Sẽ có nhiều bộ sách giáo khoa dựa trên chương trình chuẩn
Đ.ánh giá sách giáo khoa hiện nay không quá tải, song GS Đinh Quang Báo (Thường trực Ban chỉ đạo đổi mới sách giáo khoa) cho rằng cần thay đổi theo hướng có nhiều bộ sách, giáo viên dạy theo bộ nào là quyền của họ.
- Hội thảo ba ngày giữa các chuyên gia giáo dục Việt Nam và nước ngoài về Đề án Đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông sau năm 2015 đã mổ xẻ những vấn đề gì, thưa ông?
- Tại hội thảo, các chuyên gia nước ngoài trình bày kinh nghiệm, những vấn đề về lý luận, xu hướng đổi mới chương trình giáo dục phổ thông hiện nay của thế giới. Các nhóm như Toán, Khoa học xã hội, Mỹ thuật… phải tự xác định lấy mục tiêu của mình, từ đó xây dựng chương trình. Sách giáo khoa chỉ là yếu tố tĩnh, là kịch bản, muốn biến nó thành hiện thực phải được diễn.
Hội thảo tập trung vào yếu tố giáo viên, việc giảng dạy của giáo viên quyết định tới mức nào. Chúng tôi nhận được những quan điểm rất hay, như sách giáo khoa chỉ là kịch bản mà nhân vật đầu tiên là giáo viên. Sau đó, phải xác định vai trò, vị trí của giáo viên, đ.ánh giá sách giáo khoa, chương trình tác động đến việc đạt được mục tiêu như thế nào? Tôi cho đó là ý tưởng hay.
Tôi chỉ đưa ra một hình ảnh, đ.ánh giá giáo viên của ta xưa nay là nhìn vào giáo viên thao tác, người dự giờ ngồi bên dưới lớp nhìn giáo viên thao tác trên bảng. Nhưng các nước đ.ánh giá giáo viên phải nhìn vào sản phẩm mà họ tác động vào, phải nhìn học sinh mới quay lại đ.ánh giá giáo viên.
Tôi cho là chúng ta cần học tập cách làm này. Đ.ánh giá như vậy mới phân tích được nghề nghiệp, giáo viên nhìn vào học trò mới biết mình khiếm khuyết chỗ nào. Thế nên theo tôi người dự giờ phải ngồi trên để nhìn xuống đ.ánh giá học trò.
Giáo sư Đinh Quang Báo. Ảnh: Hoàng Thùy.
- Sách giáo khoa hiện nay bị cho là quá tải, ôm đồm nội dung không cần thiết, ông nghĩ sao?
- Tôi nghe nhiều phản ánh sách giáo khoa hiện nay hơi nặng, có người thì dùng khái niệm quá tải. Tuy nhiên, phải định nghĩa thế nào là quá tải? Đó là nặng về những điều không thật sự cần thiết, những kiến thức cần thiết lại thiếu. Nhưng để phát triển năng lực học sinh thì tôi cho là sách giáo khoa của chúng ta so với các nước không phải quá tải.
Về nội dung khoa học thì sách giáo khoa có thể có sai sót nhỏ, ở chỗ này chỗ kia nhưng không trầm trọng tới mức phải có một cuộc đổi mới lớn như thế này. Điều quan trọng là sách giáo khoa sẽ phải thay đổi, phải đổi mới cho phù hợp với quan điểm chỉ đạo của chương trình. Sách giáo khoa chỉ là cái thể hiện, là một yếu tố để thực hiện chương trình chứ không phải là tất cả.
Video đang HOT
- Vậy phương án đổi mới sách giáo khoa sau năm 2015 sẽ như thế nào, thưa ông?
- Đổi mới chương trình sách giáo khoa sẽ theo hướng tích hợp, rất căn bản, từ việc xác định thành phần, cơ cấu nội dung, cấu trúc. Phải đưa ra cái chuẩn tạo nên nhân cách của người học, từ đó người viết sách, người dạy… tập trung hướng vào phẩm chất đó để giáo dục, đ.ánh giá. Dạy học tích hợp là nguyên lý không bàn cãi bởi tri thức của chúng ta tất cả là tích hợp, không có ai chỉ tư duy bằng môn này hay môn kia, hay giải một bài toán thực tiễn cần sử dụng nhiều tri thức.
Tác giả viết sách giáo khoa sắp tới phải được tập huấn để nắm chương trình, nguyên tắc sư phạm. Bản chất của dạy học tích hợp để giáo viên phải là hai trong một, vừa là nhà chuyên môn về lĩnh vực khoa học ấy, đồng thời là nhà sư phạm. Được như vậy, tôi tin rằng sách giáo khoa sẽ thể hiện vai trò của nó trong quá trình dạy và học.
Một số nước sách giáo khoa do nhà xuất bản tổ chức, chọn tác giả dựa vào yêu cầu của chương trình. Nhưng ở Việt Nam, chúng ta chưa quen cách để cho tác giả sáng tạo nên Bộ GD&ĐT phải chủ trì tổ chức một bộ sách giáo khoa, động viên các nhà xuất bản cùng các tác giả khác dựa vào chương trình, pháp lệnh biên soạn sách giáo khoa. Bộ GD&ĐT sẽ có một Hội đồng thẩm định. Tuy nhiên, về lâu dài thì vai trò thẩm định lớn nhất vẫn là thực tiễn, là học sinh và giáo viên. Với một chương trình chuẩn sẽ có nhiều bộ sách giáo khoa, giáo viên dạy theo bộ sách nào, phương pháp nào là quyền sáng tạo của họ. Như vậy sẽ có độ mở cho sự sáng tạo của giáo viên.
- Nhiều trí thức thủ đô nêu quan điểm Bộ GD&ĐT nên để cho các tổ chức chuyên ngành viết sách giáo khoa, như sách Sinh học giao cho Hội sinh học, sách Văn giao cho Hội nhà văn vừa tận dụng được các nhà chuyên môn đầu ngành vừa giảm kinh phí, ý kiến của ông như thế nào?
- Theo tôi, tổ chức viết sách giáo khoa là quyền của Bộ GD&ĐT. Người quản lý cao nhất của ngành phải chọn được tác giả có kinh nghiệm nhất, có trình độ nhất, đảm bảo vừa là nhà giáo dục đồng thời là nhà chuyên môn về lĩnh vực ấy. Chúng tôi đã có những tác giả như vậy và phát huy tác dụng lâu nay.
Có giao cho hội này, hội kia viết sách giáo khoa hay không thì cứ theo cơ chế, ai đăng ký thì viết. Tôi cho rằng, các tổ chức chuyên ngành nêu trên thể hiện thái độ rất trách nhiệm đóng góp cho ngành giáo dục, nên mở rộng sự sáng tạo của những người biện soạn sách giáo khoa.
- Ông suy nghĩ thế nào khi một số chuyên gia đề xuất rút ngắn thời gian học phổ thông còn 11 năm?
- Quan điểm của tôi vẫn giữ 12 năm. Theo thống kê khoảng 200 nước trên thế giới có gần 170 nước đào tạo phổ thông từ 12 năm trở lên. Tôi nghĩ, giáo dục quan trọng bậc nhất là yếu tố tâm lý phát triển của người học. Nếu chỉ dạy kiến thức văn hóa thì có thể rút ngắn, nhưng học trò đâu phải chỉ có kiến thức, kiến chức chỉ là một yếu tố của nhân cách mà thôi.
Dự kiến sau năm 2015, hệ thống chương trình giáo dục phổ thông sẽ giảm số môn học bắt buộc, tăng môn tự chọn. Cụ thể, cấp tiểu học hiện hành có 11 môn học và 3 hoạt động giáo dục, sau năm 2015 có 5 môn học và 4 hoạt động giáo dục. Cấp THCS hiện hành có 13 môn học và 4 hoạt động giáo dục, sau năm 2015 con số tương ứng là 10 và 3.
Ở cấp THPT, lớp 10 hiện có 13 môn học và 5 hoạt động giáo dục, sau năm 2015 có 11 môn học với 2 hoặc 3 chủ đề tự chọn và 3 hoạt động giáo dục lớp 11 và lớp 12 hiện hành có 13 môn học với 5 hoạt động giáo dục, sau năm 2015 còn 4 môn học (Ngữ văn, Toán, Giáo dục công dân, Ngoại ngữ) và 3 môn tự chọn, 3 hoạt động giáo dục.
Hội thảo Đề án đổi mới sách giáo khoa sau năm 2015 tổ chức ba ngày từ 10 đến 12/12 với sự tham gia của chuyên gia, nhà quản lý cao cấp Việt Nam và Đan Mạch. Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển cho biết, việc làm sách giáo khoa phổ thông sắp tới sẽ theo hướng có chương trình chung với nhiều bộ sách, hiện nay mới có sách tiếng Anh là theo kiểu mẫu này. Bộ sẽ kiểm tra, đ.ánh giá phê duyệt các bộ sách trước khi đưa vào sử dụng.
Theo VNE
Không thương mại hóa sách giáo khoa
Thay đổi để sách giáo khoa tương đối ổn định, có chuẩn mực, mang tính thống nhất cao thì không phải dễ dàng.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đang nghiên cứu đổi mới sách giáo khoa giáo dục phổ thông để đưa vào giảng dạy từ sau năm 2015, coi đây như một trong những công cụ quan trọng để cải cách giáo dục toàn diện.
Phải thay đổi thì rõ rồi, nhưng thay đổi như thế nào để sách giáo khoa phổ thông tương đối ổn định, có chuẩn mực và mang tính thống nhất cao thì không phải là điều dễ dàng.
Luật Giáo dục qui định sách giáo khoa là tài liệu quan trọng, mang tính pháp lí trong dạy và học. Tuy nhiên, trong thời đại bùng nổ thông tin này, nhiều ý kiến cho rằng không nên tuyệt đối hóa vai trò của sách giáo khoa.
Quan điểm này đã thắng thế trong nhiều năm qua. Bởi, trước hết là do hệ thốngsách giáo khoa giáo dục phổ thông hiện tại của chúng ta xét về kiến thức thì vừa thừa vừa thiếu, về hình thức thì tùy tiện, dàn trải, nhiều môn học nặng nề, nhàm chán. Bởi, cái lí do thứ hai này quan trọng hơn, đó là chúng ta không có chương trình chuẩn.
Cụ thể là chúng ta chưa xác định rõ được là nên dạy học sinh những gì, ở t.uổi nào nên học cái gì, nhằm mục tiêu gì? Vì thế mà sách giáo khoa phải thay liên tục hằng năm, dường như muốn thêm vào hay bớt đi cái gì cũng được.
Nếu không thêm bớt thì có thể xào xáo, sắp xếp lại chương mục và trình bày bìa khác đi là đã phát hành được bộ sách mới rồi!? Và bởi, cái lí do thứ ba này xuất phát từ hai cái trước nhưng mang tính quyết định, đó là chúng ta không có chuẩn mực trong sự đ.ánh giá và thi cử ở nhà trường.
Học sinh chưa vào lớp 1 đã đua nhau đi học chữ là một ví dụ khá điển hình. Thêm một ví dụ cụ thể hơn là học sinh trung học cơ sở nếu học lớp tăng cường tiếng Anh chẳng hạn, thì thể nào cũng bị "phủ đầu" bằng một loạt điểm kém khi kiểm tra Toán. Đề Toán nếu không ngoài sách giáo khoa thì trong 10 phút bắt học sinh làm đến 4 - 5 bài, có "cắm cổ chép" cũng chỉ hoàn thành một nửa.
Những lí do như vừa kể dẫn đến nhiều hệ lụy. Bệnh thành tích, tình trạng quá tải, học sinh 6 - 7 t.uổi đi học "đeo ba-lô" như bộ đội hành quân dã ngoại, hay chạy học trái tuyến, chạy trường chuyên lớp chọn,... đều sinh ra từ sự thiếu chuẩn mực ấy.
Những ví dụ về việc "cơi nới" kiến thức như vừa kể làm khó cho cả học sinh và phụ huynh. Và đáng buồn là tình trạng ấy đã kéo dài nhiều năm, làm cho nhiều thế hệ con em chúng ta rơi vào 2 trạng thái trái ngược nhau. Một là học lệch. Hai là quá tải kiến thức nên không rõ mình đã được học những gì.
Vì vậy, đổi mới sách giáo khoa giáo dục phổ thông theo một chương trình chuẩn là việc làm mang tính cấp bách, không thể chần chừ thêm nữa. Thế nhưng đổi mới như thế nào đây?
Năm ngoái có đề án dự kiến chi gần trăm tỷ cho việc này. Năm nay chưa thấy đề án kiểu đó, nhưng đang có đề xuất nhập một khối lượng lớn sách từ nước ngoài về để dịch ra cho các nhà biên soạn tham khảo. Cứ làm theo cách đó, nói thẳng ra là cái cách của tư duy thương mại, thì đến bao giờ mới có được một hệ thống sách giáo khoa phổ thông chuẩn mực, thống nhất và ổn định tương đối?
Theo chúng tôi, đổi mới sách giáo khoa chỉ thực sự có hiệu quả khi chúng ta thống nhất được với nhau về triết lí giáo dục. Đã từng có nhiều ý kiến đề nghị ở cấp tiểu học bỏ 40%, cấp trung học cơ sở bỏ 50% và cấp trung học phổ thông bỏ 60% lượng kiến thức về Văn, Toán, Lý, Hóa.
Các môn còn lại cũng nên giảm ở mức phổ thông. Nói với nhau về những điều ấy còn thiết thực hơn tranh luận xem nên học phổ thông 10 năm, 12 năm hay 11 năm. Tóm lại, những thứ cần thiết hơn cho con em chúng ta là kiến thức, kĩ năng sống, năng lực phản ứng xử lí tình huống và vấn đề trong thực tiễn. Đối với học sinh tiểu học nên hướng trọng tâm vào giáo dục luân lí, lòng yêu nước, những giá trị truyền thống của dân tộc. Ở bậc trung học là kiến thức phổ thông, ngoại ngữ, cơ hội nghề nghiệp và phương pháp tư duy độc lập.
Cùng với đó, như đã phân tích, ngành giáo dục cần xây dựng và ban hành chương trình chuẩn cho từng lớp học, từng cấp học phổ thông. Đó là căn cứ để giáo viên giảng dạy theo đúng chương trình, sách giáo khoa, đ.ánh giá và xếp loại học sinh một cách chính xác, khách quan và công bằng.
Chỉ khi nắm bắt được nhu cầu, mục tiêu của người đi học, nói rộng ra là nhu cầu thực tiễn của xã hội, ngành giáo dục mới xác định được cần dạy cái gì, dạy như thế nào. Và khi ấy, việc đổi mới hệ thống sách giáo khoa phổ thông mới có được hiệu quả như mong muốn.
Biên soạn bộ sách giáo khoa phổ thông chuẩn là việc làm hệ trọng vì đó là linh hồn của giáo dục, ảnh hưởng đến nhận thức của nhiều thế hệ học sinh và t.iền bạc của nhân dân, nên tuyệt đối không được thương mại hóa.
Theo VOV
Cánh cửa mới cho thí sinh thi đại học ngành Tài chính Mong cho con được vào trường đại học ngành Kinh tế và tài chính theo khung chuẩn của Anh quốc, anh Nguyễn Quân, một phụ huynh đã không ngại bày tỏ sự quan tâm về vấn đề học phí khi cho con theo học du học tại chỗ. Theo tính toán của vợ chồng anh Nguyễn Quân, quả thật mức sống và chi...
