Rượu có thể rút ngắn tuổi thọ của bạn 28 năm

Theo dõi VGT trên

Một nghiên cứu mới cho thấy những người uống nhiều quá nhiều rượu mỗi ngày có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến tuổi thọ.

Rượu có thể rút ngắn tuổi thọ của bạn 28 năm - Hình 1

Tuổi thọ có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi uống quá nhiều đồ uống có cồn (Ảnh: BGR)

Chúng ta đều biết rằng phụ thuộc vào rượu rất nguy hiểm. Rõ ràng thỉnh thoảng uống một ly rượu vang hoặc một vài ly bia, và thậm chí theo một số nghiên cứu khoa học, nó có thể có lợi cho sức khỏe. Nhưng một khi đã uống rượu một cách thường xuyên với một lượng lớn, một người có thể được chẩn đoán mắc chứng rối loạn uống rượu, thường được gọi là nghiện rượu.

Một nghiên cứu mới cho thấy những người uống nhiều rượu mỗi ngày đặc biệt dễ bị nghiện rượu, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến tuổi thọ. Nghiên cứu này liên quan đến việc thu thập dữ liệu của hơn 107.000 người ở châu Âu, cho thấy những người được chẩn đoán mắc chứng rối loạn sử dụng rượu có khả năng tử vong sớm hơn những người bình thường.

Nghiên cứu bao gồm thông tin về tất cả các cá nhân nhập viện vì rối loạn sử dụng rượu từ Đan Mạch, Phần Lan và Thụy Điển từ năm 1987 đến cuối năm 2006. Đây là một số lượng mẫu khổng lồ, mặc dù dữ liệu được giới hạn cho các cá nhân ở ba quốc gia, nhưng kết quả có thể được coi là đại diện cho kết quả mong đợi của tổng dân số của nhiều quốc gia khác. Các nhà nghiên cứu cho biết: “Những người nhập viện do rồi loạn sử dụng rượu có tuổi thọ trung bình từ 47-53 tuổi (nam giới) và 50-58 tuổi (nữ giới). Những người này thường sẽ “ra đi” sớm hơn những người không sử dụng rượu”.

Sau khi tổng hợp các con số, các nhà nghiên cứu xác định rằng, trung bình những người nhập viện vì rối loạn sử dụng rượu bị giảm tuổi thọ tổng thể từ 24-28 năm. Không cần phải nói, rượu làm giảm đáng kể tuổi thọ, và từ nghiên cứu sâu rộng về ảnh hưởng của rượu đối với cơ thể con người, chúng ta đã biết được những yếu tố nguy cơ gây ra chúng là gì.

Đầu tiên, không chỉ gan bị ảnh hưởng do rượu bia mà tim mạch nói chung cũng bị ảnh hưởng. Nhịp tim bất thường, đột quỵ và các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra khác liên quan đến lạm dụng rượu. Nếu bạn hoặc người bạn yêu quý có các triệu chứng nghiện rượu, điều quan trọng là họ phải nhận được sự trợ giúp thích hợp từ một chuyên gia. Bỏ rượu mà không được hỗ trợ đầy đủ có thể nguy hiểm hoặc thậm chí gây tử vong, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của mỗi bệnh nhân. Đây không phải là thứ mà bạn có thể dễ dàng tự cai, nó giống như việc bạn nghiện thuốc lá hay một số các chất gây nghiện khác.

Video đang HOT

Những người có thói quen đi đại tiện vào thời điểm này trong ngày sẽ có khả năng sống thọ hơn hẳn những người khác

Một người có đại tiện trơn tru đồng nghĩa rằng hệ tiêu hóa và sức đề kháng hoạt động tốt, có khả năng phòng ngừa được bệnh tật và kéo dài tuổi thọ.

"Ăn, uống, ngủ nghỉ" là nhu cầu cơ bản của con người, trong số đó đại tiện là một trong những hoạt động không thể trì hoãn. Đại tiện là một hoạt động của hệ tiêu hoá thông qua hậu môn. Chất cặn bã từ thức ăn còn thừa lại sau giai đoạn tiêu hóa sẽ ra khỏi ruột già qua ruột thằng và đi xuống hậu môn để thải ra ngoài.

Một người có đại tiện trơn tru đồng nghĩa rằng hệ tiêu hóa và sức đề kháng hoạt động tốt, có khả năng phòng ngừa được bệnh tật và kéo dài tuổi thọ.

Ngược lại, một người gặp vấn đề về đại tiện sẽ có nguy cơ bị táo bón, bệnh đường ruột, dạ dày hoặc thậm chí ung thư trực tràng và như vậy đương nhiên tuổi thọ sẽ bị rút ngắn.

Thời điểm vàng để đại tiện trong ngày

Theo tờ Aboluowang (Trung Quốc), sau khi phân được hình thành, ruột sẽ đẩy chúng đến đại tràng với tốc độ 1-2 cm mỗi phút, tình trạng này diễn ra 2 đến 3 lần một ngày.

Đặc biệt là vào ban đêm, khi chúng ta đang ngủ thì ruột già và ruột non lại vô cùng lao lực để xử lý hết được số thức ăn mà chúng ta đã tiêu thụ trong ngày. Nếu chức năng của ruột tốt thì bạn sẽ cảm thấy muốn đi đại tiện vào buổi sáng, trong vòng 30 phút sau khi thức dậy. Ruột được ví như "bộ não thứ 2" của con người, ruột tốt thì cơ thể mới hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả, từ đó tăng khả năng sống thọ hơn.

Những người có thói quen đi đại tiện vào thời điểm này trong ngày sẽ có khả năng sống thọ hơn hẳn những người khác - Hình 1

Ruột được ví như "bộ não thứ 2" của con người, ruột tốt thì cơ thể mới hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả, từ đó tăng khả năng sống thọ hơn.

Ngược lại, nếu bạn không đại tiện vào khoảng thời gian này, các vi khuẩn trong cơ thể chuyển đổi phân thành khí, vì vậy bạn sẽ bị đầy bụng. Ngoài ra, việc này có thể dẫn đến các vấn đề khác như táo bón và hội chứng ruột kích thích nếu bạn giữ phân quá lâu.

Vì vậy, sau khi thức dậy vào buổi sáng là giờ vàng để đi đại tiện! Những người đi đại tiện thường xuyên trong khoảng thời gian này chứng tỏ chức năng tiêu hóa tốt.

Một số dấu hiệu khi đi đại tiện cho thấy sức khỏe của bạn có vấn đề

1. Phân có hình dáng bất thường

Theo QQ, nếu phân bỗng dưng có hình dáng mỏng, phẳng thì bạn nên cảnh giác đó có thể là dấu hiệu của polyp hay các khối u đường ruột, chúng làm không gian lưu trữ phân ít hơn và khiến phân bị thay đổi hình dạng. Ngoài ra, nếu bạn đại tiện kèm nhiều nước thì có thể bạn đang mắc các bệnh về đường tiêu hóa, ví dụ như viêm dạ dày ruột cấp tính và chứng khó tiêu.

Những người có thói quen đi đại tiện vào thời điểm này trong ngày sẽ có khả năng sống thọ hơn hẳn những người khác - Hình 2

Nếu phân bỗng dưng có hình dáng mỏng, phẳng thì bạn nên cảnh giác đó có thể là dấu hiệu của polyp hay các khối u đường ruột.

2. Phân có màu sắc khác lạ

Nếu phân có một trong những màu sắc như màu đất, trắng, xám hay những màu khác thường thì ắt hẳn, đó là dấu hiệu của bệnh gan. Nếu phân có màu đen thì hãy cẩn thận với bệnh xuất huyết tiêu hóa.

3. Phân mùi khó chịu

Phân thông thường sẽ có mùi nhưng không quá nồng nặc và khác biệt. Nhưng nếu phân xuất hiệnmùi tanh khó chịu và kèm theo phân đen thì có thể bạn đang mắc ung thư dạ dày, ung thư ruột.

Ngoài ra, nếu phân có mùi axit kèm theo tiêu chảy hoặc phân loãng thì đường tiêu hóa của bạn có thể đang mắc viêm dạ dày ruột cấp tính.

Những người có thói quen đi đại tiện vào thời điểm này trong ngày sẽ có khả năng sống thọ hơn hẳn những người khác - Hình 3

4. Tần suất đại tiện bất thường

Nếu số lần đi đại tiện của bạn ít hơn 3 lần một tuần thì chắc chắn bạn đã mắc chứng táo bón nghiêm trọng. Ngoài ra nếu thói quen đại tiện thay đổi đột ngột - từ 1 lần/ngày lên 3 lần/ngày, ắt hẳn đó là dấu hiệu của viêm dạ dày ruột cấp tính hay hội chứng ruột kích thích.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Thiếu nữ tổn thương não do nhiễm khuẩn từ những nốt mụn trứng cáThiếu nữ tổn thương não do nhiễm khuẩn từ những nốt mụn trứng cá
17:00:01 28/02/2025
Sinh mổ ngoài ý muốn có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinhSinh mổ ngoài ý muốn có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh
08:54:31 28/02/2025
Uống cà phê kiểu này cực tốt cho cơ thế nhưng không phải ai cũng biếtUống cà phê kiểu này cực tốt cho cơ thế nhưng không phải ai cũng biết
09:27:08 28/02/2025
5 loại thuốc cần uống nhiều nước5 loại thuốc cần uống nhiều nước
19:19:04 27/02/2025
Dầu ô liu và dầu dừa, loại nào tốt cho sức khỏe hơn?Dầu ô liu và dầu dừa, loại nào tốt cho sức khỏe hơn?
10:35:55 28/02/2025
Dậy sớm có đáng sợ hơn thức khuya?Dậy sớm có đáng sợ hơn thức khuya?
19:49:50 27/02/2025
4 lý do cản trở việc giảm cân ở tuổi trung niên4 lý do cản trở việc giảm cân ở tuổi trung niên
20:39:20 27/02/2025
Đậu nành có tốt nhất?Đậu nành có tốt nhất?
09:33:57 28/02/2025

Tin đang nóng

Người mẹ bật điều hòa giữ xác con gái trong căn chung cư suốt 6 nămNgười mẹ bật điều hòa giữ xác con gái trong căn chung cư suốt 6 năm
11:01:05 01/03/2025
Video sốc: Chụp ảnh check in, thanh niên 20 tuổi bất ngờ bị sóng "nuốt gọn" ngay trước mắt bạn bèVideo sốc: Chụp ảnh check in, thanh niên 20 tuổi bất ngờ bị sóng "nuốt gọn" ngay trước mắt bạn bè
10:54:19 01/03/2025
Vì sao Văn Toàn dễ dàng cho Hoà Minzy vay 4 tỷ nhưng lần thứ hai cô bạn thân hỏi vay tiếp thì say "No"?Vì sao Văn Toàn dễ dàng cho Hoà Minzy vay 4 tỷ nhưng lần thứ hai cô bạn thân hỏi vay tiếp thì say "No"?
13:13:42 01/03/2025
Nữ nghệ sĩ cải lương nổi tiếng: Ly hôn chồng cầu thủ, con bỏ theo cha, tuổi 72 cô độc, túng thiếuNữ nghệ sĩ cải lương nổi tiếng: Ly hôn chồng cầu thủ, con bỏ theo cha, tuổi 72 cô độc, túng thiếu
10:26:47 01/03/2025
HOT: Á hậu Miss Universe Vietnam được cầu hôn, nhẫn kim cương "to vật vã" chứng minh vị hôn phu "không phải dạng vừa"!HOT: Á hậu Miss Universe Vietnam được cầu hôn, nhẫn kim cương "to vật vã" chứng minh vị hôn phu "không phải dạng vừa"!
15:06:11 01/03/2025
Lộ mức cát-xê Văn Toàn nhận được khi đóng MV của Hoà Minzy, khoảnh khắc ôm cô bạn thân ở hậu trường gây sốtLộ mức cát-xê Văn Toàn nhận được khi đóng MV của Hoà Minzy, khoảnh khắc ôm cô bạn thân ở hậu trường gây sốt
11:16:18 01/03/2025
"Bóc" độ xa hoa và quy định trong đám cưới "cơ trưởng đẹp trai nhất Việt Nam" và phú bà U30 diễn ra hôm nay!"Bóc" độ xa hoa và quy định trong đám cưới "cơ trưởng đẹp trai nhất Việt Nam" và phú bà U30 diễn ra hôm nay!
12:15:15 01/03/2025
Hoa hậu Gen Z bị "quay lưng" vì 1 đoạn clip, rơi vào tình thế đáng lo sau quyết định gây chấn độngHoa hậu Gen Z bị "quay lưng" vì 1 đoạn clip, rơi vào tình thế đáng lo sau quyết định gây chấn động
12:03:40 01/03/2025

Tin mới nhất

Trà đen: lợi ích sức khỏe và những lưu ý khi sử dụng

Trà đen: lợi ích sức khỏe và những lưu ý khi sử dụng

12:43:09 01/03/2025
Mặc dù trà đen có nhiều lợi ích, nhưng nếu uống quá nhiều hoặc không đúng cách, nó cũng có thể gây ra một số tác hại đối với sức khỏe. Dưới đây là một số tác hại có thể gặp phải:
Thành phố Hồ Chí Minh: Cảnh báo trẻ sốc sốt xuất huyết nặng dù chưa vào mùa dịch

Thành phố Hồ Chí Minh: Cảnh báo trẻ sốc sốt xuất huyết nặng dù chưa vào mùa dịch

12:34:18 01/03/2025
Mặc dù vậy, tình trạng suy hô hấp của bệnh nhi vẫn không cải thiện, các bác sĩ phải chọc hút dịch màng bụng để giải áp. Đến nay, sau một tuần điều trị, tình trạng của bé trai mới cải thiện, được cai máy thở, ăn uống được.
Uống nước đúng cách giúp giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh lý

Uống nước đúng cách giúp giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh lý

12:30:28 01/03/2025
Các chất ảnh hưởng đến trạng thái tinh thần của con người chính là hormone. Hiểu một cách đơn giản, hormone được phân thành hai nhóm: nhóm gắn liền với niềm vui và nhóm liên quan đến nỗi buồn.
Vỡ dạ dày do người thân sơ cứu sai cách

Vỡ dạ dày do người thân sơ cứu sai cách

12:27:56 01/03/2025
Người đàn ông bị hóc khi ăn măng được gia đình sử dụng thủ thuật Heimlich sơ cứu. Tuy nhiên, quá trình thao tác quá mạnh khiến bệnh nhân vỡ dạ dày phải đi cấp cứu.
6 loại trái cây khô giúp giảm axit uric cao, ngăn ngừa bệnh gút và sỏi thận

6 loại trái cây khô giúp giảm axit uric cao, ngăn ngừa bệnh gút và sỏi thận

11:11:39 01/03/2025
Hạt điều là một nguồn cung cấp magie và chất béo lành mạnh, cả hai đều hỗ trợ quá trình trao đổi chất và giảm viêm. Chúng cũng chứa ít purin nên trở thành lựa chọn an toàn để kiểm soát axit uric.
Việt Nam có loại lá tưởng không ăn được, hóa ra lại là vị thuốc 'siêu bổ dưỡng'

Việt Nam có loại lá tưởng không ăn được, hóa ra lại là vị thuốc 'siêu bổ dưỡng'

11:09:39 01/03/2025
Một số nghiên cứu trong ống nghiệm và trên động vật đã cho thấy rằng các hợp chất trong lá đu đủ có thể có tác dụng chống ung thư. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu trên người để xác nhận hiệu quả này.
8 thói quen đơn giản giúp làn da trẻ lâu

8 thói quen đơn giản giúp làn da trẻ lâu

10:29:57 01/03/2025
Trong suốt cả ngày, làn da của chúng ta tích tụ hỗn hợp bụi bẩn, dầu, mồ hôi, tế bào da chết và các chất ô nhiễm môi trường. Nếu không được làm sạch đúng cách, các tạp chất này có thể tích tụ, dẫn đến lỗ chân lông bị tắc, nổi mụn và thậ...
70-80% bệnh hiếm liên quan tới di truyền, rất ít bệnh có thuốc điều trị

70-80% bệnh hiếm liên quan tới di truyền, rất ít bệnh có thuốc điều trị

19:15:00 28/02/2025
Việc sàng lọc phát hiện bệnh rất khó khăn, tuy nhiên, nếu sàng lọc sơ sinh càng sớm thì khả năng phát hiện bệnh hiếm trong giai đoạn bệnh chưa bùng phát và chưa có triệu chứng càng cao. Phát hiện sớm thì cơ hội cứu bệnh nhi càng cao.
Hé lộ cơ chế đằng sau tình trạng sụt cân nghiêm trọng của bệnh nhân ung thư

Hé lộ cơ chế đằng sau tình trạng sụt cân nghiêm trọng của bệnh nhân ung thư

18:56:49 28/02/2025
Cytokine là những protein nhỏ, giúp cho các tế bào của cơ thể có sự tương tác với nhau. Khi hệ thống miễn dịch phát hiện có các mối đe dọa thì những tế bào sẽ giải phóng các cytokine để phối hợp phản ứng cơ thể.
Top 5 loại quả giá rẻ giàu vitamin C nhất

Top 5 loại quả giá rẻ giàu vitamin C nhất

17:32:24 28/02/2025
Bổ sung 100-200g dứa mỗi ngày giúp nâng cao miễn dịch, duy trì quá trình trao đổi chất, chống oxy hóa, giảm căng thẳng, lo âu, stress. Dứa có nhiều chất xơ giúp ngừa táo bón, thúc đẩy nhu động ruột.
Chinh phục phong cách tối giản dễ dàng với quần suông

Chinh phục phong cách tối giản dễ dàng với quần suông

10:26:16 28/02/2025
Chiếc áo sơ mi lụa xanh dương đậm với thiết kế cổ cao, điểm nhấn là hàng cúc tinh tế và phần tay bồng nhẹ. Đi cùng với áo là quần âu trắng ống suông cạp cao - một món đồ không thể thiếu trong phong cách thời trang công sở hiện đại
Ăn gan ngỗng có tốt cho sức khỏe?

Ăn gan ngỗng có tốt cho sức khỏe?

09:30:32 28/02/2025
Tại Việt Nam, ngỗng nuôi cơ bản vẫn là tự nhiên, mục đích là lấy trứng và thịt, không phải lấy gan. Hơn nữa cả thịt và gan ngỗng đều không ngon bằng gà nếu nuôi ở điều kiện bình thường như ở Việt Nam.

Có thể bạn quan tâm

Doãn Hải My lộ quá khứ xấu hổ, Đoàn Văn Hậu lập tức nhận hình phạt

Doãn Hải My lộ quá khứ xấu hổ, Đoàn Văn Hậu lập tức nhận hình phạt

Netizen

16:05:39 01/03/2025
Đoàn Văn Hậu và Doãn Hải My kết hôn vào tháng 11 năm 2023. Sau gần hai năm chung sống, cặp đôi vẫn ngọt ngào, mặn nồng như thuở mới yêu. Tháng 5 năm ngoái, nàng WAGs hạ sinh quý tử đầu lòng.
Timothée Chalamet liệu có thể chạm tay tới tượng vàng Oscar?

Timothée Chalamet liệu có thể chạm tay tới tượng vàng Oscar?

Hậu trường phim

15:15:44 01/03/2025
Với vai Bob Dylan trong tác phẩm A Complete Unknown của đạo diễn James Mangold, Chalamet đã mang đến một màn hóa thân sâu sắc và đầy bất ngờ, mở ra cánh cửa cho những kỷ lục mới trong làng điện ảnh.
Selena Gomez và hành trình giảm cân, lấy lại phong độ nhan sắc

Selena Gomez và hành trình giảm cân, lấy lại phong độ nhan sắc

Sao âu mỹ

15:08:28 01/03/2025
Selena Gomez, từ một ngôi sao tuổi teen nổi tiếng, đã trải qua nhiều biến đổi về ngoại hình và phong cách trong suốt sự nghiệp của mình.
Biểu hiện lạ của kẻ cướp ô tô rồi 'phóng như bay' từ Cần Thơ đến Tiền Giang

Biểu hiện lạ của kẻ cướp ô tô rồi 'phóng như bay' từ Cần Thơ đến Tiền Giang

Pháp luật

15:04:02 01/03/2025
Hôm (28/2), Viện Kiểm sát nhân dân quận Cái Răng ban hành cáo trạng truy tố bị can Ngô Bảo Trường (38 tuổi, ngụ quận 7, TPHCM) về tội "Cướp giật tài sản".
Triệu Lộ Tư: Từ thánh nữ vạn người mê thành "tội đồ làm gì cũng bị ghét"

Triệu Lộ Tư: Từ thánh nữ vạn người mê thành "tội đồ làm gì cũng bị ghét"

Sao châu á

14:57:41 01/03/2025
Triệu Lộ Tư liên tục là tâm điểm tranh cãi của khán giả Trung Quốc sau khi thừa nhận dùng bệnh tật để thúc đẩy chiến dịch quảng cáo.
Người đàn ông làm tranh thủy cung bằng nguyên liệu độc đáo

Người đàn ông làm tranh thủy cung bằng nguyên liệu độc đáo

Sáng tạo

14:57:35 01/03/2025
Từ những mảnh gỗ tưởng chừng bỏ đi, Đậu Viết Tùng (34 tuổi, ngụ TP.HCM) đã biến chúng thành những bức tranh thủy cung sống động, nơi cả một thế giới đại dương thu nhỏ hiện lên đầy sức sống.
Nam nghệ sĩ bức xúc chỉ tay, nói thẳng mặt những người thiếu tôn trọng mình trong họp báo

Nam nghệ sĩ bức xúc chỉ tay, nói thẳng mặt những người thiếu tôn trọng mình trong họp báo

Sao việt

14:50:09 01/03/2025
Nghệ sĩ Thanh Sơn vô cùng bức xúc vì bị thiếu tôn trọng, liền lên tiếng một cách gay gắt, chỉ thẳng tay xuống dưới trong họp báo.
Sự "hết thời" của G-Dragon: Thành tích streaming "lẹt đẹt", bị chê lép vế trước BTS - BLACKPINK nhưng...

Sự "hết thời" của G-Dragon: Thành tích streaming "lẹt đẹt", bị chê lép vế trước BTS - BLACKPINK nhưng...

Nhạc quốc tế

14:40:53 01/03/2025
Too Bad - 1 trong 2 track được G-Dragon phát hành MV debut ngay trên đỉnh MelOn, Bugs và Genie (3 BXH nhạc số thuộc hệ thống iChart).
Cơn sốt vàng ở Mỹ 'hút' vàng thỏi từ nhiều quốc gia khác

Cơn sốt vàng ở Mỹ 'hút' vàng thỏi từ nhiều quốc gia khác

Thế giới

14:11:26 01/03/2025
Rủi ro từ thay đổi thuế quan đối với vàng đã thúc đẩy các ngân hàng, nhà đầu tư và thương nhân Mỹ chuyển kim loại quý này vào Trung tâm giao dịch hàng hóa và các kho vàng khác ở New York, trong khi thông thường nó sẽ được lưu trữ ở Lond...
1 Chị Đẹp thừa nhận thấy "quá dở" khi nghe lại nhạc của mình, đáp 3 chữ "cảm lạnh" vì fan đòi remix lại hit cũ

1 Chị Đẹp thừa nhận thấy "quá dở" khi nghe lại nhạc của mình, đáp 3 chữ "cảm lạnh" vì fan đòi remix lại hit cũ

Nhạc việt

13:15:47 01/03/2025
Đã hơn 3 năm kể từ khi Xuân Nghi phát hành dự án âm nhạc cuối cùng là mini album The Coffee Girl. Kể từ đó, cô mai danh ẩn tích cho đến Chị Đẹp Đạp Gió vừa qua.
7 thị trấn kỳ lạ nhất thế giới siêu hút khách du lịch: Có nơi chỉ được sống nhưng không thể chết

7 thị trấn kỳ lạ nhất thế giới siêu hút khách du lịch: Có nơi chỉ được sống nhưng không thể chết

Lạ vui

12:58:56 01/03/2025
Mỗi thành phố hay thị trấn trên thế giới đều có vẻ ngoài độc đáo và riêng biệt. Tuy nhiên, có một số nơi có những đặc điểm kỳ lạ hơn nhiều do những lý do từ địa lý, văn hóa đến lịch sử.