Sơ cứu đúng cách khi bị rắn cắn

Không nên buộc garo, nạn nhân nằm ở tư thế sao cho vùng bị rắn cắn thấp hơn vị trí tim kể cả khi đưa đi viện.

Ảnh minh họa

Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP HCM) vừa tiếp nhận bệnh nhi 7 tuổi người dân tộc Raglai ở Ninh Thuận, cấp cứu với tình trạng toàn thân sưng phù, chảy máu chân bên phải không cầm được do bị rắn cắn. Chức năng đông cầm máu của bệnh nhi bị rối loạn hoàn toàn. Các chế phẩm máu được huy động cứu chữa cho cháu nhưng vẫn không kiểm soát được tình trạng chảy máu.

Nghi ngờ cháu bị rắn chàm quạp, một loại rắn độc thuộc họ rắn lục cắn, các bác sĩ sử dụng huyết thanh kháng độc truyền. May mắn tình trạng chảy máu được kiểm soát. Sau gần hai tuần điều trị, chức năng đông cầm máu của cháu bé trở về bình thường, tình trạng nhiễm trùng cẳng chân cải thiện dần.

Cô của bệnh nhi cho biết bà đã chủ động đưa cháu đến bệnh viện điều trị. Trong làng có nhiều người bị rắn cắn, thường buộc garo, sau đó lấy lá đắp và nặn để lấy nọc độc ra. Vài năm trước một người hàng xóm bị rắn cắn, do không vào viện điều trị nên chỉ đã chết chỉ trong một ngày.

Theo các bác sĩ, khi bị rắn cắn, sơ cứu ban đầu sai cách khiến không ít người tử vong. Trong y khoa, rắn độc thường được chia thành 2 nhóm chính. Nhóm gây rối loạn đông máu và xuất huyết như họ rắn lục. Nhóm ảnh hưởng đến thần kinh trung ương, gây liệt, suy hô hấp, ngưng thở như họ rắn hổ với rắn hổ mang chúa, hổ đất, cạp nong, cạp nia, hổ mèo…

Sơ cứu tại chỗ khi rắn cắn

- Cố gắng xác định được loài rắn đã cắn, màu sắc, kích thước, hình dạng đầu, cách thức tấn công.

- Để nạn nhân nằm yên và trấn an, nếu cử động sẽ khiến máu chảy và truyền nọc độc đến tim nhanh hơn.

- Cố định chân tay nhưng không được hạn chế sự lưu thông của máu, trừ khi biết chắc loài rắn đã cắn có nọc độc tác động đến thần kinh.

- Nới lỏng quần áo của nạn nhân và nếu cần thiết có thể cởi các đồ trang sức như nhẫn, vòng ở vùng bị cắn.

- Cần phải theo dõi sát tình trạng hô hấp. Nếu bệnh nhân thở nhanh, yếu, hoặc xuất hiện tím môi phải hô hấp nhân tạo ngay. Nguyên nhân tử vong hàng đầu là suy hô hấp do liệt cơ hô hấp, nên nếu không được hô hấp kịp thời, có thể bệnh nhân sẽ chết trước khi đến được bệnh viện.

- Nếu bệnh nhân bị hoại tử tại vết cắn, cần rửa sạch bằng nước muối sinh lý, dùng gạc sạch đậy lên, băng lại, rồi chuyển đi bệnh viện.

- Đưa nạn nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Nếu bệnh nhân còn tỉnh táo, cần đưa đến bệnh viện lớn, nơi có sẵn huyết thanh kháng nọc rắn đặc hiệu. Huyết thanh kháng nọc rắn nên dùng sớm, tốt nhất trong 4 giờ đầu. Nếu bệnh nhân lơ mơ, hôn mê hay yếu liệt nên đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Có thể mang theo con rắn đã cắn bệnh nhân đến cơ sở y tế để bác sĩ xác định thuốc kháng nọc rắn phù hợp.

- Bất cứ trường hợp nào bị rắn cắn, ngay cả khi xác định là rắn lành, đều cần xử trí và theo dõi tại bệnh viện như rắn độc cắn, ít nhất trong 12 giờ đầu. Nếu sau 24-48 giờ, việc điều trị hiệu quả rất kém hoặc không hiệu quả.

Một số điều cần lưu ý

- Không nên băng garo sau khi bị rắn cắn vì cột chặt có thể làm máu không đến được vị trí đã bị buộc khiến phần này dễ hoại tử. Khi đến bệnh viện, bác sĩ tháo băng garo ra thì chất độc sẽ cùng lúc ùa về tim khiến bệnh nhân vào cơn sốc, bệnh nhân có thể tử vong lập tức.

- Bệnh nhân bị rắn cắn tuyệt đối không được đắp đá, chườm lạnh và tuyệt đối không bôi hóa chất, thuốc, lá cây… lên vết cắn.

- Cách tốt nhất sau khi bị rắn cắn là rửa sạch vết thương, băng quấn kín vết thương bình thường để không tạo áp suất và gây bầm tím, hoặc băng nẹp giống như khi gãy chân tay.

- Trong khi vận chuyển nạn nhân đi cấp cứu nên để vùng bị cắn thấp hơn vị trí của tim, nếu ở chân, tay thì có thể để thõng tay hoặc chân.

Lê Phương

Theo Vnexpress