So kè quyết liệt trước vạch đích

Ngày bầu cử tổng thống Mỹ (5/11) sắp đến và hai ứng cử viên của đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đang chạy đua với thời gian nhằm kêu gọi sự ủng hộ của các nhóm cử tri chưa đưa ra quyết định, trong bối cảnh cuộc đua vào Nhà Trắng vẫn rất sít sao.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Phó Tổng thống Kamala Harris đang chạy đua với thời gian. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Trong tuần cuối cùng trước ngày bầu cử, cả Phó Tổng thống Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump đều có lịch trình vận động tranh cử dày đặc tại các bang chiến địa. Cụ thể, ứng cử viên đảng Dân chủ đến bang Pennsylvania và Michigan, còn đối thủ đảng Cộng hòa lên kế hoạch vận động tranh cử tại New York và bang Georgia.

Dư luận cũng được chứng kiến hai ứng cử viên có mặt tại các “điểm dừng chân cuối cùng”, trong đó ông Trump vận động cử tri ở các bang Pennsylvania, Wisconsin và Nevada, bà Harris tới bang Nevada và bang Washington. Cùng với đó, hai ứng viên phó tổng thống là Thượng nghị sĩ JD Vance và Thống đốc bang Minnesota Tim Walz tham gia các sự kiện vận động ở bang Wisconsin.

Các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy, tỷ lệ ủng hộ dành cho hai ứng cử viên không có sự chênh lệch lớn và không ai nhận được sự ủng hộ rõ ràng ở đủ các bang để đảm bảo giành được 270 phiếu đại cử tri cần thiết. Ngoài 7 bang chiến trường, tính đến các bang ủng hộ hoặc nghiêng về đảng Cộng hòa thì ông Trump hiện có 235 phiếu đại cử tri, trong khi các bang ủng hộ hoặc nghiêng về đảng Dân chủ dành cho bà Harris 226 phiếu.

Các kết quả thăm dò mới nhất cho thấy, trên phạm vi toàn quốc, Phó Tổng thống Harris chỉ dẫn trước cựu Tổng thống Trump 1% – khoảng cách thấp nhất kể từ khi bà chính thức nhận đề cử của đảng Dân chủ. Trong khi đó, tại 7 bang chiến trường có khả năng quyết định kết quả bầu cử, các cuộc thăm dò sít sao đến mức không ứng cử viên nào có lợi thế đáng kể trong chặng đua cuối cùng.

Theo thăm dò của New York Times/Siena Polls, bà Harris chỉ còn dẫn trước ở bang Wisconsin, hai ứng cử viên có tỷ lệ ủng hộ ngang nhau tại các bang Nevada, North Carolina, Pennsylvania và Michigan, trong khi cựu Tổng thống Trump dẫn trước tại các bang Georgia và Arizona. Trong một thăm dò khác do Washington Post/Schar School tiến hành, Phó Tổng thống Harris lại đang dẫn trước tại Georgia, Michigan, Pennsylvania và Wisconsin, còn tỷ phú Trump đang có ưu thế ở Arizona và North Carolina. Hai ứng cử viên đang có tỷ lệ ủng hộ ngang nhau tại Nevada.

Với những lá phiếu bỏ sớm đầu tiên tại một số bang chiến trường quan trọng, hai ứng cử viên đang xúc tiến những nỗ lực cuối cùng để nêu bật chính sách của mình với cử tri, làm rõ quỹ đạo tương lai không chỉ của chính sách đối ngoại mà cả hướng đi của một số vấn đề đối nội quan trọng của nước Mỹ trong 4 năm sắp tới. Trong khi các vấn đề đối ngoại là yếu tố khiến cử tri quan tâm, thì các vấn đề trong nước nhiều khả năng sẽ quyết định ai sẽ là tổng thống tiếp theo của nước Mỹ.

Dữ liệu cho thấy kinh tế, nhập cư, khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng, nhà ở, … là những vấn đề nổi bật nhất đối với cử tri Mỹ. Đảng Cộng hòa tập trung vào lạm phát và tình hình kinh tế, trong khi đảng Dân chủ nhấn mạnh vào quyền phá thai và khuyến khích sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ. Cả hai đảng đều đã vạch ra kế hoạch giải quyết cuộc khủng hoảng nhập cư đang gia tăng ở Mỹ.

Về kinh tế, Phó Tổng thống Harris nhấn mạnh việc kích thích nền kinh tế tập trung vào các doanh nghiệp nhỏ và lĩnh vực sản xuất. Để giảm bớt gánh nặng cho các gia đình, bà tuyên bố sẽ tăng chi tiêu ngân sách cho hỗ trợ chăm sóc trẻ em và giáo dục, cũng như tăng hỗ trợ cho lĩnh vực nhà ở và y tế. Để giảm lạm phát thực phẩm, bà đề xuất cấm tăng giá đột biến đối với thực phẩm và hàng tiêu dùng thiết yếu. Phó Tổng thống Mỹ cũng đề xuất tăng thuế đối với các tập đoàn và hộ gia đình có thu nhập cao, đồng thời giảm giá thuốc theo toa.

Trong khi đó, cựu Tổng thống Trump đề xuất giảm thuế doanh nghiệp đối với sản xuất trong nước, miễn tính thuế với nhiều loại thu nhập và bãi bỏ cơ chế tín dụng thuế năng lượng xanh. Ông tuyên bố sẽ bù đắp những khoản cắt giảm đó nhờ thúc đẩy tăng trưởng và đánh thuế hàng nhập khẩu. Ông đề xuất mức thuế quan mới 10%-20% đối với hầu hết hàng hóa nước ngoài và mức thuế cao hơn nhiều đối với hàng hóa từ Trung Quốc. Ông cũng nhấn mạnh sẽ giảm nhập cư bất hợp pháp, vốn là gánh nặng với nền kinh tế Mỹ.

Nhập cư và an ninh biên giới đã trở thành vấn đề then chốt trong kỳ bầu cử năm nay. Cả hai đảng đều thừa nhận thực tế là hệ thống nhập cư của Mỹ đang quá tải và cần được cải cách, song lại chia rẽ về cách giải quyết cuộc khủng hoảng. Ông Trump nhắc lại kế hoạch trục xuất hàng loạt người nhập cư không có giấy tờ và tuyên bố sẽ chấm dứt việc cấp quyền công dân đối với những người sinh ra tại Mỹ có cha mẹ lưu trú bất hợp pháp. Còn bà Harris tuyên bố muốn xây dựng một hệ thống tị nạn giúp bảo vệ biên giới, an toàn và nhân đạo. Bà ủng hộ một cuộc cải cách toàn diện về nhập cư, đẩy nhanh quá trình xử lý đối với những người đến Mỹ bất hợp pháp khi còn là trẻ vị thành niên.

Sau quyết định lật ngược phán quyết “Roe kiện Wade” của Tòa án Tối cao năm 2022, vấn đề phá thai đã trở thành vấn đề hàng đầu trong cuộc bầu cử năm 2024. Phó Tổng thống Harris liên tục nhắc đến lập trường cho phép phụ nữ đưa ra lựa chọn về cơ thể họ và được tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế. Đảng Cộng hòa thì từ lâu đã kêu gọi hạn chế phá thai và ủng hộ việc để các bang ra quyết định chứ không phải chính quyền liên bang.

Về đối ngoại, nếu thắng cử, ứng cử viên Dân chủ nhìn chung sẽ duy trì hầu hết các chính sách đối nội và đối ngoại hiện nay vì bà chủ yếu vận động tranh cử dựa trên nền tảng chính sách của chính quyền Tổng thống Joe Biden. Bà ủng hộ mạnh mẽ Ukraine và sẽ thúc đẩy cấp thêm viện trợ tài chính và quân sự cho Kiev; mở rộng các biện pháp hạn chế liên quan đến lĩnh vực công nghệ đối với Trung Quốc, nhắm mục tiêu vào các công nghệ tiên tiến hơn cả chất bán dẫn, công nghệ lượng tử và trí tuệ nhân tạo (AI), chẳng hạn như công nghệ sinh học. Chính quyền của bà Harris cũng sẽ duy trì sự hỗ trợ của Mỹ cho các sáng kiến liên quan đến biến đổi khí hậu trong nước và quốc tế.

Ngược lại, chính quyền Trump 2.0 sẽ dẫn đến những thay đổi đáng kể trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Trọng tâm ưu tiên của ông Trump đối với các vấn đề thương mại quốc tế sẽ là chính sách thuế quan chứ không phải chính sách công nghệ. Mỹ sẽ áp dụng mức thuế mới đối với các đối tác thương mại lớn như Trung Quốc và thậm chí có thể là cả các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU); gia hạn chính sách cắt giảm thuế được triển khai vào năm 2017 và hết hạn vào năm 2025. Ông Trump sẽ cắt giảm sự hỗ trợ cho Ukraine trong nỗ lực nhằm nhanh chóng chấm dứt cuộc xung đột với Nga, tìm cách đảo ngược các chính sách của chính quyền Tổng thống Biden về chống biến đổi khí hậu và rút Mỹ khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu.

Bất kể ai nắm giữ Nhà Trắng sau cuộc bầu cử, nền chính trị Mỹ nhiều khả năng sẽ chứng kiến sự thay đổi trong những năm tới. Tuy nhiên, để giải quyết những thách thức trong các lĩnh vực chính sách đối nội và đối ngoại, tổng thống tiếp theo của Mỹ vẫn sẽ cần sự ủng hộ của cả hai đảng.