‘Sóng ảo’ xanh – đỏ trong bầu cử tổng thống Mỹ
Khi Florida báo cáo kết quả kiểm phiếu sơ bộ, Biden nhiều khả năng dẫn trước với cách biệt rất lớn, còn tại Pennsylvania, cục diện sẽ nghiêng về Trump.
Nhưng các học giả và chuyên gia về bỏ phiếu cho rằng mọi người không nên để bị đ.ánh lừa bởi những “sóng ảo” trong kết quả kiểm phiếu ban đầu này. Làn sóng đó được tạo ra bởi số cử tri Mỹ bỏ phiếu qua thư năm nay cao kỷ lục, trong khi các bang có cách xử lý khác nhau với chúng.
Ở các bang cho phép kiểm phiếu qua thư trước Ngày bầu cử, kết quả kiểm phiếu sớm nhiều khả năng nghiêng về Biden, vì các cuộc thăm dò dư luận và dữ liệu bỏ phiếu sớm cho thấy phần đông cử tri bỏ phiếu qua hình thức này ủng hộ đảng Dân chủ.
Ngược lại, ở các bang không kiểm phiếu qua thư cho đến ngày 3/11, phiếu bầu trực tiếp trong ngày bầu cử thường được kiểm đếm nhanh hơn, còn phiếu bầu qua thư mất nhiều thời gian xử lý hơn. Với cách làm này, kết quả ban đầu ở các bang đó có khả năng nghiêng mạnh về Trump.
Đây được gọi là “sóng ảo đỏ” và “sóng ảo xanh”, màu tương ứng của đảng Cộng hòa và Dân chủ, báo hiệu ưu thế ban đầu mà hai ứng viên Donald Trump hay Joe Biden đạt được trong những giờ đầu tiên sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa. Những “sóng ảo” đó sẽ biến mất khi thêm nhiều phiếu được kiểm đếm, mặc dù các chuyên gia cho biết có thể mất vài ngày hoặc thậm chí vài tuần để xử lý số lượng lớn phiếu bầu gửi qua thư.
“Hãy kiên nhẫn”, Gerry Cohen, thành viên của Hội đồng Bầu cử hạt Wake ở Bắc Carolina, nói. “Cần phải đếm tất cả phiếu bầu và chúng tôi sẽ mất một khoảng thời gian”.
Quan chức địa phương lấy phiếu bầu ra kiểm tại Dixville Notch, New Hampshire, một trong những điểm bỏ phiếu đầu tiên ngày 3/11. Ảnh: AFP.
Đây là kịch bản có thể diễn ra ở một số bang cạnh tranh gay gắt nhất, có thể định đoạt số phận cuộc đua 2020:
“Sóng ảo xanh” có thể diễn ra ở Florida và Bắc Carolina, những bang cho phép kiểm đếm phiếu bầu qua thư vài tuần trước Ngày bầu cử. Kết quả kiểm đếm số phiếu này dự kiến được công bố ngay sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa ngày 3/11.
Nếu cả hai bang đều làm đúng theo lịch trình đó, có khả năng ban đầu Biden sẽ dẫn trước, vì cuộc thăm dò ý kiến mới nhất của Reuters/Ipsos cho thấy lượng người bỏ phiếu sớm ở Florida và Bắc Carolina ủng hộ Biden nhiều gấp đôi Trump.
Trong khi đó, ở cả hai bang này, đa số người dự định bỏ phiếu trực tiếp vào Ngày Bầu cử đều ủng hộ Trump.
“Sóng ảo xanh” dự kiến không tồn tại lâu ở cả hai bang. Các chuyên gia kỳ vọng Florida và Bắc Carolina sẽ gần như hoàn tất kiểm phiếu vào đêm bầu cử.
Texas, Iowa và Ohio, những bang Trump đã giành chiến thắng dễ dàng vào năm 2016 nhưng các cuộc thăm dò cho thấy hai ứng viên cạnh tranh sít sao trong năm nay, cũng cho phép xử lý sớm phiếu bầu qua thư. Do đó, “sóng ảo xanh” cũng có thể xuất hiện ở các bang này. Cả ba bang dự kiến kiểm hầu hết phiếu vào ngày 3/11.
Trong khi đó, “sóng ảo đỏ” có thể diễn ra ở Pennsylvania, Michigan và Wisconsin, nơi phiếu bầu qua thư không được kiểm đếm trước Ngày Bầu cử. Mặc dù Michigan gần đây thông qua luật cho phép nhiều thành phố bắt đầu xử lý phiếu qua thư một ngày trước Ngày Bầu cử như mở phong bì, họ không được kiểm đếm chúng cho đến ngày 3/11.
Vì lá phiếu qua thư thường mất nhiều thời gian để kiểm tra và thống kê hơn so với lá phiếu trực tiếp, kết quả ban đầu có thể nghiêng về đảng Cộng hòa, khi các ủy ban bầu cử xử lý phiếu bầu trực tiếp nhanh chóng hơn. Sau đó, kết quả sẽ “xanh lên” khi các quan chức bầu cử kiểm phiếu qua thư.
Pennsylvania và Wisconsin có thể công bố kết quả chậm hơn do thiếu kinh nghiệm xử lý phiếu bầu qua thư. Trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2018 ở hai bang này, cứ 20 phiếu thì có một phiếu bầu qua thư. Trong khi đó, tỷ lệ phiếu bầu qua thư so với phiếu bầu trực tiếp ở Michigan và Florida lần lượt là 1/4 và 1/3.
Quá trình kiểm phiếu của Pennsylvania có thể diễn ra trong vài ngày. Phe Dân chủ ở bang này gần đây đã giành được một thắng lợi quan trọng, khi Tòa án Tối cao Mỹ ra phán quyết cho phép bang nhận phiếu bầu qua thư tối đa ba ngày sau Ngày Bầu cử, miễn là chúng được đóng dấu bưu điện trước 3/11.
“Kịch bản mà tôi lường trước cho đêm bầu cử là ban đầu Pennsylvania sẽ nghiêng về đảng Cộng hòa nhiều hơn so với thực tế, bất kể cuối cùng ai là người chiến thắng”, Kyle Kondik, nhà phân tích tại Trung tâm Chính trị của Đại học Virginia, cho biết.
Bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra thế nào. Video: CNN.
Trong cuộc đua vào ghế thượng nghị sĩ của Arizona năm 2018, vào đêm bầu cử, ứng viên đảng Cộng hòa Martha McSally cảm thấy rất tự tin. Bà nói với những người ủng hộ rằng bà đi ngủ với “14.000 phiếu dẫn trước”.
Nhưng đến 6 ngày sau, McSally nhận thua trước ứng viên đảng Dân chủ Kyrsten Sinema, sau khi hàng trăm nghìn phiếu gửi qua thư được kiểm đếm. Chúng gồm nhiều lá phiếu từ các khu vực đô thị nghiêng về đảng Dân chủ như Phoenix và Tucson, được chuyển đến các trung tâm bỏ phiếu vào Ngày bầu cử.
Giới chức Arizona hy vọng họ sẽ mất ít thời gian kiểm phiếu hơn trong năm nay vì hạt Maricopa đã nâng cấp thiết bị và họ tăng thời gian xử lý sớm phiếu bầu qua thư thêm một tuần. Nhưng nếu cuộc đua sít sao, họ vẫn có thể mất nhiều ngày mới kiểm xong toàn bộ phiếu.
“Quá trình này rất phức tạp, chúng tôi mong mọi người kiên nhẫn”, C. Murphy Hebert, phát ngôn viên của quan chức phụ trách bầu cử ở Arizona, nói.
Tình hình 11 bang chiến địa quyết định cục diện bầu cử Mỹ năm 2020
Chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2020 nhiều khả năng sẽ được định đoạt tại 11 bang chiến địa này.
Cuộc đua của ông Trump sẽ phụ thuộc rất lớn vào kết quả tại bang Florida. Ảnh: EPA
Người chiến thắng sau cuộc bỏ phiếu ngày 3/11 cần phải có được tối thiểu 270 trên tổng số 538 phiếu đại cử tri. Nhưng lá phiếu quyết định nhiều khả năng đến từ 11 bang chiến địa, nơi hai ứng cử viên Donald Trump và Joe Biden bám đuổi sát nhau. Đó là các bang: Arizona, Florida, Georgia, Iowa, Michigan, Nevada, Bắc Carolina, Pennsylvania, Ohio, Texas và Wisconsin. Dưới đây là thông tin đáng chú ý về những bang này:
1. Florida: Có 29 phiếu đại cử tri. Trong tổng số hơn 50 triệu cử tri đi bầu cử Tổng thống tại bang này từ năm 1992 đến 2016, chênh lệch phiếu bầu cho ứng cử viên hai đảng Dân chủ và Cộng hòa trong tổng số 7 cuộc bầu cử vừa qua chỉ là dưới 18.000 phiếu.
Chiến dịch tranh cử của cả hai đảng đều đặt ưu tiên vào Florida, tuy mức độ phụ thuộc vào bang này với ông Trump là nhiều hơn. Dựa trên công cụ "Con đường tới Chiến thắng" (Path to Victory Tool) của báo Wall Street Journal, cựu Phó Tổng thống Mỹ trong trường hợp thất bại ở Florida vẫn còn 93 khả năng khác để hội đủ 270 phiếu đại cử tri. Trong khi con số đó với đương kim tổng thống Mỹ chỉ là 6 khả năng.
Đa phần các địa điểm bỏ phiếu sẽ đóng cửa vào lúc 7 giờ tối (giờ miền Đông) ngày 3/11, riêng một phần quận Panhandle sẽ đóng cửa sau đó một tiếng. Kết quả phiếu bầu trực tiếp sớm và bầu qua thư dự kiến sẽ được công bố trước, do nhân viên bầu cử được phép xử lý trước số phiếu này.
2. Georgia: 16 đại cử tri. Các hòm phiếu đóng cửa lúc 7 giờ tối. Tuy nhiên, nhân viên phụ trách bầu cử tại bang cho biết có thể mất vài ngày để soi chiếu và lập bảng kê đối với phiếu gửi qua đường bưu điện.
Kết quả thăm dò cho thấy, ông Trump và đối thủ Biden bám sát nhau về tỉ lệ ủng hộ tại Georgia. Cuộc đối đầu năm nay diễn ra sau nhiều cuộc bầu cử căng thẳng tại bang mà đảng Cộng hòa có truyền thống chiếm ưu thế.
3. Bắc Carolina: 15 phiếu đại cử tri. Trong 50 năm qua, bang này chỉ có hai lần ngả về đảng Dân chủ, đó là kì bầu cử năm 1976 dồn phiếu cho ông Jimmy Carter và năm 2008 ủng hộ ứng cử viên Barack Obama. Nhưng những thay đổi về cơ cấu nhân chủng học lại đang mang lại những hy vọng cho đảng Dân chủ, khi số cử tri không phải da trắng và có bằng đại học ở Bắc Carolina ngày một tăng.
Ông Biden sẽ phải cần đến tỉ lệ cử tri đi bầu cao để bù cho bất lợi đến từ khối cử tri nông thôn tại bang này, vốn vẫn ủng hộ mạnh mẽ đảng Cộng hòa. Nhân viên bầu cử sẽ bắt đầu kiểm đếm phiếu bỏ qua thư - theo quy định là phải đóng dấu muộn nhất là trong ngày bầu cử, chuyển đến địa điểm tiếp nhận không muộn hơn ngày 12/11, ngay khi nhận được.
4. Pennsylvania: 20 phiếu đại cử tri. Giới chức bầu cử tại bang này cho biết, có thể sẽ mất vài ngày để hoàn tất kiểm phiếu, do năm nay số lượng cử tri bầu qua thư tăng vọt. Nếu muốn giành chiến thắng, cựu Phó Tổng thống Mỹ sẽ phải thắng với cách biệt lớn tại Philadelphia và vùng ngoại ô, cùng với đó là ở Pittsburgh. Về phần mình, ông Trump dồn hy vọng có được sự ủng hộ rộng rãi hơn từ các khu vực nông thôn trên khắp Pennsylvania.
5. Ohio: 18 phiếu đại cử tri. Kể từ sau năm 1896, mới chỉ có hai lần ứng cử viên chiến thắng ở Ohio mới không trở thành ông chủ Nhà Trắng. Năm 2016, ông Trump giành thắng lợi với tỉ lệ phiếu phổ thông vượt trội 8,1%, thắng 80 trên tổng số 88 hạt ở Ohio, trở thành ứng cử viên đảng Cộng hòa có chiến thắng cách biệt nhất trong ba thập kỉ.
Để chiến thăng tại Ohio, đảng Dân chủ từng nhận định họ cần có tỉ lệ cử tri đi bầu bùng nổ trong cộng đồng người da đen và cư dân thành thị tại ba quận Cleveland, Columbus và Cincinnati, đồng thời phải thu được kết quả tốt hơn so với màn trình diễn của bà Hillary Clinton trong cuộc đua năm 2016 tại khu vực nông thôn.
6. Michigan: 16 phiếu đại cử tri. Ông Trump từng chiến thắng tại bang này năm 2016 chỉ nhờ vào hơn 11.000 phổ thông, tương đương với mức chênh lệch 0,22%. Hai hạt sẽ giữ vai trò quyết định là Wayne và Macomb. Wayne có truyền thống theo phe Dân chủ, trong khi Macomb lại dồn phiếu cho ông Trump hồi năm 2016, với tỉ lệ vượt trội 11%.
7. Wisconsin: 10 đại cử tri. Đảng Dân chủ hy vọng tạo dựng được ưu thế ở hai thành phố lớn nhất tại Wisconsin là Milwaukee và Madison, cùng lúc tăng được tỉ lệ ủng hộ ở các vùng ngoại ô, cạnh tranh quyết liệt tại những khu vực bầu cử ở nông thôn nơi ông Trump có được sự hậu thuẫn lớn.
Ông Trump thắng tại Wisconsin năm 2016, chỉ với 23.000 phiếu bầu nhiều hơn so với đối thủ trong tổng số khoảng 3 triệu phiếu, đưa Wisconsin thành bang có tỉ lệ chiến thắng sít sao thứ ba.
Đương kim tổng thống Mỹ cũng là người đầu tiên của đảng Cộng hòa sau ông Ronald Regan chiến thắng ở Wisconsin kể từ năm 1984. Một lý do giải thích cho thắng lợi của ông Trump năm 2016 nằm ở việc lượng cử tri da màu sống tập trung ở Milwaukee đi bỏ phiếu sụt giảm mạnh, lên đến 18,9% so với kỳ bầu cử 2012.
Cuối tháng 10 vừa qua, Tòa án Tối cáo Mỹ ra phán quyết không chấp nhận cho chính quyền bang thay đổi một số quy định bầu cử liên quan đến đại dịch COVID-19. Các phiếu bầu vì thế chỉ có giá trị khi đến tay nhân viên bầu cử trong ngày 3/11.
8. Iowa: 6 đại cử tri. Iowa từng không được coi là bang chiến địa năm 2020 sau khi ông Trump chiến thắng tại đây với tỉ lệ phiếu phổ thông vượt trội 9,4% trước bà Hillary. Nhưng các cuộc thăm dò dư luận mới đây cho thấy, cuộc đua năm nay sẽ gay cấn và quyết liệt hơn.
9. Texas: 38 đại cử tri. Bang có biệt danh "Ngôi sao cô đơn" này từ lâu luôn là thành trì của đảng Cộng hòa và được dự báo sẽ tiếp tục ủng hộ ông Trump trong cuộc đua năm nay. Nhưng một số cuộc thăm dò cho thấy mức độ tranh chấp giữa ông với đối thủ Joe Biden sẽ quyết liệt hơn thường lệ, dù trước đó ông Trump thắng cách biệt, với tỉ lệ phiếu phổ thông hơn 9% trong năm 2016.
Khảo sát của RealClearPolitics cho thấy, ông Trump đang dẫn trước ông Biden với tỉ lệ không quá cách biệt, với tỉ lệ ủng hộ lần lượt với hai ứng cử viên là 48% và 45,7%.
10. Arizona: 11 phiếu đại cử tri. Đảng Dân chủ hy vọng Arizona sẽ tiếp bước Colorado, New Mexico và Nevada - ba bang gần đây có sự dịch chuyển trong đường hướng bầu cử, khi số cử tri tự do tăng lên, hoạt động của nhóm cử tri gốc Latinh cũng hoạt động mạnh hơn. Bùng nổ lượng cử tri đi bỏ phiếu tại Phoenix và có được sự ủng hộ của số cử tri dao động sống ở ngoại ô Phoenix sẽ là điểm then chốt trong nỗ lực của đảng Dân chủ trong cuộc đua giành phần thắng ở Arizona.
Ứng cử viên nào chiến thắng ở hạt Maricopa gần như chắc chắn sẽ thắng tại bang Arizona. Ảnh: AP
Đáng chú ý, người thắng ở hạt Maricopa gần như chắc chắn sẽ thắng chung cuộc, do đây là trung tâm, với số dân chiếm hơn một nửa tổng dân số toàn bang. Người gốc Latinh chiếm khoảng 1/3 tại hạt Maricopa, nơi có thủ phủ Phoenix.
11. Nevada: 6 phiếu đại cử tri. Bà Hillary từng chiến thắng sít sao trước ông Trump tại bang này năm 2016. Nhưng Nevada cũng có thể sẽ lại tạo ra khác biệt trong cuộc bầu cử căng thẳng năm nay. Thăm dò dư luận cho thấy, ông Biden đang dẫn trước ông Trump với biên độ tỉ lệ đa dạng, tùy từng hãng, tổ chức tiến hành khảo sát.
Trong các bang chiến địa, Nevada là bang có tỉ lệ thất nghiệp cao nhất, lên đến 12,6%. Hạt Clark, nơi có thành phố Las Vegas, tập trung đến hơn 2/3 tổng số cử tri của toàn bang và vì thế sẽ giữ vai trò quyết định. Năm 2016, bà Hillary giành được 52,4% phiếu bầu, trong khi tỉ lệ này với ông Trump là 41,7%.
Trump dồn lực tổng tấn công phút chót Trump tổ chức ít nhất 14 cuộc vận động khắp nhiều bang trong những ngày cuối của chiến dịch tranh cử, với hy vọng tạo nên một "làn sóng đỏ". Trong 72 giờ cuối cùng của chiến dịch vận động tranh cử 4 năm trước, Donald Trump đã di chuyển vòng quanh nước Mỹ, từ New Hampshire đến Florida, Nevada, Virginia, Colorado, và...
