Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen vấp phải trở ngại mới

Hãng RIA ngày 4/8 dẫn thông báo của Bộ Ngoại giao Nga cho biết kênh giao dịch trực tiếp giữa Ngân hàng Nông nghiệp Nga và ngân hàng JPMorgan, do Liên hợp quốc tổ chức làm biện pháp để duy trì sự tham gia của Moskva trong Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen, đã bị đóng ngày 2/8.

Ngũ cốc được chất lên tàu đưa đi xuất khẩu tại cảng Rostov-on-Don, Nga ngày 26/7/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Tháng trước, Nga đã từ chối gia hạn Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen, cáo buộc phương Tây không thực hiện các điều khoản của thỏa thuận ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga.

Hồi tháng 4/2023, Mỹ đã cho phép JPMorgan thực hiện các khoản thanh toán cho Ngân hàng Nông nghiệp Nga, nhưng giải pháp tạm thời này không thay thế cho việc tái kết nối Ngân hàng Nông nghiệp Nga với hệ thống thanh toán toàn cầu SWIFT. Tiếp cận SWIFT là một trong những yêu cầu chính của Nga trong các cuộc đàm phán về tương lai của Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen. Nga cũng nhắc lại rằng triển vọng của thỏa thuận phụ thuộc vào việc phương Tây dỡ bỏ các rào cản trong hoạt động xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của nước này.

Nga là nước xuất khẩu hàng đầu thế giới về lúa mỳ. Cùng với Ukraine (U-crai-na), Nga là một trong những nước sản xuất nông nghiệp lớn nhất thế giới. Hai nước chiếm thị phần lớn trên thị trường lúa mỳ, đại mạch, ngô, cải dầu, hạt hướng dương và dầu hướng dương của thế giới. Nga cũng có vai trò quan trọng ở thị trường phân bón thế giới.

Xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga không phải chịu lệnh trừng phạt của phương Tây sau chiến dịch quân sự của nước này tại Ukraine từ tháng 2/2022, nhưng Moskva cho biết các hạn chế của phương Tây đối với thanh toán, hậu cần và bảo hiểm là rào cản đối với hàng xuất khẩu của Nga.

Cùng ngày, truyền thông Ba Lan đưa tin, Warsaw đã đệ trình lên Liên minh châu Âu (EU) yêu cầu khoản đầu tư hạ tầng trị giá 1 tỷ euro để hỗ trợ xuất khẩu ngũ cốc và các sản phẩm nông nghiệp khác của Ukraine qua biên giới Ba Lan-Ukraine. Trước đó, Ba Lan cảnh báo sẽ đóng cửa biên giới đối với nông sản Ukraine nếu EU không gia hạn các biện pháp hạn chế nhập khẩu các mặt hàng này từ nước láng giềng.

Theo đề xuất của Ba Lan, 500 triệu euro sẽ được dùng để mở rộng các cửa khẩu biên giới hiện có cho xe tải cũng như cơ sở hạ tầng đường sắt ở thành phố miền Đông Przemysl. Trong khi đó, 500 triệu euro còn lại sẽ được dành để hiện đại hóa các cửa khẩu biên giới đường sắt giữa Ba Lan và Ukraine, xây dựng các điểm qua biên giới cho xe tải và xây dựng các trạm kiểm soát hải quan.

Đại sứ Ba Lan tại EU Andrzej Sados xác nhận thông tin này và cho biết thêm, Ba Lan muốn tăng cường vận chuyển ngũ cốc của Ukraine sang các nước thứ ba, đặc biệt là châu Phi, trong một năm rưỡi tới. Tuy nhiên, Đại sứ Sados nhấn mạnh Ba Lan cũng cần có các khoản đầu tư để nâng cao năng lực về hạ tầng. Theo hãng tin PAP của Ba Lan, trong tháng 5 và tháng 6 vừa qua, lượng lúa mỳ và ngô từ Ukraine quá cảnh qua Ba Lan đã đạt mức kỷ lục.

Trước đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen đã công bố các quỹ của EU cho mục tiêu hỗ trợ xuất khẩu nông sản Ukraine qua biên giới Ba Lan, song không có thông tin chi tiết nào được đưa ra. Ngày 3/8, Bộ trưởng Nông nghiệp Ba Lan Robert Telus thông báo, trong trường hợp EC không gia hạn các biện pháp hạn chế nhập khẩu ngũ cốc Ukraine sau ngày 15/9, Ba Lan sẽ đóng cửa biên giới và một số quốc gia tuyến đầu cũng sẽ có hành động tương tự với nông sản Ukraine.