Sinh con đồng trinh là gì? Tại sao cá đuối có thể sinh con mà không cần giao phối?

Kì lạ 1 số loài động vật có thể có khả năng sinh con mà không cần con đực. Tại sao lại như vậy? Con người có thể sinh sản vô tính hay không?

Việc sinh con đồng trinh nghe có vẻ kỳ diệu, nhưng ở một số loài động vật, điều kỳ diệu này hoàn toàn tự nhiên. Một số loài động vật như cá mập và rắn có khả năng sinh ra những đứa con khỏe mạnh mà không cần giao phối, thông qua một quá trình được gọi là sinh sản đơn tính.

Gần đây ở Mỹ, cá đuối Charlotte đã mang thai mà không hề có con đực nào ở bên cạnh. Nhưng liệu đây có phải là sự can thiệp của thần thánh hay chỉ là một kỳ quan khác của thế giới tự nhiên?

Ảnh minh họa

Những hình ảnh sau đây tiết lộ những chi tiết hấp dẫn về cách Charlotte có thể mang thai mà không cần giao phối. Charlotte, một con cá đuối tròn trịa đã dành phần lớn cuộc đời của mình tại Thủy cung và Phòng thí nghiệm Cá mập ở Hendersonville, Bắc Carolina, dự kiến sẽ sinh bốn con cá con trong vòng hai tuần tới.

Những người chăm sóc Charlotte nói rằng không có khả năng chú cá này mang thai khi giao phối với một thành viên khác trong cùng loài. Hầu hết các loài động vật tạo ra con non thông qua sinh sản hữu tính, đòi hỏi con đực và con cái trao đổi vật liệu di truyền. Trứng của người mẹ chứa một nửa bộ gen được hoàn thiện bởi các gen có trong tinh trùng của con đực. Tuy nhiên, một số loài động vật như cá mập, chim, rắn và thậm chí cả cá sấu lại có khả năng sinh sản theo một cách khác.

Các nhà khoa học tin rằng Charlotte mang thai thông qua một quá trình gọi là ’sinh sản tùy ý’. Trong quá trình sinh sản tùy ý, con cái nhận được bộ gen đầy đủ từ mẹ của nó. Thay vì thụ tinh cho trứng bằng tế bào tinh trùng, nó được thụ tinh bằng tế bào lấy từ chính người mẹ. Như tên gọi của nó, tế bào đặc biệt này liên kết với trứng và kích hoạt quá trình phân chia tế bào, dẫn đến việc tạo ra phôi phát triển đầy đủ.

Vì tế bào này cũng chứa một nửa bộ gen từ mẹ nên con cái gần như là một bản sao hoàn hảo của mẹ nó (trong khi tính đến các đột biến và lỗi sao chép).

Kady Lyons, một nhà khoa học nghiên cứu tại Thủy cung Georgia ở Atlanta, nơi nuôi giữ cá đuối Charlotte, cho biết việc Charlotte mang thai là ví dụ duy nhất mà cô biết về cá đuối tròn.

Bà Lyons nói: ‘Tôi không ngạc nhiên, vì thiên nhiên luôn tìm ra cách để điều này xảy ra’, bà nói. ‘Chúng tôi không biết tại sao nó lại xảy ra. Chỉ biết đó là một hiện tượng thực sự thú vị mà loài cá này có thể làm được.’

Các nhà khoa học vẫn chưa chắc chắn chính xác điều gì đã gây ra hiện tượng sinh con đồng trinh hoặc tại sao một số loài động vật lại có khả năng đó còn những loài khác thì không. Nhưng việc tìm ra sẽ giúp trả lời liệu con người có thể sinh sản vô tính hay không?

Để một động vật có vú sinh con đồng trinh , chúng có thể phải trải qua một kiểu sinh sản đơn tính hơi khác một chút. Thay vì người mẹ thụ tinh cho trứng bằng một tế bào từ cơ thể mình, được gọi là apomixis, trứng sẽ cần tăng gấp đôi hàm lượng di truyền, phân chia và sau đó kết hợp lại.

Trong quá trình này, mà các nhà khoa học gọi là quá trình tự trộn, trứng sẽ có số lượng nhiễm sắc thể bình thường mà không cần thêm bất kỳ vật liệu di truyền nào.

Tuy nhiên, ngay cả khi đó thì cơ hội “một phần tỷ” để trứng bắt đầu phát triển thành phôi thai. Giáo sư Russell Bonuriansky, một nhà sinh thái học tại Đại học South Wales ở Úc, nói với MailOnline rằng động vật có vú có thể đã tiến hóa để khiến kiểu sinh sản này không thể thực hiện được.

Giáo sư Bonuriansky nói: “Một số loài động vật có thể làm được điều này nhưng vì lý do nào đó mà hầu hết đều không thể”.

Ông tiếp tục: “Nó có chức năng ngăn trứng phát triển thành phôi bên trong buồng trứng, điều này sẽ gây tử vong cho động vật có vú cái”. Tuy nhiên, các nhà khoa học đang nghiên cứu cách sinh sản vô tính ở động vật có vú.

Các nhà khoa học ở Trung Quốc thậm chí còn tuyên bố rằng họ có thể đạt được quá trình sinh sản đơn tính ở chuột mà không cần bất kỳ DNA di truyền đực nào.