Sam biển, món ăn độc đáo ở Quảng Ninh

Sam biển là một loài hải sản họ cua, sống ở vùng nước sâu, có vỏ (mai) cứng, dưới bụng có tám chân (càng), thường sống thành cặp, con đực bám trên lưng con cái, dâ n gian có câu : “bám như sam” ý chỉ hiện tượng này. Do vậy, nên lúc bắt được sam thường là cả đôi.

Quy trình đánh bắt sam và kinh doanh các món ăn chế biến từ sam biển vừa vất vả, vừa công phu nên không có nhiều nhà hàng làm món ăn này. Để bắt được sam biển, ngư dân phải tính con nước và định ngày ra khơi. Sam thường đi theo đôi (một đực, một cái), nên đã tìm thấy sam là bắt được cả hai con một lúc. Nếu chỉ bắt được 1 con, thì ngư dân sẽ nhanh chóng thả ngay xuống biển, vì đó là con so. Sam rất dễ nhầm với so, mà ăn so hay bị đau bụng. Dấu hiệu dễ phân biệt nhất là so có số gai nhiều hơn rất nhiều So với sam. Sam biển là loại hải sản chỉ sống trong tự nhiên, chưa nuôi trồng được, khi đánh bắt lên bờ chỉ sống được không quá ba ngày, do vậy đánh bắt và kinh doanh sam cũng khó khăn, tuy nhiên những món ăn chế biến từ sam thì cực kỳ hấp dẫn.

Để có món sam ngon độc đáo, người đầu bếp khi giết sam phải có đủ ba dụng cụ là dao nhọn, dao chặt và kéo để lấy phần chân, lọc thịt, bỏ ruột và gan (không ăn được vì bị đau bùng). Sam là món ăn thuộc loại hàn tính, nên phải ăn cùng những gia vị nóng như: giềng, sả, ớt, lá lốt… Từ thịt sam biển, đầu bếp sẽ chế biến ra được rất nhiều món ăn khác nhau, như: tiết canh sam, gỏi sam, chân sam xào chua ngọt, sam xào xả ớt, trứng sam chiên giòn, trứng sam xào lá lốt, sam hấp, sam bao bột rán, sụn sam nướng, sam xào miến… Các món ăn từ thịt sam biển thơm ngon, nhưng để có được những món ăn độc đáo ấy, thì khâu làm thịt sam và chế biến là cả một quy trình công phu.

Chân sam biển xào chua ngọt được chế biến từ cẳng chân sam, có vị chua cay, mặn, ngọt đậm đà, thơm mùi lá lốt. Vỏ chân mềm nên rất dễ dàng nhằn thịt, ăn như kiểu ăn ốc mút, rất thú vị. Chả sam rán và đùi sam nướng rất được bạn trẻ ưa thích. Riêu sam nấu với cà chua, trứng sam và các rau gia vị như lá lốt, hành răm v.v… ăn kèm với bún, thơm và mát, ăn một lần là nhớ mãi. Thịt sam ngon, bổ, nhưng để chế biến thành một món ăn ngon đòi hỏi sự cẩn thận và tỉ mỉ của đầu bếp, đó là sự khéo léo khi cắt tiết để máu sam màu xanh chảy thành tia, nhanh và sạch, tránh làm mất độ ngon của thịt. Thông thường, đầu bếp phải dùng cả dao nhọn, dao chặt và kéo phối hợp cắt chân và lọc thịt sam biển.

Thịt sam rất ngon và vỏ sam cũng rất hữu dụng, có thể khắc hàn, cảm lạnh và kỵ sài cho người và vật nuôi. Ngày nay, người ta bắt sam chủ yếu để lấy vỏ. Vỏ sam được xuất khẩu và dùng để chế tác ra đồ lưu niệm có độ tinh xảo, hấp dẫn du khách, đó là một trong những độc đáo mà Quảng Ninh lại một lần nữa được thiên nhiên ban tặng.

Bạn hãy một lần đến Quảng Ninh để thưởng thức món sam độc đáo này trong vốn ẩm thực truyền thống của miền cực Đông Bắc Tổ quốc.