Số ca mắc bệnh truyền nhiễm gia tăng do khoảng trống tiêm phòng
Thời gian gần đây, tại tỉnh Đắk Lắk, các ca bệnh truyền nhiễm có chiều hướng gia tăng, trong đó, ghi nhận sự quay trở lại của bệnh sởi.
Đáng lo ngại, tại địa phương có thời gian thiếu vaccine tạo nên những “khoảng trống miễn dịch” khiến nguy cơ các loại bệnh bùng phát là rất lớn.
Gia tăng ca mắc sởi bị biến chứng
Ngành Y tế Đắk Lắk tiến hành tiêm bù, tiêm vét vaccine phòng bệnh sởi, sởi – rubella cho trẻ. Ảnh: TTXVN phát
Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, từ ngày 6/7 đến nay, địa phương liên tiếp ghi nhận 6 ca mắc sởi, nâng tổng số ca mắc sởi trong năm 2024 lên 7 trường hợp. Các ca bệnh tập trung tại thành phố Buôn Ma Thuột 2 ca, huyện Cư Kuin 2 ca, Krông Ana một ca, Krông Búk một ca. Trong đó, có 3 trường hợp chưa tiêm vaccine phòng bệnh sởi.
B.é g.ái T.A.T.A (sinh năm 2020, tại thành phố Buôn Ma Thuột) nhập viện sau một tuần sốt cao không hạ, kèm viêm kết mạc mắt, phát ban khắp người…
Anh Trần Quốc Phụng, bố bệnh nhi cho biết, cháu có biểu hiện sốt nhẹ đến sốt nặng trong vòng một tuần, kèm triệu chứng nặng, gia đình rất lo lắng nên đã cho con khám và nhập viện.
B.é t.rai Đ.C.N.M (sinh năm 2023, tại huyện Krông Búk) cũng phải nhập viện sau 4 ngày có triệu chứng ho, sốt, nôn ói.
Bà Hoàng Thị Hồng (tại xã Cư Né, huyện Krông Búk) bà của cháu M chia sẻ, cháu mới đi tiêm vaccine sởi từ tháng 5/2024 nên khi có biểu hiện sốt, nôn ói… gia đình không nghĩ là cháu bị bệnh sởi. Bệnh nguy hiểm cũng may gia đình đưa cháu nhập viện kịp thời. Vì đã được tiêm phòng, cháu có triệu chứng nôn ói, sốt phát ban… nhẹ hơn trường hợp chưa tiêm.
Tại Khoa Nhi Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên, khoảng một tuần nay, liên tiếp tiếp nhận, điều trị ca bệnh nhi mắc bệnh sởi từ 1 – 4 t.uổi.
Video đang HOT
Bác sỹ Trần Thị Thúy Minh, Trưởng Khoa Nhi Tổng hợp cho biết, những năm gần đây, bệnh viện không ghi nhận ca mắc sởi nhập viện. Tuy nhiên, trong tuần vừa qua, Khoa tiếp nhận các ca nhập viện với những triệu chứng điển hình. Đa phần các ca có biểu hiện biến chứng viêm phổi. Đây cũng là thời điểm trẻ mắc sởi nhập viện cao nhất trong 5 năm qua.
Theo bác sỹ Trần Thị Thúy Minh, sởi là căn bệnh do virus gây ra, có thể phòng ngừa bằng tiêm vaccine phòng bệnh. Đa phần trẻ mắc sởi có triệu chứng sốt, ho, sổ mũi… một vài trẻ có biểu hiện mắt đỏ, ghèn mắt… Nếu trẻ mắc sởi đơn thuần không có biến chứng, các dấu hiệu sẽ giảm dần trong 7-10 ngày. Tuy nhiên, một vài trẻ có biến chứng với triệu chứng viêm phổi, viêm tai giữa cấp, viêm não… sẽ phải can thiệp y tế kịp thời.
Khi trẻ đang trong giai đoạn mắc bệnh sởi, có khả năng gây suy giảm miễn dịch, do đó, các biến chứng gặp sẽ nặng và khó điều trị hơn so với trẻ không bị mắc bệnh. Một vài trường hợp có biến chứng tổn thương não, tiêu hóa… sau một vài năm, có thể để lại di chứng thần kinh. Đặc biệt, với trường hợp viêm não nặng, viêm tai giữa nặng biến chứng… có thể dẫn tới t.ử v.ong.
Theo bác sỹ Minh, bệnh sởi thường xảy ra ở trẻ chưa tiêm chủng. Phòng bệnh sởi tốt nhất bằng vaccine. Nếu trẻ chưa được tiêm, ngay khi có biểu hiện sốt, đỏ mắt, phát ban… người nhà nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để khám, phát hiện kịp thời.
Hiện nay, tại bệnh viện có khu vực riêng cho bệnh truyền nhiễm và khu vực riêng cho bệnh sởi nên không có khả năng lây nhiễm chéo. Ngoài chuẩn bị cơ sở vật chất, bệnh viện tăng cường nhân lực, thuốc để ứng phó với các loại bệnh truyền nhiễm.
Tăng cường phòng chống, kiểm soát lây lan
Ông Hoàng Hải Phúc, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk cho biết, ngay sau khi ghi nhận ca bệnh sởi, Trung tâm nhanh chóng phối hợp cùng Trung tâm Y tế các huyện, thành phố triển khai xử lý môi trường tại khu vực xung quanh nhà bệnh nhân bán kính 200m, khử khuẩn đồ chơi, dụng cụ ăn uống, nơi sinh hoạt của trẻ…
Bên cạnh đó, Trung tâm cử cán bộ xuống điều tra, truyền thông trực tiếp; tham mưu Sở Y tế ban hành văn bản gửi các huyện, phối hợp tuyên truyền, vận động người dân phòng, chống dịch bệnh.
Theo Hoàng Hải Phúc, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên do năm 2023 và những tháng đầu năm 2024, tại tỉnh Đắk Lắk không có vaccine dẫn đến tình trạng mất “khoảng trống miễn dịch”. Việc mất khoảng trống miễn dịch không chỉ ở vaccine sởi, kể cả vaccine 5 trong 1. Từ đầu năm 2024 đến nay, Đắk Lắk ghi nhận 7 ca mắc sởi, 12 ca ho gà…
Ông Hoàng Hải Phúc thông tin thêm, hiện vaccine đã đảm bảo. Ngành Y tế tỉnh đã lên kế hoạch tiêm bù, tiêm vét các loại vaccine cho trẻ bị khoảng trống tiêm phòng trong thời gian thiếu vừa qua. UBND tỉnh đã chủ trì Hội nghị mời các sở, ngành, địa phương liên quan để triển khai thực hiện. Sở Y tế có văn bản yêu cầu ngành Giáo dục phối hợp trong việc huy động trẻ chưa tiêm vaccine cần đi tiêm để đảm bảo bao phủ vaccine trong thời gian tới.
Người dân cần tiêm chủng vaccine đầy đủ theo khuyến cáo của ngành Y tế. Đó là cách phòng, chống bệnh truyền nhiễm trong thời gian hiện nay và sắp tới, ông Hoàng Hải Phúc khuyến cáo.
Thúc đẩy tiêm chủng để bảo vệ sức khỏe người dân
Vaccine là một trong những thành tựu y học vĩ đại nhất mà loài người có được. Thống kê từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy, trong vòng 50 năm qua, vaccine đã cứu sống gần 154 triệu người trên toàn thế giới - tương đương với hơn 3 triệu người mỗi năm.
Tiêm phòng sởi và rubella tại trạm y tế thị trấn Óc Eo (huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang). Nguồn: UNICEF Việt Nam.
Theo ước tính từ WHO, nhờ có vaccine, hàng năm, khoảng 2,5 triệu t.rẻ e.m trên thế giới đã được cứu sống, thoát khỏi nguy cơ t.ử v.ong do bệnh truyền nhiễm. Không những thế, vaccine còn giúp hàng nghìn người tránh bị khuyết tật, tiết kiệm hàng tỷ USD chi phí điều trị y tế mỗi năm.
"Cứ 1 USD chi cho vaccine phòng bệnh sởi - quai bị - rubella, thì sẽ tiết kiệm được 21 USD chăm sóc y tế" - Báo cáo của Viện Y tế Hoa Kỳ đưa ra số liệu.
Theo ước tính của WHO, với 1,8 tỷ liều vaccine cúm đã sử dụng, thế giới đã ngăn ngừa được 37 triệu trường hợp mắc cúm, 476.000 trường hợp nhập viện và 67.000 trường hợp t.ử v.ong. Với phụ nữ có thai, vaccine cúm giúp giảm 63% trường hợp nhiễm cúm ở trẻ sơ sinh, giảm 36% trường hợp bệnh hô hấp nặng ở trẻ sơ sinh và người mẹ. Ở người có bệnh lý nền mạn tính, vaccine cúm làm giảm tần suất bệnh lý hô hấp cấp liên quan đến cúm ở người bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) tới 76,3%; giảm 70% biến cố tim mạch trên bệnh nhân có bệnh mạch vành cấp; giảm 50% tỷ lệ bệnh nhân đái tháo đường nhập viện và t.ử v.ong; giảm 55% nguy cơ nhồi m.áu não khi tiêm ngừa vaccine cúm ở năm đầu tiên so với năm trước không tiêm...
Mặc dù vậy, sự xuất hiện của đại dịch Covid-19 đã gây ra những ảnh hưởng đáng kể đối với việc thực hiện bao phủ tiêm chủng định kỳ cho t.rẻ e.m. Nguyên nhân là do các dịch vụ y tế bị gián đoạn, các trung tâm y tế phải đóng cửa, các gia đình thực hiện giãn cách xã hội và việc xuất nhập khẩu vaccine, bơm kim tiêm cũng như các vật tư y tế khác cho tiêm chủng định kỳ cũng gặp nhiều gián đoạn.
Điều này đã dẫn đến việc gần 67 triệu t.rẻ e.m trên toàn thế giới bị lỡ lịch tiêm các loại vaccine định kỳ, vốn bảo vệ trẻ trước những căn bệnh c.hết người, theo số liệu từ Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF).
Vài năm trở lại đây, nước ta đã trải qua sự sụt giảm liên tục về tỷ lệ tiêm chủng ở t.rẻ e.m nhiều nhất kể từ khi Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia được thành lập. Thậm chí, WHO đ.ánh giá, Việt Nam nằm trong số 20 quốc gia có số lượng t.rẻ e.m chưa được tiêm chủng cao trên thế giới.
Trên thực tế, không ít trường hợp những nơi, những vùng có tỷ lệ tiêm chủng thấp tại nước ta trong vài năm qua đã xảy ra dịch bệnh nghiêm trọng, như dịch sởi, ho gà, bạch hầu, viêm não Nhật Bản..., cướp đi tính mạng của nhiều người, đặc biệt là t.rẻ e.m.
Thống kê của Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho thấy, từ đầu năm đến nay cả nước ghi nhận hơn 160 trường hợp mắc sởi và phát ban nghi sởi (tăng 2,2 lần so với cùng kỳ năm 2023). Riêng tại Hà Nội, sau hơn 1 năm không ghi nhận ca bệnh, mới đây, trên địa bàn Thủ đô đã có ca mắc sởi đầu tiên trong năm 2024. Các chuyên gia lo ngại, theo chu kỳ 4-5 năm/lần thì năm 2024, dịch sởi có nguy cơ bùng phát.
Cùng với sởi, hiện cả nước ghi nhận 118 trường hợp mắc ho gà (tăng 7,4 lần so với cùng kỳ năm 2023). Riêng tại Hà Nội, từ đầu năm đến nay đã có 46 trường hợp mắc ho gà tại 20 quận, huyện, thị xã; trong khi cùng kỳ năm 2023 không có ca bệnh. Bệnh nhân là trẻ dưới 2 tháng t.uổi chiếm 52,2% và 70% số này là do chưa được tiêm chủng hoặc chưa tiêm chủng đầy đủ.
Cũng gia tăng các ca bệnh, hiện cả nước ghi nhận 12.152 trường hợp mắc tay chân miệng (tăng 2,2 lần so với cùng kỳ năm 2023). Riêng trên địa bàn Hà Nội đã ghi nhận 778 trường hợp mắc tay chân miệng (tăng gấp 1,8 lần so với cùng kỳ năm 2023) và 18 ổ dịch.
BS Hoàng Minh Đức - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho biết: Vừa qua, nhất là giai đoạn dịch Covid-19, tỷ lệ tiêm vaccine phòng sởi, ho gà... trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng bị giảm. Đặc biệt, giai đoạn nguồn cung vaccine bị gián đoạn, thiếu vaccine khiến tỷ lệ tiêm chủng bị giảm. Thời gian tới, các ca mắc, ổ dịch sởi, ho gà có thể tiếp tục gia tăng, nhất là tại những nơi có tỷ lệ tiêm chủng thấp, và xuất hiện ở nhóm t.rẻ e.m chưa đến độ t.uổi tiêm chủng.
Trong khi đó, nhiều nơi người dân không có điều kiện tiếp cận vaccine dịch vụ, lại bị trì hoãn tiêm vaccine miễn phí trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng trong thời gian qua, nên nguy cơ xuất hiện "khoảng trống miễn dịch" là rất lớn. Hệ quả là nhiều dịch bệnh nguy hiểm có khả năng quay trở lại.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, dịch bệnh năm 2024 sẽ phức tạp hơn so với năm 2023 nếu không chủ động các biện pháp phòng, chống. Để phòng, chống dịch bệnh hiệu quả cần chủ động trong cả nguồn lực, chủ động trong giám sát, dự phòng để dự báo sớm, nhận định đúng tình hình...
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh, thời điểm này thời tiết thay đổi bất thường tạo điều kiện cho các loại mầm bệnh phát triển, nguy cơ xâm nhập, lây lan của các tác nhân gây bệnh luôn tiềm ẩn, nhất là trong bối cảnh nhu cầu giao thương, du lịch tăng cao.
Trước diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình dịch bệnh truyền nhiễm, Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị các địa phương chủ động, tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch bệnh từ sớm, từ xa, trong đó có các bệnh như sởi, ho gà, cúm gia cầm...
TP HCM kêu gọi phụ huynh tiêm vắc-xin sởi cho trẻ Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm do virus sởi gây ra và là một trong những nguyên nhân gây t.ử v.ong hàng đầu ở t.rẻ e.m. Bệnh có thể phòng ngừa được bằng vắc-xin và được miễn dịch bền vững suốt đời. Ngày 8-1, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP HCM (HCDC) cho biết phụ huynh cần cho trẻ tiêm đủ 2...
