Sân Mỹ Đình bê bối nghiêm trọng, ai chịu trách nhiệm ?

Những bê bối tại Khu liên hợp thể thao quốc gia gây bức xúc dư luận suốt thời gian qua, nhưng đến thời điểm hiện tại hầu hết các cá nhân liên quan đều chưa được làm rõ trách nhiệm cũng như chưa bị xử lý nghiêm.

Báo cáo thủ tướng về sân Mỹ Đình ngay trong tháng 1

Ngày 5.1, Văn phòng Chính phủ ban hành văn bản gửi Bộ VH-TT-DL yêu cầu báo cáo về thực trạng hệ thống cơ sở thi đấu thể thao. Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu, ngay trong tháng này, Bộ VH-TT-DL phải tiến hành rà soát và báo báo Thủ tướng về thực trạng của hệ thống cơ sở thi đấu thể thao, nhất là các cơ sở thuộc quyền quản lý của Bộ VH-TT-DL. Bộ cần làm rõ những khó khăn, vướng mắc trong việc đầu tư nâng cấp, duy tu, bảo dưỡng chất lượng các công trình thi đấu thể thao, trong đó có Khu liên hợp thể thao quốc gia (viết tắt là khu liên hợp). Gần đây, khi dự khán sân Mỹ Đình theo dõi trận đấu của tuyển Việt Nam tại AFF Cup 2022, Thủ tướng cũng đã bày tỏ quan điểm về phương thức khai thác tài sản công tại khu liên hợp – công trình được Bộ VH-TT-DL giao Tổng cục TDTT quản lý.

Mặt cỏ sân Mỹ Đình bị các đội bóng châu Á chê quá xấu. Ảnh HOÀNG QUÂN

Khu liên hợp được khởi công xây dựng vào quý 1/2002 và khánh thành vào tháng 9.2003. Với hai hạng mục quan trọng là sân Mỹ Đình và Cung thể thao dưới nước, thiết chế thể thao trị giá 53 triệu USD (hơn 1.200 tỉ đồng) này đã được bạn bè quốc tế đánh giá cao khi trở thành dấu ấn đặc biệt tại SEA Games 22 – đại hội thể thao tầm cỡ khu vực do Việt Nam lần đầu đăng cai năm 2003. Nhưng sau 21 năm, khu liên hợp hiện đang là công trình gây nhiều nhức nhối bởi một loạt bê bối về nợ thuế, vi phạm các quy định của nhà nước về quản lý tài sản công.

Sự xuống cấp của các hạng mục chính tại sân Mỹ Đình là thứ mà ai cũng có thể nhìn thấy (mặt cỏ tàn úa, héo khô; các khu vực ghế ngồi ở khán đài cũ kỹ, bụi bẩn; một số phòng chức năng nhếch nhác, thậm chí phòng VIP có thời điểm còn bị dột khi mưa; nhiều khu vực bậc thang bị nứt do lâu không được gia cố, nhà vệ sinh hôi hám), nhưng có những sự “xuống cấp” mà hậu quả để lại của nó là cực kỳ nghiêm trọng. Cũng chính vì lý do này mà Chính phủ đã chỉ đạo ngành thể thao phải đánh giá trung thực về thực trạng các công trình phục vụ thi đấu, mà khu liên hợp chính là điểm nóng nhất, gây nhức nhối nhất.

Sân Mỹ Đình chưa xứng đáng là hình ảnh của thể thao quốc gia. Ảnh ĐỘC LẬP

Những sai phạm của khu liên hợp

Những vụ bê bối tại khu liên hợp bắt đầu xảy ra dưới thời ông Cấn Văn Nghĩa làm giám đốc (từ năm 2009 – 2018). Trong giai đoạn này, khu liên hợp đã tìm mọi giải pháp khai thác các mặt bằng thuộc quyền sở hữu tại khu liên hợp, để đem về nguồn thu cho đơn vị nhưng cách khai thác có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ và trước đó là của Kiểm toán Nhà nước, khu liên hợp đã tự ý cho thuê mặt bằng, không đấu giá và công khai mức giá; chưa thực hiện kê khai, nộp tiền thuê đất của các hợp đồng cho thuê mặt bằng ngắn hạn và dài hạn. Trong nhiều năm liền, khu liên hợp không chỉ cho thuê đất khi chưa được sự đồng ý bằng văn bản của Bộ VH-TT-DL, Bộ Tài chính mà còn có dấu hiệu làm sai nguyên tắc trong sử dụng tài chính công, tài sản công. Đặc biệt, khu liên hợp đã cho thuê đất với giá rất rẻ, quá chênh lệch với giá thị trường mà không tham khảo ý kiến Bộ Tài chính nên đã làm thất thoát cả trăm tỉ đồng của nhà nước. Được phép thực hiện thí điểm hợp tác liên doanh, liên kết khai thác cơ sở vật chất, khu liên hợp đã nộp thuế nhưng chưa thực hiện kê khai, nộp tiền thuê đất của các hợp đồng cho thuê mặt bằng ngắn hạn theo quy định của Chính phủ.

Trong giai đoạn từ năm 2009 – 2018, khu liên hợp đã ký hàng trăm hợp đồng cho thuê mặt bằng với khoảng 42 doanh nghiệp tại các khu đất đã giải phóng mặt bằng đang chờ thực hiện dự án. Đây là những việc làm sai nguyên tắc về quản lý sử dụng đất vì chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép. Theo quy định của pháp luật, việc khu liên hợp sử dụng đất để cho thuê mặt bằng thì khu liên hợp trở thành đối tượng phải nộp tiền thuê đất. Tuy nhiên, khi thực hiện hợp đồng với các doanh nghiệp, khu liên hợp chỉ thu tiền cho thuê mặt bằng các khu đất mà không thu tiền thuê đất của các doanh nghiệp để nộp ngân sách nhà nước. Khu liên hợp phải nộp ngân sách nhà nước tiền thuê đất nhưng trong suốt nhiều năm liền, đơn vị này chưa nộp cho cơ quan thuế vì hoàn toàn không còn khả năng chi trả.

Tháng 6.2022, cơ quan thuế thông báo khoản nợ của khu liên hợp là 855 tỉ đồng. Nhưng vì không trả đúng hạn, khoản nợ xấu tính đến hết năm 2022 phát sinh lên đến con số khổng lồ 1.000 tỉ đồng. Cơ quan thuế đã thông báo quyết định tiến hành cưỡng chế bằng biện pháp ngừng sử dụng hóa đơn đối với khu liên hợp, với hạn đến tháng 6.2023. Nếu từ nay đến đó, khu liên hợp không trả được nợ, thì số tiền nợ phát sinh vào khoảng gần 1.500 tỉ đồng.

Trước SEA Games 31, dàn đèn sân Mỹ Đình xuống cấp nghiêm trọng sau 20 năm sử dụng và hiện đã được thay mới. Ảnh MINH TÚ

Mới chỉ nguyên giám đốc bị kỷ luật

Trong kết luận thanh tra về khu liên hợp (thời kỳ năm 2009 – 2018), Thanh tra Chính phủ có nêu, Tổng cục TDTT, Bộ VH-TT-DL là cơ quan chủ quản giai đoạn 2009 – 2018 có tổ chức nhiều cuộc kiểm tra hiện trạng nhà đất, cơ sở vật chất nhưng không phát hiện được việc khu liên hợp hợp tác đầu tư với một số doanh nghiệp. Bộ VH-TT-DL, Tổng cục TDTT đã thiếu sự kiểm tra, rà soát việc thực hiện liên doanh, liên kết nên không phát hiện được những vi phạm của khu liên hợp. Những kết luận này đã phần nào chỉ ra được sự thiếu sâu sát, thiếu trách nhiệm của ngành thể thao trong khâu quản lý khu liên hợp. Thật đau xót khi công trình thể thao lớn nhất Việt Nam hiện không còn tiền để hoạt động, không còn kinh phí để bảo dưỡng, cải tạo các hạng mục quan trọng. Nếu SEA Games 31 không được tổ chức tại Việt Nam vào hồi tháng 5.2022, không được nhà nước đầu tư nâng cấp khu liên hợp, thì chắc chắn hiện trạng của sân Mỹ Đình và Cung thể thao dưới nước còn trở nên tệ hại hơn nữa.

Câu hỏi đặt ra ở đây là, tại sao trong nhiều năm trời khu liên hợp để xảy ra nhiều sai phạm, tình trạng nợ thuế đất kéo dài, dẫn đến cạn kiệt tài chính, mà lãnh đạo ngành thể thao không can thiệp kịp thời, không đưa ra chỉ đạo quyết liệt để chấn chỉnh những sai phạm trong công tác điều hành của Ban giám đốc khu liên hợp (thời kỳ 2009 – 2018). Liệu có phải chỉ do buông lỏng, chủ quan của lãnh đạo ngành thể thao, hay vẫn biết mà làm ngơ, hay còn vì lý do (có thể khuất tất, tiêu cực) nào khác nữa.

Mặt cỏ sân Mỹ Đình không được chăm sóc đúng cách như nhiều sân khác tại Việt Nam. Ảnh VƯƠNG ANH

Được biết, mỗi năm, các đơn vị trực thuộc Bộ VH-TT-DL, Tổng cục TDTT phải báo cáo rất chi tiết về kết quả hoạt động trong một năm tại đơn vị mình, trong đó có báo cáo tài chính, đặc biệt đối với các đơn vị được giao tự chủ tài chính 100% như khu liên hợp. Tuy nhiên, theo nguồn tin của Thanh Niên, khu liên hợp đã báo cáo không đầy đủ, không rõ ràng, thậm chí còn có những nội dung chưa đúng với sự thật. Nhưng lãnh đạo ngành thể thao không nắm bắt được thực tế diễn ra, để các sai phạm kéo dài triền miên từ năm này qua năm khác. Bộ VH-TT-DL cũng từng có văn bản yêu cầu khu liên hợp thu hồi lại đất cho thuê nhưng không đốc thúc một cách quyết liệt, không giám sát kỹ việc thu hồi, không cùng giải quyết những khó khăn phát sinh tại khu liên hợp khi các khoản nợ thuế mỗi lúc một tăng.

Lãnh đạo ngành thể thao nói gì ?

Sau khi nhận được chỉ đạo của Văn phòng Chính phủ truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu báo cáo thực trạng hệ thống cơ sở thi đấu thể thao, tại cuộc họp khẩn về các vấn đề nóng liên quan đến thể thao Việt Nam, trong đó có khu liên hợp, Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL Nguyễn Văn Hùng đã giao Tổng cục TDTT chủ trì, phối hợp với Vụ Kế hoạch – Tài chính Bộ VH-TT-DL, các đơn vị liên quan, đối chiếu để đánh giá lại thực trạng về hệ thống cơ sở thi đấu thể thao thuộc Bộ.

“Thực trạng ở đây là phải biết được hiện nay Bộ đang quản lý bao nhiêu cơ sở thể thao, những cơ sở đó có lịch sử hình thành từ năm nào, đầu tư bao nhiêu tiền, hằng năm được đầu tư bao nhiêu. Như sân Mỹ Đình chẳng hạn, đã đầu tư hơn 20 năm thì phải xác định được khấu hao nó là như thế nào. Khu liên hợp sẽ tự chủ hoàn toàn như hiện tại hay tự chủ một phần, hay mô hình nào phù hợp, đó là câu hỏi mà chúng ta phải sớm trả lời. Không thể để tình trạng này kéo dài”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nói.

Còn theo Tổng cục trưởng Tổng cục TDTT Đặng Hà Việt, do những tồn tại để lại của giai đoạn trước (kết luận của Thanh tra Chính phủ đã chỉ rõ), khu liên hợp hiện đang gặp vấn đề khó khăn về nguồn lực để vận hành, chi trả lương, thu nhập cho đội ngũ nhân viên. Đây là một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đến những tình trạng như hiện nay tại khu liên hợp. Trung Ninh

Tháng 6.2021, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng cho chuyển thông tin (tài liệu hồ sơ, chứng cứ) cho Cơ quan CSĐT Bộ Công an để thụ lý, xem xét theo quy định của pháp luật đối với một số nội dung liên quan đến khu liên hợp. Hiện vẫn chưa có kết luận của cơ quan điều tra về các vụ việc này và ngành thể thao đang chờ. Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị lãnh đạo Bộ VH-TT-DL, Tổng cục TDTT kiểm điểm làm rõ và xử lý trách nhiệm cá nhân, tập thể có liên quan các sai phạm, vi phạm của khu liên hợp, trong đó có lãnh đạo Tổng cục TDTT (theo từng thời kỳ) liên quan các sai phạm, vi phạm này. Tuy nhiên, việc thực hiện kết luận của Thanh tra Chính phủ bị chậm, không đúng tiến độ như yêu cầu của cơ quan thanh tra là cuối năm 2021 phải hoàn tất quy trình kiểm điểm, xử lý các sai phạm. Đến thời điểm này, chỉ duy nhất ông Cấn Văn Nghĩa (đã về hưu cuối năm 2018) bị nhận hình thức kỷ luật ở mức độ khiển trách. Các lãnh đạo ngành thể thao trực tiếp liên quan các vụ việc của khu liên hợp (thời kỳ 2009 – 2018) vẫn chưa phải tiến hành kiểm điểm cá nhân; và nhiều người âu lo, vụ việc có thể sẽ bị “chìm xuồng” và những cá nhân mắc lỗi sẽ không bị xử lý nghiêm minh dù để lại hậu quả nghiêm trọng.