Sử dụng thuố.c an toàn cho phụ nữ mang thai

Không có loại thuố.c nào là tuyệt đối an toàn nhất là đối với những đối tượng đặc biệt như phụ nữ mang thai.

Trong một số trường hợp người mẹ bị hen suyễn, nhiễ.m trùn.g, tăng huyết áp, đái tháo đường thai kỳ… thì việc dùng thuố.c là bắt buộc nhưng phải có sự chỉ định, theo dõi của bác sĩ.

Thuố.c cho phụ nữ mang thai

Vấn đề an toàn cho phụ nữ mang thai đã được quan tâm và nghiên cứu từ rất lâu, cả trong quá trình phát triển thuố.c. Tuy nhiên, những dữ liệu và kinh nghiệm lâm sàng khi sử dụng thuố.c trong thai kỳ vẫn còn rất hạn chế. Một trong những nguyên nhân là do phụ nữ mang thai là đối tượng không được phép thử nghiệm thuố.c. Kết quả từ sự thực nghiệm trên động vật không thể suy ra cho con người.

Do đó, ở mục khuyến cáo dành cho phụ nữ mang thai trên tờ thông tin thuố.c thường là “Cân nhắc sử dụng dựa trên lợi ích, nguy cơ” (trừ các thuố.c đã có chống chỉ định rõ ràng cho phụ nữ mang thai như isotretinoin, warfarin…). Có nghĩa là thuố.c chỉ nên được kê đơn khi lợi ích cho người mẹ hoặc thai nhi vượt trội hơn so với nguy cơ dựa trên đán.h giá nhiều phương diện của bác sĩ chuyên khoa.

Thảm họa Thalidomide, bài học đắt giá về dùng thuố.c ở phụ nữ mang thai

Không có một thuố.c nào là 100% an toàn. Thuố.c cho phụ nữ mang thai càng phải thận trọng. Thuố.c có thể an toàn cho thai nhi ở giai đoạn này, nhưng ở giai đoạn khác lại không đảm bảo. Ngay cả với những loại thuố.c được xem là an toàn, rủi ro vẫn có thể xảy ra khi dùng liều cao. Đặc biệt là những biến cố hiếm gặp bởi chưa có đủ báo cáo, thống kê khoa học toàn diện.

Hoặc thuố.c được đưa ra thị trường chưa lâu và chưa có đủ thời gian để xác thực độ an toàn. Chú ý rằng, hệ thống phân loại mức độ an toàn của dược phẩm theo chữ cái (A, B, C, D, X) của Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã được loại bỏ để thay thế bằng các thông tin cụ thể hơn về nguy cơ, đán.h giá trên lâm sàng và dữ liệu liên quan.

Điều đó nhằm cung cấp cho chuyên gia y tế cũng như thai phụ cái nhìn trực quan hơn về thuố.c sắp được sử dụng để có sự cân nhắc kỹ lưỡng. Để hạn chế tối đa các bất lợi cho thai nhi cả sau khi đứ.a b.é được sinh ra, khi sử dụng thuố.c ở phụ nữ mang thai bản thân người dùng thuố.c cũng như cán bộ y tế cần tuân thủ những nguyên tắc sau:

- Hạn chế tối đa dùng thuố.c, đặc biệt trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng kể cả với thuố.c không cần kê đơn và thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung…

- Nếu bắt buộc phải dùng, nên chọn thuố.c có độ an toàn cao nhất, dựa trên sự cân nhắc nhiều mặt của bác sĩ đối với sự an toàn của mẹ và thai nhi.

Thuố.c sử dụng trong thai kỳ và yếu tố nguy cơ

Thuố.c giảm đau – hạ sốt

Paracetamol (hay acetaminophen) là loại thuố.c được xem là an toàn để giảm đau, hạ sốt cho thai phụ. Mặc dù có một số nghi ngờ về sự liên quan giữa loại thuố.c này và chứng rối loạn tăng động, giảm chú ý ở trẻ, nhưng không đủ bằng chứng để kết luận.

Nhóm thuố.c kháng viêm không steroid (NSAIDs): Vào tháng 10/2020, FDA đưa ra khuyến cáo tránh sử dụng nhóm thuố.c này từ tuần thứ 20 trở đi của thai kỳ, bởi có thể gây ra các bệnh lý thận hiếm gặp nhưng nghiêm trọng ở thai nhi, dẫn đến lượng nước ối xung quanh em bé thấp và các biến chứng như suy thận, thậm chí t.ử von.g cho thai nhi có thể xảy ra.

Nguy cơ về đóng ống động mạch sớm ở thai nhi cũng đã được cảnh báo. Các thuố.c trong nhóm này như aspirin, ibuprofen, naproxen, diclofenac, celecoxib… được sử dụng phổ biến. Cần chú ý cả trong các sản phẩm thuố.c, sirô trị ho và cảm sốt nhiều thành phần bởi rất có thể có chứa các hoạt chất này.

Thuố.c điều trị tăng huyết áp

Tăng huyết áp mạn tính và tăng huyết áp thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ hạn chế tăng trưởng thai nhi, thiếu nước ối, sinh non và thai chế.t lưu. Các thuố.c được ưu tiên sử dụng là methyldopa, labetalol và hydralazine. Trong đó methyldopa thường là lựa chọn đầu tay của bác sĩ trong suốt thai kỳ và hydralazine thường được dùng trong tăng huyết áp cấp và tiề.n sản giật. Việc theo dõi huyết áp trong thai kỳ là vô cùng quan trọng, bởi nếu huyết áp thấp do điều trị các thuố.c hạ áp quá mức cũng làm giảm tưới má.u nhau thai, làm thai nhi chậm tăng trưởng trong tử cung.

Nhóm thuố.c ức chế men chuyển: Như captopril, enalapril, lisinopril, ramipril… cùng với nhóm thuố.c chẹn thụ thể Angiotensin II ( losartan, valsartan…) không được khuyến cáo sử dụng trong giai đoạn 2 và 3 của thai kỳ, bởi dữ liệu nghiên cứu còn ít ỏi, cũng như những nguy cơ gây độc cho bào thai đã được ghi nhận.

Thuố.c chống dị ứng và corticoid

Các thuố.c kháng histamine (cả thế hệ 1 và 2) đều được khuyên chỉ nên sử dụng khi thật cần thiết để chống dị ứng vì thiếu dữ liệu an toàn. Trong đó, chlorpheniramine là thuố.c được sử dụng phổ biến. Tuy nhiên, dùng thuố.c trong 3 tháng cuối của thai kỳ có thể dẫn đến những phản ứng nghiêm trọng (như cơn động kinh) ở trẻ sơ sinh.

Phụ nữ mang thai không tự ý sử dụng và cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng, kể cả thuố.c không cần kê đơn và thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung

Các corticoid dùng đường uống, đặc biệt khi sử dụng liều cao sẽ làm tăng nguy cơ dị tật sứt môi, hở hàm ếch, nhẹ cân, sinh non ở trẻ và đái tháo đường thai kỳ, tiề.n sản giật ở người mẹ. Đối với thai phụ bị hen suyễn hoặc viêm mũi, corticoid dạng hít được khuyến cáo sử dụng cùng với các liệu pháp thông thường vì không gây ra các nguy cơ như corticoid dạng uống.

Thuố.c điều trị đái tháo đường

Thay đổi lối sống, chế độ dinh dưỡng và quản lý cân nặng là những liệu pháp để kiểm soát đường huyết trong thai kỳ, nếu không hiệu quả mới sử dụng thuố.c. Khi Insulin là lựa chọn ưu tiên để kiểm soát đái tháo đường vì thuố.c không qua được nhau thai. Tuy nhiên, có rất nhiều loại insulin khác nhau về hoạt lực và thời gian tác động. Loại insulin sử dụng nên được bác sĩ chỉ định để kiểm soát đường huyết tốt hơn cũng như giảm thiểu nguy cơ hạ đường huyết quá mức ở cả mẹ và thai nhi. Các thuố.c uống khác như metformin, không được khuyến cáo sử dụng, dù không gây ra các nguy cơ đáng kể.

Thuố.c chống nôn

Khi tuân theo sự chỉ định của bác sĩ, các thuố.c chống nôn được xem là tương đối an toàn cho thai nhi. Bên cạnh đó, phương pháp chia nhỏ bữa ăn và sử dụng gừng tươi để chống nôn cũng được khuyên dùng vì hiệu quả và an toàn.

Không có một thuố.c nào là 100% an toàn. Thuố.c cho phụ nữ mang thai lại càng phải được thận trọng. Thuố.c có thể an toàn cho thai nhi ở giai đoạn này, nhưng ở giai đoạn khác lại không đảm bảo. Ngay cả với những loại thuố.c được xem là an toàn, rủi ro vẫn có thể xảy ra khi dùng liều cao. Đặc biệt là những biến cố hiếm gặp bởi chưa có đủ báo cáo, thống kê khoa học toàn diện. Hoặc thuố.c được đưa ra thị trường chưa lâu và chưa có đủ thời gian để xác thực độ an toàn.