Sau không kích của Mỹ và Anh ở Yemen, dư luận quốc tế lo ngại xung đột leo thang
Mỹ và Anh đã thực hiện các cuộc tấn công từ trên không và trên biển nhằm vào các mục tiêu quân sự của lực lượng Houthi ở Yemen để đáp trả các cuộc tấn công của lực lượng này nhằm vào các tàu ở Biển Đỏ.
Dư luận quốc tế lo ngại cuộc chiến tranh Israel-Hamas mở rộng đáng kể trong khu vực.
Theo CNA, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng những cuộc tấn công có chủ đích này là thông điệp rõ ràng rằng Mỹ và các đối tác sẽ không tha thứ cho các vụ tấn công nhằm vào lực lượng của mình hoặc cho phép các tác nhân thù địch gây nguy hiểm cho quyền tự do hàng hải.
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Anh cho biết, những dấu hiệu ban đầu cho thấy khả năng đe dọa vận chuyển hàng hóa của người Houthi đã bị giáng một đòn mạnh.
Mỹ cho biết, Australia, Bahrain, Canada và Hà Lan ủng hộ hoạt động này và coi các cuộc không kích là một phần trong nỗ lực quốc tế nhằm khôi phục dòng chảy thương mại tự do trên tuyến đường quan trọng giữa châu Âu và châu Á, chiếm khoảng 15% tổng sản lượng thương mại, giao thông vận tải thế giới.
Máy bay của lực lượng không quân Hoàng gia Anh xuất kích tấn công lực lượng Houthi ở Yemen. Ảnh: REUTERS
Tuy nhiên, các cuộc tấn công lần đầu tiên trên lãnh thổ Yemen kể từ năm 2016 cũng cho thấy Washington đang can dự trực tiếp vào cuộc chiến tranh Israel-Hamas ở Trung Đông kể từ khi nổ ra vào tháng 10-2023. Mặc dù Washington cho biết, không có ý định leo thang căng thẳng nhưng lực lượng Houthi tuyên bố sẽ trả đũa bất kỳ cuộc tấn công nào.
Video đang HOT
Người phát ngôn của lực lượng Houthi cho biết, không có lời biện minh nào cho các cuộc tấn công và nhóm này sẽ tiếp tục nhắm mục tiêu vào các tàu đang hướng tới Israel. Houthi từng khẳng định thực hiện các cuộc tấn công vào các tuyến đường vận chuyển ở Biển Đỏ để thể hiện sự ủng hộ đối với người Palestine và Hamas. Một quan chức Houthi xác nhận “các cuộc không kích” của Mỹ và Anh ở thủ đô Sanaa của Yemen và thành phố Saada và Dhamar cũng như ở tỉnh Hodeidah, gọi đây là “sự xâm lược của liên quân Mỹ-Israel-Anh”. Iran, quốc gia hỗ trợ người Houthi, đã lên án mạnh mẽ các cuộc tấn công.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho rằng, các cuộc tấn công cho thấy “sự coi thường hoàn toàn luật pháp quốc tế” và đang “làm leo thang tình hình trong khu vực”.
Theo bà Zakharova, những cuộc tấn công này rõ ràng là vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Yemen cũng như vi phạm luật pháp quốc tế, gây mất an ninh và bất ổn trong khu vực”. Bộ Ngoại giao Nga kêu gọi một cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc vào ngày 12-1 để thảo luận về vấn đề này.
Bộ Ngoại giao Saudi Arabia cũng đã kêu gọi kiềm chế và tránh leo thang sau các cuộc không kích, cho biết họ đang theo dõi tình hình với “mối quan ngại sâu sắc”.
Ông Andreas Krieg, chuyên gia quốc tế thuộc trường King College London lo ngại sẽ có leo thang chiến tranh, đồng thời cảnh báo về nguy cơ Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất cũng có thể bị lôi kéo vào cuộc đối đầu.
Liệu Tổng thống Biden có vi phạm khi không kích Houthi nhưng chưa thông qua quốc hội?
Tổng thống Joe Biden đã không thông qua Quốc hội Mỹ trước khi quân đội nước này không kích mục tiêu là lực lượng Houthi tại Yemen.
Máy bay của Không quân Hoàng gia Anh cất cánh tham gia liên minh với Mỹ tấn công mục tiêu Houthi ở Yemen. Ảnh: Bộ Quốc phòng Anh
Tổng thống Mỹ Joe Biden đang đối mặt với cáo buộc vi phạm Nghị quyết Quyền lực Chiến tranh 1973 liên quan đến vụ không kích mục tiêu Houthi tại Yemen. Các nghị sĩ Mỹ Rashida Tlaib và Val Hoyle đã lên mạng xã hội X, trước đây là Twitter, cho rằng ông chủ Nhà Trắng Biden vi phạm Hiến pháp khi ra lệnh không kích mà chưa được sự chấp thuận của quốc hội nước này.
Nghị quyết Quyền lực Chiến tranh còn được gọi là Đạo luật Quyền lực Chiến tranh có nội dung chính hạn chế khả năng của Tổng thống Mỹ trong khởi xướng hoặc leo thang hành động quân sự ở nước ngoài.
Vụ Khảo cứu Quốc hội Mỹ giải thích rằng nghị quyết này chỉ thị rằng trước tiên Quốc hội phải được hỏi ý kiến "trong mọi trường hợp có thể" trước khi một tổng thống Mỹ đưa quân đội nước này tham gia chiến sự ở nước ngoài.
Nghị quyết này cũng yêu cầu tổng thống phải báo cáo với Quốc hội trong vòng 48 giờ kể từ khi triển khai lực lượng Mỹ nếu Quốc hội chưa tuyên bố chiến tranh hoặc cho phép hành động theo luật. Như vậy, Tổng thống Biden về kỹ thuật không vi phạm đạo luật này. Theo truyền thông Mỹ, ông Biden có lịch trình sớm trao đổi với các thành viên quốc hội về vụ không kích tại Yemen.
Trong thời gian qua, các nghị sĩ và nhiều đời tổng thống Mỹ đã tranh luận về ý nghĩa của một số từ trong nghị quyết này, bao gồm thứ được coi là "thù địch"
Ông Brian Finucane - cố vấn cấp cao tại Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế lý giải rằng Tổng thống Mỹ Joe Biden đang viện dẫn phòng thủ tập thể và cá nhân dựa trên cơ cở pháp lý quốc tế trong cuộc không kích chống lại Houthi ở Yemen.
Một phần tuyên bố của Nhà Trắng hôm 11/1. Ảnh chụp màn hình
Tờ Guardian (Anh) dẫn tuyên bố chung chính thức do Nhà Trắng công bố hôm 11/1 cho thấy chính phủ Australia, Bahrain, Canada, Đan Mạch, Đức, Hà Lan, New Zealand, Hàn Quốc, Anh và Mỹ nêu rõ họ sẽ "không ngần ngại bảo vệ sinh mạng và dòng chảy thương mại tự do tại một trong những tuyến đường thủy quan trọng nhất thế giới".
Nhà Trắng nhấn mạnh: "Để đối phó với các cuộc tấn công bất hợp pháp, nguy hiểm và gây mất ổn định liên tục của Houthi nhằm vào các tàu biển, bao gồm cả tàu thương mại, đi qua Biển Đỏ. Lực lượng vũ trang của Mỹ, Anh, với hỗ trợ từ Hà Lan, Canada, Bahrain và Australia, đã phối hợp tấn công chiểu theo quyền tự vệ cá nhân và tập thể vốn có, phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc, chống lại một số mục tiêu trong các khu vực do Houthi kiểm soát ở Yemen".
Bộ trưởng Quốc phòng Australia Richard Marles ngày 12/1 xác nhận Canberra đã hỗ trợ nhân sự cho Mỹ và Anh trong các cuộc tấn công nhằm vào Houthi ở Yemen. Ông Marles nói trong một cuộc họp báo: "Australia hỗ trợ những hành động này qua hình thức nhân sự ở trụ sở hoạt động. Australia sẽ duy trì hỗ trợ các động thái nhằm khẳng định trật tự dựa trên luật lệ toàn cầu".
Trước diễn biến này, Bộ Ngoại giao Saudi Arabia đã kêu gọi "kiềm chế" và "tránh leo thang". Saudi Arabia tuyên bố hết sức quan tâm đến các hoạt động quân sự diễn ra ở Biển Đỏ cũng như các cuộc tấn công vào một số địa điểm ở Yemen.
Trong khi đó, lãnh đạo cấp cao của Houthi Mohammed al-Bukhaiti lên tiếng cảnh báo Mỹ và Anh sẽ phải "hối tiếc" khi tấn công Yemen.
Là cầu nối quan trọng giữa Ấn Độ Dương và Địa Trung Hải, Biển Đỏ là tuyến đường thương mại quan trọng cho vận tải biển và cung cấp năng lượng toàn cầu. Kể từ khi xung đột Israel - Hamas bùng phát và leo thang sau vụ nổ ngày 17/10 tại một bệnh viện ở Gaza khiến nhiều người thiệt mạng và bị thương, các lãnh đạo Houthi khẳng định Israel là mục tiêu của họ.
Houthi mô tả các cuộc tấn công gần đây của lực lượng là chiến dịch đoàn kết với 2,2 triệu người Palestine ở Gaza sống dưới bao vây và bắn phá của Israel. Người phát ngôn của Houthi cho hay lực lượng này đã tấn công 2 tàu của Israel là Unity Explorer và Number Nine ngày 3/12/2023 bằng máy bay không người lái và tên lửa. Không có ai bị thương sau các vụ tấn công, nhưng các tàu thương mại có chịu hư hại.
Vào tháng 11/2023, lực lượng này cướp tàu thương mại Galaxy Leader có liên quan đến Israel và bắt thủy thủ đoàn làm con tin. Vụ việc xảy ra khi con tàu trên hải trình từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Ấn Độ.
Vào ngày 12/12/2023, Houthi xác nhận đã tấn công bằng tên lửa một ngày trước đó nhằm vào tàu chở dầu thương mại Strinda treo cờ Na Uy.
Saudi Arabia kêu gọi các bên kiềm chế, tránh leo thang căng thẳng trên Biển Đỏ Ngày 12/1, Bộ Ngoại giao Saudi Arabia ra tuyên bố kêu gọi các bên kiềm chế, tránh leo thang căng thẳng trên Biển Đỏ sau khi Mỹ và Anh thực hiện các vụ không kích nhằm vào địa điểm của lực lượng Houthi ở Yemen một ngày trước đó. Tàu thuyền di chuyển tại cảng Saleef, ngoài khơi tỉnh Hodeida (Yemen), phía Tây...