Số ca mắc Covid-19 tăng trở lại, rút ngắn thời gian tiêm mũi 3, mũi 4

Số ca mắc Covid-19 tăng trong tuần gần đây, nhiều ca nhiễm biến thể phụ BA.4 và BA.5. Bộ Y tế hướng dẫn mới nhất về tiêm vắc xin Covid-19 mũi 3, mũi 4.

Số ca mắc Covid-19 tăng trở lại, rút ngắn thời gian tiêm mũi 3, mũi 4 - Hình 1

Bộ Y tế vừa có Công văn 3896 gửi các bộ, ngành; UBND các tỉnh, thành về tăng cường triển khai tiêm vắc xin phòng Covid-19.

Theo Bộ Y tế, thời gian gần đây tình hình dịch Covid-19 tại Việt Nam có diễn biến mới phức tạp, gia tăng số ca mắc bệnh với sự xuất hiện của nhiều ca mắc biến chủng mới BA.4, BA.5… Việc tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả và có ý nghĩa chiến lược trong phòng, chống dịch bệnh.

Bộ Y tế đã có hướng dẫn chuyên môn về tiêm các mũi vắc xin phòng Covid-19, tuy nhiên, nhiều người dân còn chưa nắm rõ về các mũi tiêm (thời điểm tiêm mũi 3, mũi 4; khoảng cách về thời gian giữa các mũi tiêm; thời điểm phù hợp tiêm vắc xin Covid-19 sau mắc Covid-19).

Tại Công văn 3896 Bộ Y tế đã làm rõ về cách xác định các mũi tiêm và thời gian tiêm. Cụ thể:

Tiêm mũi 3

Đối với người trên 18 tuổi: tiêm ngay sau mũi 2 ba tháng; người đã mắc Covid-19 thì tiêm ngay sau khi khỏi bệnh.

Người từ 12 đến dưới 18 tuổi: tiêm ngay sau mũi 2 năm tháng; người đã mắc Covid-19 thì tiêm ngay sau khi khỏi bệnh 3 tháng.

Tiêm mũi 4

Tiêm ngay sau mũi 3 bốn tháng; người đã mắc Covid-19 thì tiêm ngay sau khi khỏi bệnh 3 tháng.

Đối với trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi: trẻ đã mắc Covid-19 thì tiêm ngay sau khi khỏi bệnh 3 tháng.

So với hướng dẫn tiêm chủng hồi tháng 6, Bộ Y tế thay đổi thời gian tiêm mũi 3 và mũi 4 từ “ít nhất” thành “ngay sau” với các mũi tiêm trước đó và với các trường hợp sau mắc Covid-19.

Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành chỉ đạo đẩy mạnh công tác thông tin truyền thông về tác dụng, hiệu quả của vắc xin; tập trung truyền thông và tiêm chủng cho các đối tượng, đặc biệt cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi, lưu ý các trẻ có nguy cơ cao, trẻ sống ở khu vực có tỷ lệ bao phủ vắc xin thấp; tổ chức các đội tuyên truyền, vận động tiêm đến từng địa bàn dân cư.

Công khai các điểm tiêm chủng trên địa bàn (địa chỉ, người phụ trách, thông tin liên hệ) và thông tin đến người dân để người dân biết và đi tiêm chủng kịp thời.

Bộ Y tế cũng đề nghị Bộ Giáo dục – Đào tạo chỉ đạo tăng tốc độ tiêm chủng vắc xin cho trẻ mầm non, học sinh, sinh viên, đặc biệt ưu tiên trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi và trẻ có nguy cơ cao; nhanh chóng hoàn thành tiêm mũi 3, mũi 4 cho cán bộ, công nhân viên chức và người lao động trong ngành theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

Bộ Y tế cũng đề nghị các bộ chỉ đạo đẩy nhanh hơn nữa việc tiêm vắc xin cho cán bộ, công nhân viên chức, người lao động, quân nhân, chiến sĩ trong toàn ngành.

Nguy cơ biến thể mới xâm nhập vào Việt Nam làm gia tăng ca mắc Covid-19

Tính đến ngày 24.6, Việt Nam có hơn 10,7 triệu ca mắc Covid-19, hơn 9,6 triệu ca khỏi bệnh và 43.084 ca tử vong.

Ngày 24.6, nhân kỷ niệm 130 năm ngày thành lập, Viện Pasteur TP.HCM tổ chức Hội nghị khoa học năm 2022 với chủ đề: Nghiên cứu khoa học trong phòng chống dịch Covid-19 và các bệnh truyền nhiễm khác.

Trên 80% dân số đã tiêm vắc xin Covid-19

Tại hội nghị, GS-TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho rằng, Việt Nam đã đáp ứng khá thành công với các làn sóng đầu tiên dịch Covid-19, khả năng lây lan của vi rút ở mức độ có thể kiểm soát qua các chiến lược ngăn chặn, phát hiện, truy vết và cách ly.

Nguy cơ biến thể mới xâm nhập vào Việt Nam làm gia tăng ca mắc Covid-19 - Hình 1

Bộ Y tế kêu gọi người dân tiêm mũi nhắc lại để bảo vệ mình khỏi mắc bệnh trước nguy cơ các biến thể mới xâm nhập. Ảnh DUY TÍNH

Tuy nhiên, qua các đợt dịch có thể thấy dịch Covid-19 trở nên nặng hơn với các biến thể lây lan nhanh kèm tăng nguy cơ nhập viện (như biến thể Delta), trong khi các chiến lược áp dụng trong các đợt dịch trước phát huy hiệu quả không cao như mong đợi.

Tuy nhiên, đến nay, Việt Nam đã rất thành công với chiến dịch tiêm chủng vắc xin Covid-19, đạt trên 80% dân số và trên 98% với người từ 12 tuổi chỉ trong 12 tháng triển khai.

Việt Nam nới lỏng các can thiệp, song hành với tốc độ triển khai can thiệp về vắc xin Covid-19, kìm hãm sự lây lan và tác động của dịch ở góc độ cộng đồng và phục hồi kinh tế xã hội.

Số ca mắc, tử vong vì Covid-19 trên thế giới gia tăng

Theo GS-TS Phan Trọng Lân, Tổ chức Y tế thế giới cho biết hiện nay số ca mắc, tử vong tiếp tục tăng ở khu vực châu Mỹ và tiếp tục tăng ở khu vực Tây Thái Bình Dương, Châu Phi do miễn dịch không bền vững, các biến thể mới, biến thể phụ đáng lo ngại mới vẫn có thể tiếp tục xuất hiện trên thế giới.

Tại Việt Nam, số ca mắc Covid-19 mới thời gian qua có xu hướng giảm mạnh từ cuối tháng 3 đến nay, số ca mắc mới mỗi ngày chỉ còn khoảng 600 - 700 ca. Gần đây, số ca mắc mới được ghi nhận tăng nhẹ trở lại tại một số địa phương.

Ngày 23.6: Cả nước 740 ca Covid-19, 5.087 ca khỏi | Hà Nội 154 ca | TP.HCM 38 ca

"Thời gian gần đây, biến thể Omicron đã ghi nhận chiếm chủ đạo với các nhánh BA2, BA2.3, BA2.3.2, trong khi biến thể phụ BA.5 đã ghi nhận ở nhiều quốc gia và có nguy cơ xâm nhập vào nước ta, có thể dẫn tới gia tăng các ca Covid-19 trong thời gian tới", GS-TS Phan Trọng Lân nhận định.

PGS-TS Phan Trọng Lân cũng khẳng định vai trò rất quan trọng của vắc xin Covid-19. Tuy nhiên, hiện nay nhiều người đã tiêm vắc xin hoặc khỏi bệnh từ 6 - 8 tháng vẫn chưa tiêm nhắc lại. Và vì vậy, nếu các biến thể tiến hóa hoặc xâm nhập sẽ dẫn đến hậu quả khó lường.

Viện Pasture TP.HCM kỷ niệm 130 năm ngày thành lập

Sáng 24.6, Viện Pasteur TP.HCM tổ chức lễ kỷ niệm 130 năm ngày thành lập.

Tại lễ kỷ niệm, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương đánh giá cao những cống hiến, nỗ lực của Viện Pasteur trong việc góp phần chăm sóc và bảo vệ sức khỏe người dân. Đồng thời, Viện Pasteur cũng đã hoàn thành chức năng hướng dẫn chuyên môn, triển khai các biện pháp chống dịch, hướng dẫn các địa phương phòng chống dịch.

Thứ trưởng Bộ Y tế mong muốn Viện Pasteur sẽ tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ, chú trọng xây dựng tốt công tác chăm sóc sức khỏe, phát triển tốt y tế dự phòng phía nam, tham mưu Bộ Y tế các biện pháp phòng chống dịch. Ngoài ra, Viện Pasteur tiếp tục nghiên cứu các biến chủng mới Covid-19, dự báo kịp thời dịch bệnh.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Cơ thể thay đổi thế nào nếu uống nước mật ong chanh vào buổi sáng?Cơ thể thay đổi thế nào nếu uống nước mật ong chanh vào buổi sáng?
11:11:30 04/09/2025
7 thực phẩm giàu chất xơ giúp cơ thể phòng ngừa ung thư7 thực phẩm giàu chất xơ giúp cơ thể phòng ngừa ung thư
06:08:42 03/09/2025
Dấu hiệu nhận biết bạn có mỡ nội tạngDấu hiệu nhận biết bạn có mỡ nội tạng
19:30:12 02/09/2025
Việt Nam có loại nước được ví như 'thần dược' cho tim mạch lại ngừa cả ung thưViệt Nam có loại nước được ví như 'thần dược' cho tim mạch lại ngừa cả ung thư
10:51:49 04/09/2025
5 cách đi bộ tốt cho tim mạch và vóc dáng5 cách đi bộ tốt cho tim mạch và vóc dáng
17:35:49 03/09/2025
Nguy cơ liệt mặt, mù lòa từ u tuyến nước bọt ác tínhNguy cơ liệt mặt, mù lòa từ u tuyến nước bọt ác tính
17:39:14 03/09/2025
Khi nào nên tiêm vaccine phòng cúm mùa?Khi nào nên tiêm vaccine phòng cúm mùa?
05:51:30 03/09/2025
Lối sống vội trong cả bữa ăn, giấc ngủ đang bào mòn sức khỏe người trẻLối sống vội trong cả bữa ăn, giấc ngủ đang bào mòn sức khỏe người trẻ
18:52:25 03/09/2025

Tin đang nóng

Tâm thư xúc động của khối trưởng quân nhân Nga: "Tôi thật sự muốn được ôm từng người và chụp chung một bức ảnh"Tâm thư xúc động của khối trưởng quân nhân Nga: "Tôi thật sự muốn được ôm từng người và chụp chung một bức ảnh"
14:23:21 04/09/2025
Hot nhất Weibo sáng nay: "Đệ nhất mỹ nữ Bắc Kinh" cưới chồng cũ Triệu Lệ Dĩnh?Hot nhất Weibo sáng nay: "Đệ nhất mỹ nữ Bắc Kinh" cưới chồng cũ Triệu Lệ Dĩnh?
13:42:17 04/09/2025
Gặp vợ cũ sau 17 năm, thấy chàng trai trẻ bên cạnh cô khiến tôi quỳ gối xin em tha thứGặp vợ cũ sau 17 năm, thấy chàng trai trẻ bên cạnh cô khiến tôi quỳ gối xin em tha thứ
13:01:36 04/09/2025
Bảo Anh lên tiếng về tin đồn phá hoại hôn nhân của Phạm Quỳnh Anh, làm rõ 2 điều quan trọngBảo Anh lên tiếng về tin đồn phá hoại hôn nhân của Phạm Quỳnh Anh, làm rõ 2 điều quan trọng
13:47:09 04/09/2025
Mười năm hôn nhân tưởng yên ấm, đến một ngày tôi phát hiện bí mật động trời và chọn cách "ra đòn" khiến vợ cũ mất tất cảMười năm hôn nhân tưởng yên ấm, đến một ngày tôi phát hiện bí mật động trời và chọn cách "ra đòn" khiến vợ cũ mất tất cả
13:11:09 04/09/2025
Tổng thống Putin xác nhận về đoạn trò chuyện với Chủ tịch Tập bị rò rỉTổng thống Putin xác nhận về đoạn trò chuyện với Chủ tịch Tập bị rò rỉ
17:23:33 04/09/2025
Chạy show Đại lễ như Mỹ Tâm: Từ Mỹ Đình đến Quảng trường Ba Đình rồi Ninh Bình, hát ở đâu "gây bão" ở đóChạy show Đại lễ như Mỹ Tâm: Từ Mỹ Đình đến Quảng trường Ba Đình rồi Ninh Bình, hát ở đâu "gây bão" ở đó
13:04:40 04/09/2025
Bỏ việc lương 50 triệu đồng để phụ nhà vợ kinh doanh, tôi tay trắng khi ly dịBỏ việc lương 50 triệu đồng để phụ nhà vợ kinh doanh, tôi tay trắng khi ly dị
13:21:27 04/09/2025

Tin mới nhất

Những kiểu ăn cần tây âm thầm gây hại sức khỏe, nhất là thận

Những kiểu ăn cần tây âm thầm gây hại sức khỏe, nhất là thận

17:50:18 04/09/2025
Một chế độ ăn uống với cần tây tưởng chừng lành mạnh thực chất lại ẩn chứa nguy cơ mất cân bằng dinh dưỡng. Sức khỏe không nên chỉ phụ thuộc vào một loại rau duy nhất, mà phải dựa vào một chế độ ăn uống cân bằng.
Không chủ quan với sốc nhiệt

Không chủ quan với sốc nhiệt

17:10:04 04/09/2025
Trước hết, cần đưa người bệnh vào nơi râm mát, cởi bỏ bớt quần áo, dùng nước mát (không quá lạnh) dội lên người kết hợp quạt tay hoặc quạt điện để làm mát cơ thể. Có thể dùng khăn ướt lau toàn thân để hỗ trợ hạ nhiệt.
6 loại trái cây giúp giảm nguy cơ mắc ung thư

6 loại trái cây giúp giảm nguy cơ mắc ung thư

17:06:50 04/09/2025
Các chuyên gia khẳng định, việc bổ sung những loại trái cây giàu dưỡng chất không chỉ cung cấp năng lượng mà còn góp phần giảm nguy cơ mắc nhiều loại ung thư.
Kích hoạt báo động đỏ cứu cô gái bị vỡ gan, sốc mất máu

Kích hoạt báo động đỏ cứu cô gái bị vỡ gan, sốc mất máu

17:03:41 04/09/2025
Trước tình trạng khẩn cấp, các bác sĩ trực cấp cứu Trung tâm Y tế Đông Triều xác định đây là tình huống tối khẩn, bệnh nhân bị sốc mất máu do vỡ tạng đặc, có nguy cơ tử vong cao. Sau đó quy trình báo động đỏ nội viện được kích hoạt lập ...
Rối loạn nội tiết hiếm gặp, cô gái 20 tuổi chưa dậy thì

Rối loạn nội tiết hiếm gặp, cô gái 20 tuổi chưa dậy thì

17:01:38 04/09/2025
Trường hợp này nhấn mạnh vai trò quan trọng của chẩn đoán sớm và chính xác trong điều trị các ca vô kinh nguyên phát, giúp người bệnh không chỉ phục hồi chức năng sinh sản mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống về lâu dài, bác sĩ Thêm nói...
Hành trình hồi sinh sự sống

Hành trình hồi sinh sự sống

11:09:21 04/09/2025
Từ kỹ thuật nội soi lấy gan hiến đến năng lực phối hợp liên ngành, y học nước ta đang từng bước hội nhập quốc tế, khẳng định vị thế trong lĩnh vực ngoại khoa đỉnh cao.
Phẫu thuật cắt bỏ u tuyến nước bọt mang tai cho bệnh nhân

Phẫu thuật cắt bỏ u tuyến nước bọt mang tai cho bệnh nhân

11:07:26 04/09/2025
Kết quả chụp CT cho thấy ổ dịch áp xe tuyến nước bọt hai bên mang tai. Song, khối u chưa gây viêm nhiễm hay chèn ép vùng lân cận, không ảnh hưởng đến chức năng vận động của hàm.
Bữa sáng chỉ ăn khoai lang, giảm cân hay rước họa vì thiếu chất?

Bữa sáng chỉ ăn khoai lang, giảm cân hay rước họa vì thiếu chất?

10:49:54 04/09/2025
Khoai lang hoàn toàn có thể là một phần của bữa sáng lành mạnh, nhất là với những người hay bỏ bữa, ăn uống vội vàng hoặc lệ thuộc thức ăn nhanh. Điều quan trọng là cần ăn đúng cách, kết hợp đa dạng thực phẩm để đảm bảo dinh dưỡng toàn ...
Nhận biết thiếu kẽm và bổ sung đúng cách

Nhận biết thiếu kẽm và bổ sung đúng cách

18:58:34 03/09/2025
Cần lưu ý, kẽm có thể gây tương tác với sắt, canxi và đồng, vì vậy khi uống bổ sung nên tách thời điểm với các khoáng chất này để tăng hiệu quả. Người dùng cũng nên tuân thủ chỉ định y tế, không tự ý dùng lâu dài để tránh rối loạn cân b...
Ớt chuông: Thực phẩm nhiều màu sắc, lợi ích bất ngờ cho sức khỏe

Ớt chuông: Thực phẩm nhiều màu sắc, lợi ích bất ngờ cho sức khỏe

18:55:10 03/09/2025
Ớt chuông ít calo, giàu chất xơ và có khả năng sinh nhiệt nhẹ, giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất, đốt cháy năng lượng mà không gây nóng trong người như ớt cay. Ăn thường xuyên còn hỗ trợ tiêu hóa, bảo vệ đường ruột.
4 cách sử dụng củ đậu tốt cho sức khỏe

4 cách sử dụng củ đậu tốt cho sức khỏe

18:51:19 03/09/2025
Củ đậu tính mát, lạnh, vị ngọt nhạt, quy kinh phế và vị. Sự kết hợp giữa tính mát và vị ngọt nhạt, giúp củ đậu có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và sinh tân (tạo tân dịch, làm mát và cung cấp nước cho cơ thể).
3 nguyên nhân chính gây thiếu máu não bạn cần biết

3 nguyên nhân chính gây thiếu máu não bạn cần biết

18:50:00 03/09/2025
Thiếu máu não là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi lưu lượng máu đến não bị giảm, dẫn đến thiếu oxy và dưỡng chất cần thiết cho hoạt động của não.

Có thể bạn quan tâm

Rộ tin Lamine Yamal bị nữ rapper "cắm sừng", ngoại tình với sao trẻ Real

Rộ tin Lamine Yamal bị nữ rapper "cắm sừng", ngoại tình với sao trẻ Real

Sao thể thao

17:51:35 04/09/2025
Chỉ chưa đầy nửa tháng sau khi chính thức công khai chuyện tình cảm, Lamine Yamal, tài năng trẻ sáng giá của Barcelona đang đối diện với tin đồn tình ái gây xôn xao.
Lớp học đặc biệt ở TPHCM: Trẻ "ở lại" lớp càng lâu, cô giáo càng hạnh phúc

Lớp học đặc biệt ở TPHCM: Trẻ "ở lại" lớp càng lâu, cô giáo càng hạnh phúc

Netizen

17:40:18 04/09/2025
Năm ngoái, em T. mới học 30 phút trước, sau đó phải xuống phòng Hồi sức tích cực, rồi qua đời. Ở đây, các bé có thể đi học càng lâu thì mình càng vui, cô giáo dạy lớp học đặc biệt ở TPHCM chia sẻ.
Xác minh vụ bé gái với nhiều vết bầm trên mặt sau khi đi lớp

Xác minh vụ bé gái với nhiều vết bầm trên mặt sau khi đi lớp

Tin nổi bật

17:32:06 04/09/2025
Mạng xã hội lan truyền hình ảnh bé gái D.T.V. bị bầm tím vùng mặt, trên má có dấu hiệu vết răng cắn. Trước đó, bé được gửi tại cơ sở mầm non tư thục Mùa Xuân cơ sở 1, phường Tiền Phong, tỉnh Bắc Ninh.
Trang Thông tin Chính phủ viết về hình ảnh để đời của Mỹ Tâm, chỉ 1 khoảnh khắc cho thấy sự tinh tế của BTC Đại lễ 2/9

Trang Thông tin Chính phủ viết về hình ảnh để đời của Mỹ Tâm, chỉ 1 khoảnh khắc cho thấy sự tinh tế của BTC Đại lễ 2/9

Nhạc việt

17:31:19 04/09/2025
Hình ảnh Mỹ Tâm trong tà áo dài trắng, bàn tay đặt lên ngực và giọng ca vang vọng giữa Quảng trường Ba Đình lịch sử chính xác là hình ảnh để đời của họa mi tóc nâu.
Cỗ máy Big Bang ở Mỹ vượt qua vòng kiểm tra then chốt

Cỗ máy Big Bang ở Mỹ vượt qua vòng kiểm tra then chốt

Thế giới

17:25:14 04/09/2025
sPHENIX là thiết bị phát hiện hạt gia tốc thế hệ mới dùng để nghiên cứu dạng vật chất đặc quánh và bí ẩn của vũ trụ thuở sơ khai.
Lễ đầy tháng ái nữ nhà Ngô Thanh Vân Huy Trần: Không gian phủ đầy hồng ngọt ngào, đúng chuẩn "công chúa Gạo"

Lễ đầy tháng ái nữ nhà Ngô Thanh Vân Huy Trần: Không gian phủ đầy hồng ngọt ngào, đúng chuẩn "công chúa Gạo"

Sao việt

17:15:49 04/09/2025
Tiệc đầy tháng của ái nữ nhà Ngô Thanh Vân - Huy Trần khiến ai nấy xuýt xoa bởi không gian phủ hồng lãng mạn như cổ tích.
Nữ hoàng cơ hội: Rapper "ra tòa nhiều hơn ra nhạc" mang khoảnh khắc bị kiện đi bán, thu lợi nhuận khủng

Nữ hoàng cơ hội: Rapper "ra tòa nhiều hơn ra nhạc" mang khoảnh khắc bị kiện đi bán, thu lợi nhuận khủng

Nhạc quốc tế

17:04:13 04/09/2025
Tưởng chừng sẽ trở thành cơn ác mộng, vụ kiện bỗng biến thành mỏ vàng truyền thông để Cardi B thu lợi nhuận từ chính những khoảnh khắc hầu tòa.
Hôm nay nấu gì: Cơm tối thanh mát cho ngày oi nóng

Hôm nay nấu gì: Cơm tối thanh mát cho ngày oi nóng

Ẩm thực

16:43:44 04/09/2025
Vào ngày oi nóng, chẳng gì hợp hơn một mâm cơm dân dã, vừa thanh mát vừa đậm vị quê nhà. Hãy tham khảo thực đơn dưới đây nhé!
Trộm một con cá huyết long, người đàn ông bị khởi tố

Trộm một con cá huyết long, người đàn ông bị khởi tố

Pháp luật

16:42:18 04/09/2025
Sau khi lén lút trộm một con cá huyết long tại cửa hàng ở Đắk Lắk, Bình mang thả vào hồ nước của bố để giấu. Phát hiện cá chết do sốc nhiệt, Bình mang ném xuống sông phi tang.
Trần đời chưa từng nghĩ 7 món đồ này hóa ra vô dụng nhất nhà!

Trần đời chưa từng nghĩ 7 món đồ này hóa ra vô dụng nhất nhà!

Sáng tạo

16:05:42 04/09/2025
Ai cũng muốn sắm sửa thật đủ đầy cho nhà cửa để cuộc sống tiện nghi hơn. Nhưng thực tế, có những món đồ tưởng như cần thiết cho đến khi dọn về ở mới phát hiện gần như bỏ không, vừa tốn tiền, vừa chiếm chỗ. Dưới đây là 7 ví dụ điển hình.
Hài cốt người 1,8 triệu tuổi ở Tây Á định hình lại lịch sử nhân loại

Hài cốt người 1,8 triệu tuổi ở Tây Á định hình lại lịch sử nhân loại

Lạ vui

15:57:49 04/09/2025
Mảnh hài cốt được tìm thấy ở di chỉ Orozmani ở Georgia thuộc về loài được cho là tổ tiên trực tiếp của người hiện đại Homo sapiens.