Sửa Nghị định 20, tối ưu hoá các quy định chống chuyển giá

Nghị định 68/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Khoản 3 Điều 8 Nghị định 20/2017/NĐ-CP quy định quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết đã chính thức có hiệu lực từ 24/6/2020 với những thay đổi lớn có lợi cho doanh nghiệp trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn do dịch Covid-19.

Việc xác định số thuế phải nộp theo Nghị định 68 chỉ được thực hiện tại trụ sở cơ quan Thuế. Ảnh: Thuỳ Linh

Gần 5.000 tỷ đồng sẽ được hồi tố

Theo Bộ Tài chính, qua hơn 3 năm thực hiện, Nghị định 20/2017/NĐ-CP về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết đã mang lại những kết quả nhất định trong công tác đấu tranh chống chuyển giá. Tuy nhiên, thực tiễn quá trình triển khai cho thấy có một số quy định tại Nghị định 20/2017/NĐ-CP cần được bổ sung, sửa đổi để phù hợp với công tác quản lý và hoạt động của người nộp thuế. Đây là lý do để Nghị định 68 được ban hành đã sửa đổi Khoản 3 Điều 8 Nghị định 20/2017/NĐ-CP theo hướng quy định tổng chi phí lãi vay được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết không vượt quá 30% tổng lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh trong kỳ, cộng với lãi vay phát sinh trong kỳ, cộng chi phí khấu hao phát sinh trong kỳ. Theo Nghị định 68, phần chi phí lãi vay không được trừ được chuyển sang kỳ tính thuế tiếp theo khi xác định tổng chi phí lãi vay trong trường hợp tổng chi phí lãi vay phát sinh được trừ của kỳ tính thuế tiếp theo thấp hơn 30%. Thời gian chuyển chi phí lãi vay tính liên tục không quá 5 năm kể từ năm tiếp sau năm phát sinh chi phí lãi vay không được trừ.

Theo đánh giá sơ bộ của Tổng cục Thuế, đối với các doanh nghiệp đã tuân thủ kê khai, năm 2017, số chi phí lãi vay được trừ tăng 10.336 tỷ đồng (tương đương số thuế thu nhập doanh nghiệp phải hoàn là 2.067 tỷ đồng). Năm 2018, số chi phí lãi vay được trừ tăng lên 14.041 tỷ đồng (tương đương số thuế thu nhập doanh nghiệp phải hoàn là 2.808 tỷ đồng). Số liệu này chưa bao gồm số tiền lãi tương ứng tiền chậm nộp từng kỳ quyết toán đến nay và không bao gồm các doanh nghiệp cố tình không tuân thủ kê khai chi phí lãi vay và số thuế phải nộp chỉ được phát hiện, truy thu qua thanh tra, kiểm tra trong thời gian tới. Như vậy, sẽ có khoảng 4.875 tỷ đồng được hoàn lại hoặc khấu trừ cho doanh nghiệp.

Theo ông Nguyễn Trần Nam, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA), gần 5.000 tỷ đồng được hồi tố hoàn trả như một nguồn hỗ trợ quý giá cho doanh nghiệp. Việc cho hồi tố này không những bảo đảm sự công bằng, hợp tình hợp lý, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp mà trong sự tác động dữ dội của đại dịch toàn cầu Covid-19 thì đây còn là giải pháp hỗ trợ gián tiếp của Chính phủ giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn, ứng phó với đại dịch để cố gắng duy trì và phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh. Điều đó càng chứng tỏ một điều, Chính phủ luôn lắng nghe, đồng cảm, đồng hành cùng doanh nghiệp để chia sẻ khó khăn.

Không thanh, kiểm tra tại doanh nghiệp để xác định số thuế phải nộp

Do Nghị định 68 được áp dụng kể từ kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2019 nên đối với kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2017 và 2018, các trường hợp thuộc đối tượng áp dụng theo Khoản 3 Điều 8 Nghị định 20 được khai bổ sung hồ sơ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp để xác định lại chi phí lãi vay, số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp tương ứng và nộp cho cơ quan Thuế trước ngày 1/1/2021. Tổng cục Thuế hướng dẫn, trường hợp khi khai bổ sung, số thuế thu nhập doanh nghiệp giảm thì sẽ được giảm số tiền chậm nộp tương ứng (nếu có). Trường hợp doanh nghiệp có số tiền thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền chậm nộp đã nộp ngân sách nhà nước lớn hơn số tiền thuế thu nhập doanh nghiệp và tiền chậm nộp đã xác định thì phần chênh lệch được bù trừ vào số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp năm 2020. Trường hợp số thuế thu nhập doanh nghiệp trong năm 2020 không đủ bù trừ hết thì phần còn lại được bù trừ vào thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp cho các năm tiếp theo nhưng không quá 5 năm. Tức là hết năm 2024, cơ quan Thuế sẽ không xử lý số thuế còn lại chưa bù trừ hết.

Nghi định 68 cũng quy định, trường hợp cơ quan Thuế hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã thực hiện thanh tra, kiểm tra và đã có kết luận thì doanh nghiệp có quyền yêu cầu cơ quan Thuế xác định lại số thuế phải nộp. Cơ quan Thuế xác định lại số thuế phải nộp, tiền chậm nộp tương ứng để thực hiện bù trừ phần chênh lệch vào năm 2020 và 5 năm tiếp theo nếu vẫn chưa xử lý hết.

Đáng chú ý, theo quy định tại Nghị định 68, việc xác định số thuế phải nộp được thực hiện tại trụ sở cơ quan Thuế, không thanh tra, kiểm tra tại doanh nghiệp và cũng không thực hiện điều chỉnh lại kết luận thanh tra, kiểm tra năm 2017 và 2018. Trường hợp đã xử phạt vi phạm hành chính về thuế hoặc đang giải quyết theo trình tự khiếu nại thì không điều chỉnh lại số tiền phạt vi phạm hành chính về thuế.

Theo ông Lưu Đức Huy, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Tổng cục Thuế, Luật Quản lý thuế sửa đổi (có hiệu lực kể từ 1/7/2020) có quy định khá cụ thể về hoạt động chuyển giá và chống chuyển giá, vì vậy, Bộ Tài chính sẽ sớm trình Chính phủ thông qua Nghị định sửa đồi đồng bộ, toàn diện Nghị định 20 năm 2017 trên cơ sở quản lý chặt chẽ tình trạng lợi dụng chuyển giá để trốn thuế, né thuế. Việc sửa đổi Khoản 3 Điều 8 Nghị định 20 chỉ là giải pháp tình thế để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp và phù hợp với tình hình, điều kiện thực tế.