Suy hô hấp do cúm A trên bệnh nhân ung thư

Bà Sáp, 68 tuổi, mắc ung thư vú đang hóa trị, phải nhập viện cấp cứu do sốt cao , ho nhiều , suy hô hấp cấp vì cúm A biến chứng viêm phổi .

Bà Ngô Thị S. khởi phát triệu chứng cấp tính hai ngày trước khi nhập viện sốt cao, đau đầu, chóng mặt , buồn nôn , chảy nước mũi đặc vàng và ho dữ dội, khó khạc đờm.

Virus cúm A biến đổi kháng nguyên bề mặt liên tục, khả năng lây lan mạnh, đặc biệt trong mùa lạnh ẩm, thời điểm giao mùa như hiện nay.

Nghĩ nhiễm trùng đường hô hấp trên, bà S. đến phòng khám tư được chẩn đoán viêm mũi xoang mủ – viêm họng cấp, điều trị theo đơn nhưng không cải thiện. Tình trạng xấu đi nhanh chóng, người bệnh mệt nhiều, nôn liên tục, sốt cao không đáp ứng hạ sốt, ho tăng dần kèm khó thở phải vào Bệnh viện.

Bác sỹ Đàm Thị Thanh Tâm, chuyên khoa Nội Tổng hợp cho biết, chỉ số SpO2 chỉ đạt 89 – 90% khi thở khí phòng, nhịp thở tăng lên 22 lần mỗi phút, có tiếng ran nổ ở đáy phổi phải, nước mũi đặc vàng gây ngạt tắc mũi nhiều.

Các xét nghiệm test nhanh cho kết quả cúm A dương tính, có tình trạng giảm oxy máu, X-quang và cắt lớp vi tính lồng ngực cho thấy hình ảnh viêm phế quản – phổi rõ rệt. Bệnh cảnh phù hợp với chẩn đoán cúm A biến chứng viêm phổi gây suy hô hấp.

Bà Sáp tiền sử ung thư vú được phát hiện bảy năm trước, đang trong phác đồ hóa trị duy trì. Việc điều trị hóa chất kéo dài khiến hệ miễn dịch ảnh hưởng, số lượng bạch cầu giảm và khả năng chống chọi với các tác nhân gây bệnh của cơ thể suy giảm.

Bác sỹ Tâm cho biết ở nhóm bệnh nhân cao tuổi có bệnh nền, trong đó có bệnh ung thư, tỷ lệ nhập viện và tử vong do cúm cao hơn nhiều lần so với người khỏe mạnh. Đặc biệt là người đang hóa trị với hệ thống miễn dịch bị suy giảm như trường hợp của bà Sáp. Hệ thống miễn dịch không hoạt động hiệu quả, dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn với diễn biến nặng, dễ biến chứng hơn so với người không có bệnh nền.

Bên cạnh đó, người bệnh chưa từng tiêm vắc-xin cúm mùa, không có miễn dịch bảo vệ khiến virus cúm dễ dàng tấn công sâu vào mô phổi gây viêm phổi nặng, đồng thời làm tăng nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn.

Tình trạng này khiến bệnh nhân suy hô hấp nhanh, chuyển nặng chỉ sau vài tiếng đến 1, 2 ngày. Các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi nặng, suy hô hấp cấp, viêm cơ tim, nhiễm khuẩn huyết hoặc suy đa tạng hoàn toàn có thể xảy ra nếu người bệnh không được can thiệp kịp thời.

Bệnh nhân được điều trị tích cực bằng thuốc kháng virus cúm, kháng sinh đường tĩnh mạch để kiểm soát nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn, thở oxy kính mũi 2 lít/phút nhằm cải thiện oxy máu, đồng thời được bù nước, điện giải, dùng thuốc giảm sốt, giảm ho, men tiêu hóa và thuốc hỗ trợ chức năng tiền đình để kiểm soát các triệu chứng đi kèm.

Nhờ xử trí kịp thời, sau khoảng 48 giờ điều trị, người bệnh giảm sốt, đỡ mệt, chỉ số SpO2 trở về mức an toàn và tự thở khí phòng tốt.

Các triệu chứng nghẹt mũi, ho nhiều và nôn giảm rõ rệt, nghe tổn thương phổi trên lâm sàng có cải thiện. Đến ngày thứ năm, bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, không còn sốt, mạch và huyết áp ổn định, phổi không còn ran và họng sạch dịch nhầy. Bà được ra viện ngày 18/11, tiếp tục điều trị ngoại trú, theo dõi tại nhà và tái khám theo lịch.

Bác sỹ Tâm cho biết, virus cúm A biến đổi kháng nguyên bề mặt liên tục, khả năng lây lan mạnh, đặc biệt trong mùa lạnh ẩm, thời điểm giao mùa như hiện nay.

Việc dùng thuốc kháng virus sớm, lý tưởng trong 48 giờ đầu, không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn giảm nguy cơ biến chứng, rút ngắn thời gian bệnh và hạn chế lây lan cho cộng đồng.

Tiêm phòng vắc-xin cúm mỗi năm là biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh, cần tiêm phòng cho tất cả các mọi người, đặc biệt đối với người có yếu tố cao tiên lượng bệnh trở nặng như người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, trẻ em, người mắc bệnh mạn tính hoặc đang điều trị ung thư.

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên thế giới hàng năm ghi nhận khoảng một tỷ ca mắc cúm mùa, trong đó có khoảng 290.000 đến 650.000 ca tử vong.

Ba tháng gần đây, cả nước ghi nhận 8.500-11.000 ca cúm mùa mỗi tháng, tăng đột biến so với giữa năm, Bộ Y tế cảnh báo dịch bùng phát.

Theo thống kê tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, tính từ tháng 10 đến nay Khoa Nội tổng hợp tiếp nhận số ca nội trú điều trị cúm A bằng một nửa số ca của cả năm (riêng trong tuần gần đây có 40 ca cúm A nhập viện mới).

Nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nặng hơn những năm trước, cho thấy mùa cúm năm nay có thể diễn biến phức tạp hơn, khả năng lan rộng trong cộng đồng.

Bác sỹ Tâm giải thích do miền Bắc, thời tiết giao mùa Thu – Đông với nhiệt độ và độ ẩm thay đổi thất thường là điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh hô hấp phát triển.

“Cúm A không phải là bệnh nhẹ ở người trưởng thành, đặc biệt là những người có bệnh nền và hệ miễn dịch suy giảm”, bác sỹ Tâm nói, đồng thời khuyến cáo tăng cường vệ sinh phòng bệnh, đeo khẩu trang nơi đông người và khám ngay khi sốt cao, ho nhiều, đau mỏi hoặc khó thở, không tự ý mua và dùng thuốc kháng virus tại nhà.