mục tiêu. Apple lại cho rằng những công ty như Facebook đã xâm phạm nghiêm trọng quyền riêng tư của người dùng thông qua việc thu thập IDFA thời gian dài mà không thông báo, và coi đây là “mối đe dọa” đối với những ai đang sử dụng iPhone.

“Theo dõi cũng đồng nghĩa với xâm phạm. Điều đó càng nghiêm trọng hơn nếu việc này không nhận được sự đồng ý của người dùng”, Horvath viết. “Những gì một số công ty đang gọi là ‘trải nghiệm được cá nhân hóa’ thực chất là nỗ lực để che đậy hành vi thu thập dữ liệu cá nhân càng nhiều càng tốt, sau đó xây dựng hồ sơ chi tiết về họ và kiếm tiền”.

Facebook hiện triển khai Facebook Audience Network (FAN) – công cụ hỗ trợ kiếm tiền cho các nhà quảng cáo. Zuckerberg nói rằng các công ty quảng cáo nhỏ sẽ giảm 50% thu nhập với iOS 14, nhưng thực tế công ty của ông cũng đang rất phụ thuộc vào FAN. Trong quý III, tổng doanh thu quảng cáo của Facebook đạt 21 tỷ USD. Các dòng doanh thu khác chỉ tạo ra 249 triệu USD, chứng tỏ lợi nhuận từ quảng cáo của Facebook lớn thế nào và họ đang lo sợ Apple sẽ thống trị thị trường đó.

“Chúng tôi sẽ không bị lừa”, đại diện Facebook trả lời thư của Horvath. “Tất cả chỉ là một phần trong quá trình chuyển đổi hoạt động kinh doanh của Apple từ sản phẩm phần cứng sang phần mềm và dịch vụ dựa trên dữ liệu”.

Năm ngoái, Apple đã chặn quyền truy cập của Facebook vào các ứng dụng nhằm đáp trả việc mạng xã hội vi phạm quy tắc theo dõi hoạt động trực tuyến của người dùng. Hành động này khiến 35.000 nhân viên của Facebook bị “văng” khỏi các ứng dụng nội bộ, như Workplace và Messenger trên iPhone, cản trở quá trình làm việc của nền tảng mạng xã hội lớn nhất thế giới .

Apple sau đó đã khôi phục quyền truy cập cho những người này, nhưng điều này cũng đặt ra mối lo ngại cho Zuckerberg khi mạng xã hội của ông không thể kiểm soát mọi thứ, nhất là trên iPhone. Đối với Facebook, việc không có quyền kiểm soát là một mối đe dọa lớn.

Những việc làm của Apple cho thấy rằng họ sẽ sớm lấn sân sang lĩnh vực quảng cáo. Morgan Stanley dự đoán doanh thu quảng cáo của Apple sẽ tăng mạnh trong vài năm tới thay vì chỉ chiếm một phần rất nhỏ như hiện nay.

Sự khác biệt về triết lý kinh doanh giữa Apple và Facebook đã khiến cả hai chỉ trích nhau trong nhiều năm. Nhưng đến bây giờ, mọi thứ chỉ dừng lại ở mức “đấu khẩu”. Thực tế, cả hai vẫn dựa vào nhau ở nhiều lĩnh vực.

Theo giới quan sát, Facebook sẽ khó trả đũa Apple nếu hãng này chính thức triển khai tính năng App Tracking Transparency. Tuy vậy, nếu như bị dồn vào góc tường, rất có thể mạng xã hội sẽ tìm ra cách để đáp trả.