Tài liệu rò rỉ cho thấy EU chưa thể áp giá trần khí đốt Nga

Theo một tài liệu bị rò rỉ, giới chức Liên minh châu Âu (EU) sẽ từ bỏ kế hoạch áp giá trần với khí đốt Nga, nhưng đẩy mạnh áp thuế đối với lợi nhuận của các công ty năng lượng.

Cuộc họp Bộ trưởng Năng lượng 27 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) ở Brussels, Bỉ, ngày 9/9. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo tờ The Guardian, dự thảo quy định về “công cụ khẩn cấp liên quan điện” không có giới hạn giá trần đối với khí đốt Nga cũng như đối với khí đốt nhập khẩu. Nguyên nhân là các quốc gia thành viên không nhất trí được về các biện pháp này vào tuần trước.

EU dự kiến​​ đánh thuế lợi nhuận của các công ty sử dụng nhiên liệu hóa thạch, đồng thời áp mức trần doanh thu với các nhà sản xuất điện phát thải carbon thấp.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen dự kiến ​​công bố kế hoạch của châu Âu về việc đối phó với giá điện tăng cao khi bà đọc thông điệp liên minh hàng năm vào ngày 14/9.

Văn bản cuối cùng vẫn có thể thay đổi, nhưng dự thảo cho thấy Ủy ban châu Âu cho rằng không thể giành được sự ủng hộ của toàn bộ thành viên EU về việc áp giá trần với khí đốt Nga.

Các quốc gia thành viên EU như Hungary, Slovakia và Áo vốn nhập khẩu một lượng lớn khí đốt từ Nga, đã lên tiếng phản đối áp giá trần khí đốt Nga vì họ lo ngại Điện Kremlin sẽ ngừng toàn bộ hoạt động cung cấp khí đốt, khiến các đất nước trên rơi vào suy thoái. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã cảnh báo sẽ ngừng xuất khẩu năng lượng sang châu Âu nếu châu Âu nhất trí thực hiện kế hoạch như vậy.

Khoảng 10 quốc gia, trong đó có cả Pháp và Ba Lan, muốn áp dụng trần giá đối với tất cả khí đốt nhập khẩu mà họ coi là cách tốt hơn để hạn chế giá tăng cao. Ủy ban châu Âu không hào hứng với ý tưởng này vì lo ngại EU sẽ không thể theo kịp các nước sẵn sàng trả nhiều tiền hơn để mua khí tự nhiên hóa lỏng trên thị trường cạnh tranh cao.

Hà Lan và Đan Mạch lo lắng về kế hoạch áp giá trần, còn Đức lo ngại mức trần giá khí đốt Nga sẽ gây chia rẽ.

Trụ sở Liên minh châu Âu nơi diễn ra cuộc họp Bộ trưởng Năng lượng 27 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) ở Brussels, Bỉ ngày 9/9. Ảnh: AFP/TTXVN

Khi các quốc gia thành viên bị chia rẽ, Ủy ban châu Âu đang theo đuổi các biện pháp mà có thể đoàn kết 27 thành viên. Các chính phủ EU phần lớn ủng hộ áp trần giá điện được sản xuất từ các nguồn phát thải ít carbon, chẳng hạn như năng lượng tái tạo hoặc hạt nhân, sau đó sử dụng các khoản tiền này hỗ trợ các hộ gia đình và doanh nghiệp dễ bị tổn thương.

Các công ty dầu khí sẽ phải trả một loại thuế lợi nhuận riêng. Trong tài liệu bị rò rỉ, Ủy ban châu Âu ước tính rằng lợi nhuận của các công ty dầu khí và than đá sẽ tăng gấp 5 lần vào năm 2022. Những khoản lợi nhuận thặng dư và bất ngờ này không phải là nhờ lựa chọn kinh tế hoặc khoản đầu tư nào, mà là nhờ những diễn biến không thể đoán trước trên thị trường năng lượng sau cuộc xung đột ở Ukraine. Không có đề xuất về mức thuế lợi nhuận trong văn bản nói trên.

Ủy ban châu Âu cũng kêu gọi các quốc gia thành viên EU nhất trí về một mục tiêu ràng buộc để giảm sử dụng điện trong giờ cao điểm, mặc dù chưa đưa ra đề xuất con số nào.

Châu Âu đã phải vất vả đối phó với giá khí đốt tăng vọt ngay cả trước cuộc xung đột ở Ukraine. Những hạn chế về nguồn cung cộng với mùa hè khô hạn kỷ lục năm 2022 đã đẩy nhu cầu dùng điều hòa không khí tăng cao, đồng thời giảm lượng thủy điện từ các con sông và hồ chứa. Thêm vào đó, một nửa trong số các lò phản ứng hạt nhân lâu năm của Pháp đã buộc phải ngừng hoạt động vì các vấn đề an toàn, khiến nước này không thể thực hiện vai trò truyền thống là xuất khẩu điện cho các nước láng giềng.