Sốc: hành tinh xanh lơ trong Hệ Mặt trời đang “biến hình”
Hành tinh màu xanh lơ xinh đẹp trong các bức ảnh của NASA – Sao Thiên Vương – đang bị thất thoát bầu khí quyển và có thể bị biến hình thành Sao Hỏa thứ 2.
Khám phá được NASA cho là “đáng kinh ngạc” bắt nguồn từ dữ liệu của Voyager 2, một trong các tàu vũ trụ bay xa nhất của NASA, gửi về trái đất. Khi đi ngang Sao Thiên Vương, nó đã bị hành tinh này “bắn” bằng các mảnh khí quyển.
Phân tích dữ liệu cho thấy thủ phạm chính dạng từ trường xoắn kỳ lạ của hành tinh. Từ trường của một hành tinh có nhiệm vụ bảo vệ khí quyển khỏi gió mặt trời, nhưng riêng ở Sao Thiên Vương, nó đồng thời đánh cắp bầu khí quyển, chuyển ra ngoài vũ trụ trong những bong bóng plasma từ tính.
Sao Thiên Vương hiện lên với màu xanh lơ tuyệt đẹp trong ảnh chụp từ các tàu vũ trụ của NASA – ảnh: NASA
Ước tính trong suốt tuổi đời hiện hữu của Sao Thiên Vương, nó đã bị “mất cắp” từ 15% đến 55% bầu khí quyển theo cách này.
Sự kiện này đã được các tàu thám hiểm khác của NASA nhìn thấy ở Sao Thổ và Sao Mộc, tuy không nặng như Sao Thiên Vương.
Theo nhà vật lý không gian Gina DiBraccio từ Trung tâm Bay Không gian Goddard của NASA, các quả bóng plasma từ tính, được gọi là “plasmoid” này chủ yếu là hydro bị ion hóa.
Đáng chú ý, có một hành tinh khác trong hệ mặt trời đã tiến hóa theo cách này một cách rõ ràng và tàn khốc: Sao Hỏa. Theo các bằng chứng hiện hữu, Sao Hỏa từng giống như trái đất, có nước, sự sống và một bầu khí quyển dày. Nhưng chính sự mất mát khí quyển đã khiến nó trở thành hành tinh chết vì một bầu khí quyển quá mỏng và thiếu thốn không đủ để giữ lại nước ở trạng thái lỏng trên bề mặt, cũng như không giúp ngăn được các bức xạ có hại cho sự sống.
Video đang HOT
Sao Thiên Vương, dựa vào những phát hiện mới, có lẽ đang tiến hóa theo cùng cách và không loại trừ khả năng nó sẽ là một Sao Hỏa thứ 2 trong vài tỉ năm tới.
A. Thư
1001 thắc mắc: Lí do gì khiến hành tinh không nhấp nháy như ngôi sao?
Ngôi sao và hành tinh đều có ánh sáng không thay đổi khi nhìn từ ngoài không gian. Nhưng nếu quan sát ở trên Trái Đất, ngôi sao sáng lấp lánh trên bầu trời, còn hành tinh thì không. Tại sao lại như vậy?
Ngôi sao và hành tinh đều có ánh sáng không thay đổi khi nhìn từ ngoài không gian
Hệ Mặt Trời là 1 hệ hành tinh có Mặt Trời ở trung tâm và các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của Mặt Trời, tất cả chúng được hình thành từ sự suy sụp của 1 đám mây phân tử khổng lồ cách đây gần 4,6 tỷ năm.
Đa phần các thiên thể quay quanh Mặt Trời, và khối lượng tập trung chủ yếu vào 8 hành tinh có quỹ đạo gần tròn và mặt phẳng quỹ đạo gần trùng khít với nhau gọi là mặt phẳng hoàng đạo.
4 hành tinh nhỏ vòng trong gồm: Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất và Sao Hỏa - người ta cũng còn gọi chúng là các hành tinh đá do chúng có thành phần chủ yếu từ đá và kim loại.
4 hành tinh khí khổng lồ vòng ngoài có khối lượng lớn hơn rất nhiều so với 4 hành tinh vòng trong. 2 hành tinh lớn nhất là Sao Mộc và Sao Thổ có thành phần chủ yếu từ heli và hiđrô; và 2 hành tinh nằm ngoài cùng là Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương có thành phần chính từ băng, như nước, amoniac và mêtan.
Có 6 hành tinh và 3 hành tinh lùn có các vệ tinh tự nhiên quay quanh. Các vệ tinh này được gọi là "Mặt Trăng" theo tên gọi của Mặt Trăng của Trái Đất. Mỗi hành tinh vòng ngoài còn có các vành đai hành tinh chứa bụi, hạt và vật thể nhỏ quay xung quanh.
Hệ Mặt Trời cũng chứa 2 vùng tập trung các thiên thể nhỏ hơn. Vành đai tiểu hành tinh nằm giữa Sao Hỏa và Sao Mộc, có thành phần tương tự như các hành tinh đá với đa phần là đá và kim loại. Bên ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương là các vật thể ngoài Sao Hải Vương có thành phần chủ yếu từ băng như nước, amoniac, mêtan.
Giữa 2 vùng này, có 5 thiên thể điển hình về kích cỡ, Ceres, Pluto, Haumea, Makemake và Eris, được coi là đủ lớn đủ để có dạng hình cầu dưới ảnh hưởng của chính lực hấp dẫn của chúng, và được các nhà thiên văn phân loại thành hành tinh lùn.
Ngoài ra có hàng nghìn thiên thể nhỏ nằm giữa 2 vùng này, có kích thước thay đổi, như sao chổi, centaurs và bụi liên hành tinh, chúng di chuyển tự do giữa 2 vùng này.
Vì sao hành tinh không nhấp nháy như ngôi sao?
Các ngôi sao nhấp nháy liên tục trên bầu trời đêm là do ánh sáng phát ra từ chúng bị khúc xạ nhiều lần khi đi qua bầu khí quyển của Trái Đất.
Ngôi sao và hành tinh đều có ánh sáng không thay đổi khi nhìn từ ngoài không gian. Nhưng nếu quan sát ở trên Trái Đất, ngôi sao trông vẻ sáng lấp lánh trên bầu trời, còn hành tinh thì không, theo Earth Sky.
Các ngôi sao sáng lấp lánh vì ở khoảng cách rất xa so với Trái Đất. Thậm chí nếu nhìn qua kính thiên văn, chúng chỉ xuất hiện như một điểm nhỏ. Khi ánh sáng phát ra từ ngôi sao đi qua bầu khí quyển Trái Đất, nó sẽ bị khúc xạ làm thay đổi hướng di chuyển một chút.
Do mật độ và nhiệt độ trong các lớp khí quyển khác nhau, ánh sáng sẽ đi theo đường zig-zag để tới mắt người quan sát thay vì đi theo đường thẳng, nên chúng ta có cảm giác ngôi sao đang nhấp nháy.
Hành tinh ở khoảng cách gần hơn so với Trái Đất. Chúng xuất hiện như những chiếc đĩa nhỏ xíu trên bầu trời. Ánh sáng từ chiếc đĩa nhỏ này cũng bị khúc xạ bởi bầu khí quyển Trái Đất, trên đường tới mắt người quan sát.
Trong khi ánh sáng phát ra từ một điểm trên "đĩa hành tinh" buộc phải di chuyển theo đường zig-zag, thì ánh sáng phát ra từ điểm đối diện của đĩa di chuyển zig-zag theo hướng ngược lại làm triệt tiêu lẫn nhau. Đây là lý do hành tinh không phát ra ánh sáng nhấp nháy.
Hành tinh lạnh nhất Hệ Mặt trời
Sao Thiên Vương do nhà thiên văn học người Đức William Herschel (1738-1822) tình cờ khám phá khi quan sát bầu trời đêm bằng kính viễn vọng vào năm 1781.
Khối lượng của Sao Thiên Vương lớn hơn của Trái Đất gần 14,5 lần, tuy nhiên nhẹ nhất trong số các hành tinh khí khổng lồ, bao gồm Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương.
Nhiệt độ khí quyển của Sao Thiên Vương lạnh nhất trong tất cả các hành tinh trong Hệ Mặt trời khi không thấp hơn -224 độ C, trong khi đó phần có nhiệt độ thấp nhất của khí quyển Trái Đất chỉ là -90 độ C.
Nhiều người cho rằng do cách xa Mặt Trời nên Sao Thiên Vương lạnh lẽo, tuy nhiên điều này chưa hẳn chính xác vì Sao Hải Vương mới là hành tinh xa nhất, cách Mặt Trời khoảng 4,5 tỉ km so với 2,88 tỉ km của Sao Thiên Vương. Thế nhưng, nhiệt độ thấp nhất của khí quyển Sao Hải Vương vào khoảng -217 độ C, tức vẫn không bằng Sao Thiên Vương.
Lý do có thể nằm ở cấu hình độc nhất với trục tự quay của hành tinh nghiêng đến 97,77 độ, tức gần song song với mặt phẳng quỹ đạo trong hệ mặt trời. Trong khi đó, trục quay của Trái Đất chỉ nghiêng khoảng 23,5 độ. Tốc độ gió trên Sao Thiên Vương đạt tốc độ khủng khiếp, trong đó những cơn gió ngược chiều quay thường đến 100m/s, cùng chiều quay lên tới 250m/s (khoảng 900km/h). Đây cũng là một trong những lý do khiến hành tinh này không thể giữ nhiệt và trở nên giá lạnh.
Sao Thiên Vương quay quanh mặt trời một vòng hết 84 năm trên Trái Đất, trong đó 2 cực của hành tinh lần lượt được chiếu sáng 42 năm rồi chìm vào bóng tối 42 năm.
Thiên Vương có 27 vệ tinh tự nhiên được các nhà thiên văn học biết đến. Tên gọi của những vệ tinh được chọn theo tên của các nhân vật trong các tác phẩm của danh hào Shakespeare và Alexander Pope.
Năm vệ tinh lớn nhất là Miranda, Ariel, Umbriel, Titania và Oberon, trong đó Titania và Oberon được William Herschel phát hiện cách đây hàng trăm năm (năm 1787) có bán kính khoảng 788,9km, nhỏ hơn phân nửa bán kính Mặt Trăng của Trái Đất.
Năm 1986, tàu vụ trũ Voyager 2 của NaSa đã lướt qua Sao Thiên Vương, cách những đám mây trên bầu trời hành tinh này khoảng 81.500km. Và đây là lần duy nhất, có tàu vụ trụ bay qua hành tinh này ở độ cao thấp như vậy.
CHÂU ANH (T/H)
Phát hiện ngoại hành tinh có thể có sự sống Các nhà khoa học vừa phát hiện ngoại hành tinh (hành tinh ngoài Hệ Mặt trời) có các điều kiện thích hợp để duy trì sự sống. Ngoại hành tinh có ký hiệu là K2-18b. Ngoại hành tinh K2-18b. Đây là một hành tinh lạ kỳ, lớn hơn Trái đất một chút với khí quyển giàu hidro. Ngoại hành tinh này nằm trong...







Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

Chiêm ngưỡng những loài lan độc đáo có hình dáng mặt khỉ

Trộm xe lu đem bán đồng nát với giá 64 triệu đồng

Nhật Bản ra mắt robot ứng dụng AI chăm sóc người cao tuổi

Các nhà khoa học đã rất ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng những con chuột cố gắng thực hiện 'sơ cứu' và cố gắng hồi sinh người bạn đồng hành bất tỉnh của chúng

Sợ động đất, người đàn ông bỏ nhà tới sống trong hang

Đám cưới chó đầu tiên tổ chức trong lâu đài 540 tuổi

Video ghi lại cảnh tượng gây sốc giữa đại dương: Ban đầu cứ ngỡ chỉ là sóng, nhưng đến khi lại gần mọi thứ hoàn toàn thay đổi

Vẫn chưa dừng lại, 'máy đẻ' Elon Musk tiếp tục đón đứa con thứ 14

Người đàn ông chung sống đầm ấm với 16 người vợ, 104 con, 144 cháu

Trải nghiệm "sởn gai ốc" trong quán cà phê rắn độc lạ

Loài thực vật săn mồi có lá giống hệt rắn hổ mang

Loài mèo nhỏ dễ thương nhưng nguy hiểm nhất thế giới
Có thể bạn quan tâm

Oscar 2025: Phim kinh phí thấp lên ngôi, kết quả dễ đoán nhưng vẫn có 1 cú sốc
Hậu trường phim
23:48:57 03/03/2025
Gil Lê - Xoài Non dọn về ở chung nhà?
Sao việt
23:46:06 03/03/2025
Song Joong Ki đỡ mất mặt trước Song Hye Kyo
Sao châu á
23:40:20 03/03/2025
Muốn ly hôn, Cardi B đối mặt với điều kiện 'khó nhằn' từ chồng cũ
Sao âu mỹ
23:26:39 03/03/2025
Vì sao Hòa Minzy gây sốt?
Nhạc việt
23:19:28 03/03/2025
Ốc Thanh Vân tái xuất gameshow, tiết lộ chuyện chăm sóc mẹ ruột, mẹ chồng
Tv show
23:16:30 03/03/2025
Bước sang tháng 3, đây là những con giáp sẽ trúng mánh lớn Công danh rực rỡ, tiền bạc ào ào, đổi đời trong chớp mắt!
Trắc nghiệm
23:02:48 03/03/2025
Hành tung kẻ đâm cảnh sát cơ động tử vong ở Vũng Tàu
Pháp luật
22:39:18 03/03/2025
Đức chịu áp lực lớn vì đoạn tuyệt với năng lượng giá rẻ của Nga
Thế giới
22:12:42 03/03/2025
Sao nữ hạng A "số nhọ" từ Grammy đến Oscar: Biểu diễn xuất sắc vẫn ra về trắng tay
Nhạc quốc tế
21:58:57 03/03/2025